Współpraca szkoły i środowiska lokalnego we wspomaganiu rozwoju uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – konteksty teoretyczne i praktyczne

• Authors: Barbara Skałbania , Teresa Lewandowska-Kidoń

Title variants

EN

Cooperation of School and Local Community in Aiding Students with Special Educational Needs – Theory and Practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cechą współczesności jest paradygmatyczna zmiana, która jest też obecna w przestrzeni funkcjonowania osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zmiana ta dotyczy redefinicji terminu „niepełnosprawność”, zwrotu lingwistycznego oraz weryfikacji postaw wobec osoby innego. Nowe kategorie pedagogiki humanistycznej zrodziły się z potrzeby ponowoczesnego spojrzenia na człowieka z niepełnosprawnością nie przez pryzmat jego słabości, ale poprzez odkrywanie w nim potencjału, siły i sprawczości. Idea równych szans dla osób niepełnosprawnych wymaga wielu zmian w przestrzeni życia społecznego, w których język i relacja, jako kategorie humanistyczne, odgrywają niebagatelną rolę. Niniejszy artykuł podejmuje zagadnienie współpracy, relacji międzyosobowej i międzyinstytucjonalnej w działaniach ukierunkowanych na pomoc, wsparcie, zrozumienie i emancypację dzieci uwikłanych w trajektorię życia. Poszukiwanie optymalnego modelu współpracy środowiskowej, to temat wokół którego zogniskowane zostały analizy teoretyczne połączone z własnymi doświadczeniami autorek artykułu.

EN

Paradigmatic change is a feature of the present time and it is also present in the life of the person with special education needs. The change concerns redefinition of the notion of „disability”, a linguistic phrase and verification of attitudes towards otherness. The need for a post – modern perception of a person with disability has engendered new categories of humanistic pedagogy, seen not from the angle of the person's weaknesses but through discovering their potential and strength. The idea of equal opportunities for the disabled requires many changes in the sphere of social life, in which language and relation as humanistic categories play a role of no small importance. This article discusses the issue of cooperation, interpersonal and interinstitutional relation in actions aimed at providing aid, support, comprehension and emancipation of children. Seeking an optimal model of local cooperation is a subject upon which theoretical analyses together with the article author’s experiences are focused.

Keywords

PL

współpraca; zmiana; edukacja; uczeń; specjalne potrzeby edukacyjne

EN

cooperation; change; education; student; special education needs

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2017
• Volume: 64
• Issue: 1: Praca socjalna
• Pages: 193-212

Contributors

author

Barbara Skałbania

• Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. J. Korczaka w Warszawie, Wydział Nauk Społecznych

author

Teresa Lewandowska-Kidoń

• Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. J. Korczaka w Warszawie, Wydział Nauk Społecznych

