Ucieczka od matematyki. Rekonstrukcja procesu w kontekście społecznego wizerunku przedmiotu

• Authors: Baczko-Dombi Anna

Title variants

EN

Escaping from mathematics. Reconstructing the process in the context of the social perception of mathematics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nauka matematyki wymaga systematyczności i cierpliwości, a wiedza matematyczna ma charakter kumulatywny. Te cechy sprawiają, że na dość wczesnym etapie nauki część uczniów „ucieka” od matematyki. Uznają, że nie są w stanie nauczyć się jej i zaczynają określać siebie jako „humanistów”, co rodzi bardzo poważne konsekwencje dla ich dalszych wyborów edukacyjnych i zawodowych. Celem artykułu jest zrekonstruowanie i opisanie mechanizmu odchodzenia od matematyki na podstawie opinii uczniów na temat tego przedmiotu. Brane były pod uwagę czynniki uwzględniające specyfikę uczenia się tego przedmiotu, jego wizerunek i status. Analizę oparto na wynikach dwóch badań: jakościowego, przeprowadzonego techniką wywiadów grupowych wśród maturzystów trzech szkół położonych w województwie mazowieckim i ilościowego, w którym dane zbierano za pomocą ankiety wśród uczniów II–IV etapu edukacji uczących się w szkołach.

EN

Mathematics, as no other school subject, evokes conflicting emotions and contradictory attitudes – from “the gate to a career” and “the queen of sciences” to the widespread acceptance of mathematical ignorance in society. The process of studying mathematics requires systematic work and patience, as mathematical knowledge has a cumulative nature. In the case of mathematics education, some students are abandoning mathematics at quite early levels of education and beginning to consider themselves “humanists”, which results in serious consequences for future educational and career choices. In this paper, I propose a description of the process of escaping from mathematics in the context of students’ perception of this subject, using the results of two studies – qualitative and quantitative.

Keywords

PL

socjologia edukacji; matematyka; wybory edukacyjne; wybory międzyczasowe

EN

sociology of education; mathematics; perception of mathematics; educational choices; intertemporal choices

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2017
• Issue: 1(2017)
• Pages: 39–54

