Polskie krzyże, kapliczki i figury przydrożne zwane tatarskimi

• Authors: Krajcarz Julia A.

Title variants

EN

Polish Crosses, Shrines and Roadside Figures Referred to as Tatars

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Krajobraz polskich miast, wsi, pól, lasów, rozstajów dróg naznacza obecność krzyży, kapliczek, figur. Część obiektów małej architektury sakralnej, które dotrwały do czasów współczesnych, przetrwało w niezmienionej, pierwotnej formie, wiele natomiast jest kontynuacją wcześniejszych budowli, które uległy zniszczeniu przez upływ czasu lub celowe działania człowieka. Niektórych obiektów dotyczą legendy i opowieści związane w różny sposób z Tatarami. Tekst zbiera, prezentuje i omawia tatarskie wątki opisujące historie tych chrześcijańskich obiektów sakralnych.

EN

The landscape of Polish towns, villages, fields, forests and crossroads is marked by the presence of crosses, chapels and statues. Some of the objects of small religious architecture, which have survived to modern times, have survived in an unchanged, original form, while many are a continuation of earlier structures, which were destroyed by the passage of time or deliberate human action. Some of the sites are associated with legends and stories related to the Tatars in various ways. The text collects, presents and discusses Tartar connections describing the stories of these Christian religious buildings.

Keywords

PL

Tatarzy; legenda; kapliczki przydrożne; historia Polski; islam w Polsce

EN

Tatar; legend; roadside shrines; history of Poland; Muslim in Poland

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 346-362

Dates

published

2023-06-30

Contributors

author

Krajcarz Julia A.

