W służbie wychowania. Ks. Wincentego Granata „wizja” pedagogii życia i pedagogiki katolickiej

• Authors: Eugeniusz Sakowicz

Title variants

EN

In the Service of Upbringing. The Reverend Wincenty Granat’s Vision of Pedagogy of Life and Catholic Pedagogy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ks. Wincenty Granat (1900-1979) jako kapłan, profesor, nauczyciel akademicki, pisarz oraz rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1965-1970) głosił „słowem, piórem i życiem Prawdę w miłości”. Z racji wybitnych osiągnięć naukowych w zakresie teologii, idących w parze ze skromnością i pokorą, obdarzony został tytułem Doctor humanus. Cechą charakterystyczną teologii ks. W. Granata był personalistyczny humanizm oraz wymiar antropologiczno-chrystologiczny, nadto pragmatyzm duszpasterski. Imperatywem pedagogii życia ks. W. Granata było: „prawdę czynić w miłości” (por. Ef 4,15). Przekonywał, iż ludzie wierzący nie tyle idą z Jezusem Chrystusem, ile „w Nim chodzą”. Pan Jezus nie jest zatem wobec człowieka Pedagogiem „zewnętrznym”, lecz „wewnętrznym” Nauczycielem – Mistrzem duchowym. Pedagogię tę cechuje otwartość. Człowiek wychowywany przez innych, ale również i przez siebie, powinien podejmować nieustanny trud otwierania się na Boga, a także coraz większego uwrażliwiania się na to, co ludzkie. Pedagogika katolicka powinna być w służbie człowieka. Ks. W. Granat podkreślał rolę pedagogiki religijnej w procesie odbudowy polskości. Celem edukacji i wychowania młodego pokolenia jest przeciwstawienie się pedagogicznym nurtom laickim negującym duchowy wymiar człowieka. O wewnętrznym dynamizmie wychowania stanowi cel ostateczny życia człowieka (tj. eschatologia), który nadaje sens każdej chwili życia ludzkiego. Wychowanie katolickie formuje osobę odpowiedzialną za siebie, za drugiego człowieka, za naród, za Kościół. „Ku człowiekowi i Bogu w Chrystusie” to nie tylko podana przez ks. W. Granata definicja teologii, ale też i pedagogii Bożej oraz pedagogiki.

EN

As a priest, professor, academic teacher, writer and Rector of John Paul II Catholic University of Lublin (1965–1970), the Reverend Wincenty Granat (1900–1979) preached “Truth in love with the spoken and written word and with his life.” In recognition of his outstanding scholarly achievements in theology, coupled with his modesty and humility, he was awarded the title Doctor Humanus. Granat’s theology is characterised by personalist humanism, the anthropological and Christological dimension as well as pastoral pragmatism. “To do truth in love” was the imperative of the pedagogy of life according to the Rev. Wincenty Granat (cf. Ephesians: 4:15). He argued that believers do not merely walk with Jesus Christ but they walk in Him. Thus, Jesus is man’s “internal” rather than “external” Pedagogue; a Teacher and spiritual Master. This pedagogy is characterised by openness. Brought up by others as well as oneself, an individual should make a constant effort to be open to God and be more sensitive to what is human. Catholic Pedagogy should serve the people. Rev. Granat emphasised the role of religious pedagogy in the process of rebuilding Polishness after the time of the Partitions and war. In his opinion, the goal of education and upbringing of the young generation was to counter lay pedagogical ideas that negated the spiritual dimension of man. The inner dynamics of upbringing is determined by the ultimate goal of human life (i.e. eschatology) that gives meaning to every moment of our life. Catholic upbringing forms individuals who take responsibility for themselves, other people, the nation, the Church. “Towards man and God in Christ” is Rev. Granat’s definition of not only theology but also Divine upbringing and pedagogy.

Keywords

PL

Ks. Wincenty Granat; Doctor humanus; pedagogia życia; pedagogika katolicka; wychowanie

EN

the Reverend Wincenty Granat; Doctor Humanus; the pedagogy of life; Catholic pedagogy; upbringing

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2019
• Volume: 11(47)
• Issue: 1
• Pages: 73-85