Dates

published

2017-03-31

Contributors

author

Baczko-Dombi Anna

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski

References

• Aiken, L. R. (1970). Attitudes toward mathematics. Review of Educational Research, 40(4), 551−596.
• Ashcraft, M. H. i Krause, J. A. (2007). Working memory, math performance, and math anxiety. Psychonomic Bulletin Review, 14(2), 243−248.
• Baczko-Dombi, A. (2016). Społeczne uwarunkowania wykluczenia matematycznego w perspektywie wyborów międzyczasowych. [Niepublikowana rozprawa doktorska.] Pobrano z https://depotuw.ceon.pl/handle/item/1471
• Bańbuła, P. (2006). Materiały i studia. Oszczędności i wybór międzyokresowy − podejście behawioralne. Warszawa: Narodowy Bank Polski.
• Bedyńska, S. i Rycielski, P. (2016). Zagrożenie stereotypem, bezradność intelektualna a oceny szkolne dziewcząt z matematyki. Edukacja, 136(1), 102–113.
• Belbase, S. (2013). Images, anxieties, and attitudes toward mathematics. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 230−237.
• Bożykowski, M. i in. (2014). Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Raport końcowy. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Cipora, K. (2015). Lęk przed matematyką z perspektywy psychologicznej i edukacyjnej. Edukacja, 132(1), 139−150.
• Danesi, M. (2002). The puzzle instinct: the meaning of puzzles in human life. Bloomington: Indiana University Press.
• Dąbrowski, M. (red). (2011). O umiejętnościach matematycznych polskich uczniów (cz. 1: Diagnoza). Konstancin-Jeziorna: Wydawnictwo Bohdan Orłowski.
• Dąbrowski, M. (2013). Za trudne, bo trzeba myśleć. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Devlin, K. (2000a). The language of mathematics: making the invisible visible. New York: MacMillan.
• Devlin, K. (2000b). The math gene: how mathematical thinking evolved and why numbers are like gossip. New York: Basic Books.
• Devlin, K. (2005). The math instinct: why you’re a mathematical genius (along with lobsters, birds, cats, and dogs). New York: Thunder’s Mouth Press.
• Drążewska, D. (2006). Urodzone humanistki. [Niepublikowana praca magisterska.] Warszawa: Instytut Socjologii, Uniwersyet Warszawski.
• Eccles, J. S. i Jacobs, J. E. (1986). Social forces shape math attitudes and performance. Signs, 11(2), 367–380.
• Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (2011). Nauczanie matematyki w Europie: ogólne wyzwania i strategie krajowe. Bruksela: Eurydice. Pobrano z http://www.frse.org.pl/sites/frse.org.pl/files/publication/1334/math-pl.pdf
• Federowicz, M. (red.). (2013). PISA. Wyniki badania 2012 w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Pobrano z http://www.IBE.edu.pl/pl/o-instytucie/aktualnosci/293-pisa-2012-wyniki
• Feierabend, R. L. (1960). Review of research on psychological problems in mathematics education. Cooperative Research Monograph, 3, 3–46.
• Green, L., Fry, A. F. i Myerson, J. (1994). Discounting of delayed rewards: a life-span comparison. Psychological Science, 5(1), 33−36.
• Green, L. i Myerson, J. (2004). A discounting framework for choice with delayed and probabilistic rewards. Psychological bulletin, 130(5), 769–792.
• Green, L., Myerson, J., Lichtman, D., Rosen, S. i Fry, A. (1996). Temporal discounting in choice between delayed rewards: the role of age and income. Psychology and Aging, 11(1), 79–84.
• Gruszczyk-Kolczyńska, E. i Zielińska, E. (2007). Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli (wyd. 2 pop. i rozsz.). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Gruszczyk-Kolczyńska, E. (1989). Dlaczego dzieci nie potrafią uczyć się matematyki. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
• Gruszczyk-Kolczyńska, E. (1994). Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Gruszczyk-Kolczyńska, E. (2012). O dzieciach uzdolnionych matematycznie, magazyn dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli matematyki w klasach 4–6. Warszawa: Nowa Era.
• Grzęda, M. (2010). Nauczyciele matematyki w Polsce – raport z badania TEDS-M. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Gunderson, E. A., Ramirez, G., Levine, S. C. i Beilock, S. L. (2012). The role of parents and teachers in the development of gender-related math attitudes. Sex Roles, 66(3−4), 153−166.
• Hembree, R. (1990). The nature, effects, and relief of mathematics anxiety. Journal for Research in Mathematics Education, 21(1), 33–46.
