Dwaj satyrycy o wyrodnych potomkach zacnych przodków: Krzysztof Opaliński i Adam Naruszewicz

• Authors: Obremski Krzysztof

Title variants

EN

Two satirists on disgraceful descendants of virtuous ancestors: Krzysztof Opaliński and Adam Naruszewicz

FR

Deux satiristes sur les descendants dénaturés des ancêtres honorables : Krzysztof Opaliński et Adam Naruszewicz

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Both analysed satires, the one from the mid-17th century and the other written one hundred years later, are connected by a relationship of “incompatible compatibility”; after all, their authors presented as reprehensible what they saw differently: whereas Opaliński criticized lower gentry and upper gentry, Naruszewicz criticised only the latter. The most general meaning of both texts is as follows: the idea of nobility and its social practice are usually divergent, and therefore, opposing. Both satirists can be regarded as republicans, yet, this ideological bond is undermined by the radicalism of the descendant of an aristocratic family and moderate democratism of the Pińsk master of the hunt.

FR

Les deux satires analysées ici – celle de la moitié du XVIIe siècle et celle publiée cent vingt ans plus tard – sont unies par la relation d’une « concordance discordante » du fait que leurs auteurs présentaient comme répréhensible tout ce qu’ils percevaient différemment : Opaliński critiquait la « noblesse mineure » ainsi que la « noblesse majeure » ; tandis que Naruszewicz critiquait seulement la seconde. On peut présenter l’éloquence la plus générale des deux textes d’une manière suivante : l’idée de noblesse et sa réalisation sociale s’avèrent généralement disjointes, et par conséquent – opposées. On peut dire que les deux satiristes étaient républicains, mais à cette unité idéologique s’opposent le radicalisme du descendant d’une famille de magnats, et le démocratisme modéré du fils d’un maître de chasse de Pinsk.

Keywords

EN

poetical satire; Baroque; the Enlightenment; noblemen’s culture; Krzysztof Opaliński; Adam Naruszewicz

FR

satire poétique; baroque; siècle des Lumières; culture de la noblesse; Krzysztof Opaliński; Adam Naruszewicz

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Śląskie Studia Polonistyczne
• Year: 2015
• Issue: 1(6)
• Pages: 53-67

Contributors

author

Obremski Krzysztof

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Baczewski S.: Szlachectwo. Studium z dziejów idei w piśmiennictwie polskim. Druga połowa XVI wieku–XVII wiek. Lublin 2009.
• Góralski Z.: Encyklopedia urzędów i godności w dawnej Polsce. Warszawa 2000.
• Grabski A.F.: Myśl historyczna polskiego oświecenia. Warszawa 1976.
• Karpowicz M.: Sztuka oświeconego sarmatyzmu. Warszawa 1986.
• Naruszewicz A.S.: Satyry. Oprac. S. Grzeszczuk. [BN I 179]. Wrocław 1962.
• Naruszewicz A.S.: Satyry. Wstęp i oprac. B. Wolska. Kraków 2002.
• Obremski K.: Sapiehowie i panegiryk magnacki („Mowa księdza Benedykta Rusieckiego na pogrzebie Kazimierza Władysława Sapiehy”). W: Dwory magnackie w XVIII wieku. Red. T. Kostkiewiczowa, A. Roćko. Warszawa 2005.
• Pusz W.: „O prawdziwym szlachectwie” monolog w szerszym gronie. W: Czytanie Naruszewicza. Interpretacje. Red. T. Chachulski. Wrocław 2000.
• Ryszkiewicz A.: Niektóre przejawy pychy szlacheckiej w dziełach sztuki. W: Tradycje szlacheckie w kulturze polskiej. Red. Z. Stefanowska. Warszawa 1976.
• Statuta, prawa i konstytucje koronne łacińskie i polskie, z Statutów Łaskiego i Herborta i z konstytucji koronnych zebrane […]. Spisane, sporządzone i wydane przez Jana Januszowskiego w Krakowie roku 1600 [czyli tzw. Statuty Januszowskiego].
• Świderska‑Włodarczyk U.: Mentalność szlachty polskiej XV i XVI wieku. Poznań 2003.
• Zajączkowski A.: Szlachta polska. Kultura i struktura. Warszawa 1993.

Identifiers

ISSN

2084-0772