References

• Al-Kamisy D., Gotowość nauczycieli edukacji przedszkolnej do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w: G. Dryżałowska, H. Żuraw, Integracja społeczna osób niepełnosprawnych, Żak, Warszawa 2004, s. 241-254.
• Bogdanowicz M., O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu − odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Linea, Lublin 1994.
• Bidziński K., Giermakowska A., Ozga A., Rutkowski M., Nauczyciele województwa świętokrzyskiego wobec zadań związanych z realizacją specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2013.
• Bocian B., W trosce o dziecko, czyli o współpracy szkoły z rodzicami, „Meritum” 2011, nr 2(21), s. 10-17.
• Buchnat M., Kompetencje i oczekiwania nauczyciela do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Komunikat z badań, „Studia Edukacyjne” 2014, nr 31, s. 177-194.
• Cassady J., Teachers' attitudes toward the inclusion of students with autism and emotional behavioral disorder, „Electronic Journal for Inclusive Education” 2011, nr 2, s. 8-9.
• Dorczak R., Szkoła jako podstawowy instrument prewencji i profilaktyki społecznej − zarządzanie programami profilaktycznymi na poziomie lokalnym, w: E. Krzyżak-Szymańska, Zagrożenia cywilizacyjne dzieci i młodzieży w kontekście pedagogicznym, Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Mysłowice 2009, s. 144-155.
• Dorczak R.: Modele współpracy szkoły z organizacjami w środowisku lokalnym, w: Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy, red. G. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 311-333; zob. też http://www.npseo.pl/data/various/files/dor czak.pdf.
• Dyrda J., Style uczenia się dzieci dyslektycznych a wymagania poznawcze szkoły, GWP, Gdańsk 2003.
• Gajdzica Z., Opinie nauczycieli szkół ogólnodostępnych na temat edukacji włączającej uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w kontekście toczącej się reformy kształcenia specjalnego, w: Tenże, Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej, Humanista, Sosnowiec 2011, s. 56-81.
• Giroux H.A., Witkowski L., Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Impuls, Kraków 2010.
• Głodkowska J., Model kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi − różnice nie mogą dzielić, w: Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały szkoleniowe MEN, część I, Warszawa, s. 37-92.
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole, Edukacja Polska, Warszawa 2009.
• Jachimczak B., Gotowość nauczycieli szkół ogólnodostępnych do pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w: I. Chrzanowska, B. Jachimczak, Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu − wyzwania praktyki, Satori, Łódź 2008.
• Kaleta W., Rodzice–szkoła − dwie strony, dwie racje, „Dyrektor Szkoły” 2013, nr 9, s. 73-75.
• Kwaśnica R., Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej, DSW, Wrocław 1987.
• Kwieciński Z., Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne, DSW, Wrocław 2007.
• Kwieciński Z., Pedagogika postu. Pretesty. Konteksty. Podteksty, Impuls, Kraków 2012.
• Lewandowska-Kidoń T., Witek A., Gotowość nauczycielek edukacji wczesnoszkolnej do pracy z dzieckiem przewlekle chorym, w: W. Żłobiki, Transgresje w edukacji, t. 1, Impuls, Kraków 2014, s. 253-262.
• Melosik Z., Śliwerski B., Edukacja alternatywna w XXI wieku, Impuls, Kraków 2010.
• Nalaskowski A., Przestrzenie i miejsca szkoły, Impuls, Kraków 2002.
• Olubiński A., Współpraca rodziny i szkoły jako funkcja życia społecznego, „Wychowanie Na Co Dzień” 2005, nr 1-2, s. 8-12.
• Pilch T., Środowisko lokalne, w: D. Lalak, T. Pilch, Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Żak, Warszawa 1999.
• Pilecka W., Perspektywy analizy problemów rozwojowych dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w: W. Pilecka, M. Rutkowski, Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w drodze ku dorosłości: psychopedagogiczne podstawy edukacji, rewalidacji i terapii trudności w uczeniu się, Impuls, Kraków 2009, s. 17-75.
• Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały szkoleniowe. Część I, MEN, Warszawa 2010.
• Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 7 maja 2013, poz. 532).
• Serafin T., Kształcenie specjalne w systemie oświaty, Wolters Kluwer Business, Warszawa 2009.
• Skałbania B., Szkolne formy wsparcia i pomocy uczniom ze specyficznymi trudnościami w nauce w świetle badań własnych, w: B. Witkowska, K. Bidziński, P. Kurtek, Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w realizacji zadań rozwojowych, Kielce 2010, s. 273-285.
• Skałbania B., Recenzja projektu Model Lokalnej Współpracy na rzecz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi autorstwa Ewy Szumilas i Małgorzaty Czopińskiej, ORE 2016.
• Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 2001.
• Śliwerski B., Demokracja w szkole − szkołą wyrównywania szans, w: W. Żłobicki, B. Maj, Nierówności szans edukacyjnych, Impuls, Kraków 2012.
• Śliwerski B., Mity o współpracy szkoły z rodziną cz. I, „Dyrektor Szkoły” 2014, nr 2, s. 10-12.
• Śliwerski B., Szkudlarek T., Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Impuls, Kraków 2000.
• Szkoda E., Diagnozowanie i wspomaganie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych − regulacje prawne a rzeczywistość szkolna, w: E. Smak, A. Włoch, M. Garbiec, Diagnozowanie i terapia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015, s. 137-149.
• Szumilas E., Czopińska M., Model Lokalnej Współpracy na rzecz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ORE, Warszawa 2015.
• Theiss W., Edukacja środowiskowa − wprowadzenie, w: W. Theiss, B. Skrzypczak, Edukacja i animacja w środowisku lokalnym, Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, Warszawa 2006, s. 12-34.
• Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi według województw w roku szkolnym 2015/2016 wg SIO, stan na 30.09.2015 r., http://cie.men.gov.pl/index.php/dane-statysty czne/139.html (dostęp: 22.05.2016).
• Weissbrot-Koziarska A., Szkoła jako środowisko opiekuńczo-wychowawcze, w: J. Brągiel, S. Badora, Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005, s. 65-73.
• Wiloch T., Szkoła, w: W. Pomykało, Encyklopedia Pedagogiczna, Fundacja Innowacja, Warszawa 1997, s. 780-784.
• Wspomaganie placówek oświatowych. System interwencji, Sanok 2015.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2017.64.1-11