References

• Anioł Cz., 2012, W raju nad Uszwicą [on-line], https://www.czasbochenski.pl/portal/przewodnik-krajoznawczy/w-raju-naduszwica/17122/ [dostęp: 26.05.2022].
• Anioł Cz., 2015, Kolumna na Bukowcu [on-line], https://www.lipniczanin.pl/historii-legendy-kolumny-lotnikow-5/ [dostęp: 26.05.2022].
• Bieruński kopiec, 2022 [on-line], https://www.bierun.pl/turystyka/bierunski-kopiec [dostęp: 26.05.2022].
• Cmentarze. Stróża Kolonia, 2013 [on-line], https://gminakrasnik.pl/blog/2013/01/08/cmentarze/ [dostęp: 26.05.2022].
• Gliwa A., 2014, Kapliczka, tzw. Znak [on-line], https://zabytek.pl/pl/obiekty/ostrow-kapliczka-tzw-znak-tatarski [dostęp: 26.05.2022].
• Kapliczka Jana III Sobieskiego, 2013 [on-line], http://nowiny.horyniec.info/kapliczka-jana-iii-sobieskiego-kompletna-historia/ [dostęp: 26.05.2022].
• Kapliczka, tzw. „Znak tatarski” – Święte, 2022 [on-line], https://www.jaroslawski.pl/pl/szlak-dziedzictwa-zapomnianego/kapliczka-w-swietem [dostęp: 26.05.2022].
• Kędracki J., Tajemnice Wzgórza Salve Regina, 2016 [on-line], https://kielce.wyborcza.pl/kielce/7,47262,20003938,tajemnicewzgorza-salve-regina-legenda-mowi-ze-pochowali-tam.html [dostęp: 26.05.2022].
• Kędracki J., Tatarzy panny tam mordowali. Trawa rośnie włosowata i powabna, 2015 [on-line], https://kielce.wyborcza.pl/kielce/7,47262,18148600,tatarzy-panny-tam-mordowali-trawa-rosniewlosowata-i-powabna.html [dostęp: 26.05.2022].
• Kopiec tatarski (Tatarska mogiła), 2022 [on-line], https://ecit.przeworsk.um.gov.pl/index-246.html?option=com_content&view=article&id=690&Itemid=277 [dostęp: 26.05.2022].
• Kopiec tatarski, 2007 [on-line], http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/40343,stefkowa-kopiec-tatarski-(tatarska-mogila).html [dostęp: 26.05.2022].
• Kopiec w Bieruniu, 2022 [on-line], http://www.map4u.pl/pl/poi/3280854 [dostęp: 26.05.2022].
• Kotorów, 2016 [on-line], https://werbkowice.pl/ogminie/1424-kotorow [dostęp: 26.05.2022].
• Kurhan „Boża Męka” z figurą, 2012 [on-line], http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/26678,proszowice-kurhan-boza-meka-zfigura.html [dostęp: 26.05.2022].
• Ławicka A., 2022, Kaplica Matki Boskiej Bolesnej w Hrubieszowie [on-line], https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/miejsca-swiete-w-wierzeniach-ludowych-cudowne-zrodla-na-lubelszczyznie/#kaplica-matki-boskiej-bolesnej-w-hrubieszowie-teresowce [dostęp: 26.05.2022].
• Miechowicz Ł., 2022, Hrubieszów-Teresówka [on-line], https://bozestopki.edu.pl/?p=665 [dostęp: 26.05.2022].
• Nagoda M., 2015, Otmice kapliczka tatarska [on-line], https://opolankazpasja.pl/otmice-kapliczka-slupowa/ [dostęp: 26.05.2022].
• Nowiny horynieckie, 2011 [on-line], http://www.sobieski.lubaczow.com.pl/szlak_horyniecki/nowiny_horynieckie [dostęp: 26.05.2022].
• Odkrywamy kamienne krzyże. Historia i przyszłość kamieniarki bruśnieńskiej, 2022 [on-line], https://kamiennekrzyze.pl/mapa/ [dostęp: 26.05.2022].
• Olchawa, wiśnicka kolumna..., 2010 [on-line], https://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=349&t=19451 [dostęp: 26.05.2022].
• Paprota J., 2017, Wiśnickie kolumny [on-line], https://bochenskiedzieje.pl/ciekawostki/zagadkowe-miejsca/90-wisnickie-kolumny [dostęp: 26.05.2022].
• Paszek P., 2021, Góra św. Anny w Jaślanach [on-line], http://www.tuhistoria.pl/gora-sw-anny-w-jaslanach/ [dostęp: 26.05.2022].
• Piechota J., 2020, Najbogatszy krzyż krzemieński [on-line], https://lasyjanowskieiokolice.pl/miejscowosci/kocudza/najbogatszykrzyz-krzemienski/ [dostęp: 26.05.2022].
• Seweryn T., 1958, Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce, PAX, Warszawa. Siedliska, krzyż na wzgórzu, 2022 [on-line], https://tomaszowskiekrzyze.wordpress.com/ 2019/03/12/siedliska-2/ [dostęp: 26.05.2022].
• Stefkowa – cerkiew i kurhan, 2018 [on-line], https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP8W51 [dostęp: 26.05.2022].
• Stefkowa – kurhan tatarski, 2015 [on-line], https://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f =19&t=26248 [dostęp: 26.05.2022].
• Stróża Kolonia – kurhan, 2022 [on-line], https://www.polska.travel/pl/zabytki/stroza-kolonia-kurhan [dostęp: 26.05.2022].
• Stróża Kolonia, gm. Kraśnik, 2022 [on-line], https://www.prezydent.pl/kancelaria/archiwum/archiwum-bronislawa-komorowskiego/150-rocznica-powstania-styczniowego/miejsca-pamieci/lubelskie [dostęp: 26.05.2022].
• Święcenie pól, 2014 [on-line], http://www.muzeumkolbuszowa.pl/aktualnosci/297-swiecenie-pol [dostęp: 26.05.2022].
• Tatarzy w Polsce [on-line], http://ulice.jaroslaw.pl/ulice/tatarska.html [dostęp: 26.05.2022].
• Wieś Otmice [on-line], http://www.wodip.opole.pl/opolszczyzna/gminy/izbicko/otmice.htm [do-stęp: 26.05.2022].
• Wieżyczka w Otmicach, 2021 [on-line], https://odtur.pl/atrakcje/otmicewiezyczka-w-otmicach-5661.html [dostęp: 26.05.2022].
• Wojtusik K. i Solarz A., 2012, Boża Męka, http://www.24ikp.pl/skarby/miejsca/krzyze/proszo-wice_boza/art.php [dostęp: 26.05.2022].
• Wzgórze Salve Regina, 2022 [on-line], http://www.powiat.sandomierz.pl/wzgorze-salve-regina.html [dostęp: 26.05.2022].
• Wzgórze Salve, 2022 [on-line], https://sandomierz.eu/418/wzgorzesalve-regina.html [dostęp: 26.05.2022].
• Zin W., 1995, Opowieści o polskich kapliczkach, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Znaki tatarskie w Pruchniku, 2022 [on-line], https://www.jaroslawski.pl/pl/szlak-dziedzictwa-zapomnianego/znaki-tatarskie-wpruchniku [dostęp: 26.05.2022].
• Żmihorski J., 2007, Użytek ekologiczny „Panieńska Góra”, http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/27930,dwikozy-uzytekekologiczny-panienska-gora.html [dostęp: 26.05.2022].
• Żmihorski J., 2008, Nowa Dęba – Jaślany – Połaniec – Pacanów – Mielec – Nowa Dęba [on-line], https://www.naszewycieczki.pl/wojswietokrzyskie/59-trasy-rowerowe/318-nowa-deba-jaslanypolaniec-pacanow-mielec-nowa-deba [dostęp: 26.05.2022].

Identifiers

ISSN

1233-9717