Dwie jakości estetyczne: naiwność i groteska

• Authors: Janina Makota

Title variants

EN

Two Aesthetic Qualities: Naïvety and Grotesque

• Conference: Profesorowi Władysławowi Stróżewskiemu w Jego siedemdziesięciolecie
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nawiązując do literatury przedmiotu w artykule podjęto próbę określenia warunków występowania dwóch jakości estetycznych: naiwności i groteski. Powołano się na tymczasową listę jakości estetycznie wartościowych, zaproponowaną przez R. Ingardena, i próbowano znaleźć w niej miejsce dla naiwności. To samo dotyczyłoby groteski. Zauważono, że obrazy naiwne (w artykule ograniczono się do malarstwa) charakteryzuje często statyczność, fantazyjność, baśniowość, preferowanie mocnych barw. Przytoczono szereg przykładów obrazów naiwnych, dzieląc je na grupy, zależnie od ich charakteru. Za W. Kayserem podano etymologię słowa groteska i przytoczono pogląd T. Gryglewicza, że groteska powstaje albo przez hybrydyzację (łączenie elementów ludzkich ze zwierzęcymi, roślinnymi lub innymi) albo przez deformację postaci. Zauważono, że groteska ma zawsze jakieś milczące odniesienie do rzeczywistości, które może być także pośrednie – poprzez wcześniejsze dzieła. Stwierdzono, że groteska szokuje dziwacznością, ekscentrycznością, fantazyjnością. Wreszcie podano szereg przykładów, podzielonych na odpowiednie grupy.

EN

With reference to the literature of the subject an attempt is undertaken to determine the conditions of naivety and grotesque as two aesthetic qualities. The provisional list of aesthetically valuable qualities, proposed by R. Ingarden, is quoted with the aim to find in it the place for naivety. The same concerns also the grotesque. It is remarked that naive paintings (the paper is limited to painting) are often characterised by staticality, fancifulness, fabulousness and preference of saturated colours. Some examples of naive paintings are described, divided into groups, depending on their character. After W. Kayser, the etymology of the word grotesque is given and the opinion of T. Gryglewicz quoted. According to the latter, the grotesque appears either by hybridization (connection of human elements with the animal, vegetable or other ones) or by the deformation of shapes. It is remarked that grotesque has always an implicit reference to reality; this reference may be also mediated by previous works (previous works may also mediate this reference). It is stated that grotesque shocks by oddity, eccentricity and fancifulness. Finally some examples are quoted, divided into appropriate groups.

Keywords

PL

Sztuka; Estetyka; Groteska; Naiwność

EN

Art; Aesthetics; Grotesque; Naï

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Estetyka i Krytyka
• Year: 2003
• Issue: 2(5)
• Pages: 51-67

Dates

published

2003

Contributors

author

Janina Makota

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filozofii

References

• A. Jackowski Sztuka zwana naiwną. Zarys encyklopedyczny twórczości w Polsce Warszawa 1995. O. Bihalji-Merin Das naive Bild der Welt Köln 1959 R. Ingarden Studia z estetyki t. 3 Warszawa 1970

Identifiers

ISSN

1643-1243