Contributors

author

Eugeniusz Sakowicz

• Wydział Teologiczny, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Bielecki, S. (2006). Znaki czasu. W: R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski (red.), Leksykon teologii pastoralnej (s. 923-926). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Frejdasz L. (2013). Sługa Boży. W: Encyklopedia Katolicka, 18, kol. 414. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (1933). Aktualizacja w nauczaniu religii. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy, 22, 115-121.
• Granat, W. (1973). Antropologia. V. Antropologia teologiczna. C. Antropologia systematyczna. W: Encyklopedia Katolicka, 1, kol. 698-702. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (1973a). Ateizm. W: Encyklopedia Katolicka, 1, kol. 1030-1040. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (1976). Bóg. V. W dziejach teologii. B. W orzeczeniach Kościoła. W: Encyklopedia Katolicka, 2 kol. 938-942. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (1976a), Bóg. VI. W teologii systematycznej. B. Transcendencja i immanencja Boga. W: Encyklopedia Katolicka, 2, kol. 949-953. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (2014). Deo et Patriae. Głos rektora KUL (red. H.I. Szumił) (s. 57-240). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (1960). Dogmatyka katolicka. T. 4: Chrystus Odkupiciel i Kościół – Jego Mistyczne Ciało, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Granat, W. (1936). Katolicki ideał wychowawczy. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy, 25(8), 325-338.
• Granat, W. (1948). Nauczanie teologii dogmatycznej w seminariach duchownych jako funkcja wychowania. Polonia Sacra, 1 (3-4), 339-343.
• Granat, W. (2016). O katolickim życiu w świetle nauki o łasce (oprac. H. I. Szumił). Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Granat, W. (2008). Panie, szukam Twego oblicza. Wybór pism (oprac. i przygotowanie do druku H.I. Szumił przy współpracy K. Guzowskiego). Lublin–Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Granat, W. (1935). Podstawy niekatolickiej i katolickiej dydaktyki. Ateneum Kapłańskie, 21(35), 455-473.
• Granat, W. (1935a). Podstawy niekatolickiej i katolickiej dydaktyki. Ateneum Kapłańskie, 21(36), 136-149.
• Granat, W. (1934). Sensus catholicus. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy, 23(6-7), 241-258.
• Granat, W. (1939). Zasady pedagogiki katolickiej w świetle dogmatu Odkupienia i grzechu pierworodnego. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy, 28, 26-53.
• Granat, W. (1984). Wybór pism ks. Wincentego Granata (przygotowała do wydania H.I. Szumił). Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Guzowski, K., Szumił, H.I. (2007). Fenomen człowieka. U podstaw humanizmu chrześcijańskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Hryniewicz, W., Nossol, A. (1972). Profesor Wincenty Granat. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, 19(2), 5-9.
• Janiec, Z. (2012). Sługa Boży Wincenty Granat (1900-1979) jako dydaktyk i pedagog., Kronika Diecezji Sandomierskiej, 105(3-4), 230-236.
• Janiec, Z., Tkaczyk, M., Szumił H.I. (2017). Ksiądz Wincenty Granat. Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – kandydat do chwały ołtarzy. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Nossol, A. (1993). Granat Wincenty. W: Encyklopedia Katolicka, 6, kol. 40. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Nossol, A. (1993a). Granat Wincenty, 2. Poglądy teologiczne. W: Encyklopedia Katolicka, 6, kol. 39. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Nossol, A. (1981). Systematyczne spojrzenie na teologię ks. prof. W. Granata. Studia Sandomierskie, 2, 31-34.
• Nossol, A. (1984). Teologia bliższa życiu. Wpływ teologii na egzystencję chrześcijańską. Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża.
• Nowaczyk, J. (1979). Divini Illius Magistri. W: Encyklopedia Katolicka, 3, kol. 1350. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Perzanowska, A. (2004). Wzór osobowy katechety-wychowawcy w ujęciu Sługi Bożego ks. Wincentego Granata. Studia Sandomierskie, 11(2), 93-97.
• Sakowicz, E. (2006), Aggiornamento. W: R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski (red.), Leksykon teologii pastoralnej (s. 32-36). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Sakowicz, E. (2018). Pedagogia życia Sługi Bożego ks. Wincentego Granata (1900-1979) – rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W: A. Królikowska, J. Falkowska (red.), Nauczyciele. Szkice portretów uczonych i nauczycieli (s. 57-73). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
• Szumił, H.I. (2013). Człowiek wiary. Sługa Boży ks. Wincenty Granat. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Szumił, H.I. (1993). Granat Wincenty. 1. Życie i dzieła. W: Encyklopedia Katolicka, 6, kol. 38-39. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Szumił, H.I. (1993a). Granat Wincenty. [Bibliografia]. W: Encyklopedia Katolicka, 6, kol. 40. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Szumił, H.I. (1998). Działalność sługi Bożego ks. Wincentego Granata na terenie Radomia w latach 1928-1933, 1938-1939. Kronika Diecezji Radomskiej, 7(3-4), 275-294.
• Szumił, H.I. (1983). Ksiądz Wincenty Granat nauczyciel chrześcijańskiej doktryny i jej realizator (1900-1979). W: B. Bejze (red.), Chrześcijanie, 11 (s. 9-193). Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Szumił, H.I. (2017). Profesor i Mistrz. Sługa Boży ks. Wincenty Granat. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Szumił, H.I (2010). Przez prawdę do miłości. Sługa Boży ks. Wincenty Granat (1900-1979). Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Szumił, H.I. (2017a). [Sługa Boży nie tylko uczył], mps.
• Szumił, H.I. (red.) (2012). Dla Boga i Kościoła. Sługa Boży ks. Wincenty Granat – świadectwa. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Szumił, H.I. (2012a), Żył, jak wierzył i nauczał. Sługa Boży ks. Wincenty Granat (1900-1979). W: G. Bartoszewski (red.), Święci są wśród nas (s. 183-216). Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”.
• Szumił, H.I. (red.) (2005). Pozostał w nas żywy. Kontakty Sługi Bożego ks. Wincentego Granata ze Zgromadzeniem Sióstr Służek NMP Niepokalanej. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Szumił H.I. (red.) (1985). Tajemnica człowieka. Wokół osoby i myśli ks. Wincentego Granata. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wierna, R. (2000). Ideał katechety-wychowawcy w okresie międzywojennym w pismach ks. Wincentego Granata. Kronika Diecezji Radomskiej, 9, 429-434.
• Wierna R. (2009). Wpływ encykliki „Divini illius magistri” na wizerunek katechety-wychowawcy w ujęciu ks. Wincentego Granata. W: G. Bartoszewski (red.), W służbie słowa pisanego (s. 543-550). Lublin–Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Wierna R. (2017). Światopogląd podstawą teorii wychowawczych w ujęciu sługi Bożego ks. Wincentego Granata, mps.

Identifiers

DOI

10.18290/rped.2019.11.1-6