• Instytut Badań Edukacyjnych (2011). Społeczeństwo w drodze do wiedzy. Raport o stanie edukacji 2010. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Instytut Badań Edukacyjnych (2013). Liczą się efekty. Raport o stanie edukacji 2012. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Jabłońska, E. (2011). O umiejętnościach matematycznych polskich maturzystów. W: M. Dąbrowski (red.), O umiejętnościach matematycznych polskich uczniów (cz. 1: Diagnoza, s. 107–114). Konstancin-Jeziorna: Wydawnictwo Bohdan Orłowski.
• Jacobs, J. E. (1991). Influence of gender stereotypes on parent and child mathematics attitudes. Journal of Educational Psychology, 83(4), 518–527.
• Karpiński, M., Grudniewska, M. i Zambrowska, M. (2013). Nauczanie matematyki w gimnazjum. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Karpiński, M., Nowakowska, A., Orzechowska, M., Sosulska, D. i Zambrowska, M. (2014). Raport z Ogólnopolskiego badania umiejętności trzecioklasistów OBUT 2014. Pobrano z http://www.OBUT.edu.pl/kategoria/wyniki_bada_raporty_OBUT-2
• Karpiński, M. i Zambrowska, M. (2015) Nauczanie matematyki w szkole podstawowej. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Keller, C. (2001). Effect of teachers’ stereotyping on students’ stereotyping of mathematics as a male domain. Journal of Social Psychology, 141(2), 165–173.
• Koedel, C. i Tyhurst, E. (2012). Math skills and labor-market outcomes: evidence from a resume-based field experiment. Economics of Education Review, 31(1), 131−140.
• Konarzewski, K. (2012). TIMSS i PIRLS 2011. Osiągnięcia szkolne polskich trzecioklasistów w perspektywie międzynarodowej. Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna.
• Konarzewski, K. i Bulkowski, K. (2016). Wyniki międzynarodowego badania osiągnięć czwartoklasistów w matematyce i przyrodzie. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Kondratek, B., Grochowalska, M. i Sułowska, A. (2015). Kompetencje matematyczne piątoklasistów. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Komendant-Brodowska, A., Baczko-Dombi, A.
• i Giza-Poleszczuk, A. (2011). Przemoc w szkole. Raport z badań. Pobrano z https://panoptykon.org/sites/default/files/sbp2-_szkoly_ost_wersjapdf.pdf
• Kotlarski, K. (2006). Wybrane podmiotowe i środowiskowe korelaty karier edukacyjnych. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kozłowski, W. (2013). Zaangażowanie rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów, Edukacja, 122(2), 78−89.
• Lakoff, G. i Núñez, R. E. (2000). Where mathematics comes from: how the embodied mind brings mathematics into being. New York: Basic Books.
• Leland, J. W. (2002). Similarity judgments and anomalies in intertemporal choice. Economic Inquiry, 40(4), 574−581.
• Loewenstein, G. (1987). Anticipation and the valuation of delayed consumption. Economic Journal, 97(387), 666–684.
• Loewenstein, G. (1992). The fall and rise of psychological explanations in the economics of intertemporal choice. Choice over time. New York: Russell Sage Foundation.
• Loewenstein, G. i Prelec, D. (1992). Anomalies in intertemporal choice − evidence and an interpretation. Quarterly Journal of Economics, 107(2), 573−597.
• Loewenstein, G. i Thaler, R. H. (1989). Anomalies: intertemporal choice. The Journal of Economic Perspectives, 3(4), 181−193.
• Łubianka, B. (2007). Wokół uzdolnień matematycznych – przegląd badań. W: P. Francuz i W. Otrębski (red.), Studia z psychologii w KUL (t. 14, s. 185–
• –208). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Ma, X. i Kishor, N. (1997). Assessing the relationship between attitude towards mathematics and achievement in mathematics: a meta-analysis. Journal for Research in Mathematics Education, 28(1), 26−47.
• Prigogine, I. i Stengers, I. (1990). Z chaosu ku porządkowi: nowy dialog człowieka z przyrodą. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Rachlin, H. (2011). Sztuka samokontroli. Warszawa: CeDeWu.
• Read, D. (2004). Intertemporal choice. W: D. J. Koehler i N. Harvey (red.), Blackwell handbook of judgment and decision making (s. 424−443). New York: Wiley-Blackwell.
• Romaniuk, A. (2004). Uczenie się matematyki: motywacje i strategie uczniów. W: M. Federowicz (red.), Program międzynarodowej oceny umiejętności uczniów OECD/PISA. Wyniki badania 2003 w Polsce. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.
• Sedlak&Sedlak (2011). Ile zarobisz po studiach. Wynagrodzenia absolwentów w 2011 roku. Pobrano z http://www.wynagrodzenia.pl/artykul.php/wpis.2503
• Sedlak&Sedlak (2012). Matematyka się liczy. Pobrano z http://www.rynekpracy.pl/artykul.php/wpis.534
• Snow, C. P. (1999). Dwie kultury. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Stevens, J. R., (2010). Intertemporal choice. W: M. Breed i J. Moore (red.), Encyclopedia of animal behavior. Oxford: Academic Press.
• Tiedemann, J. (2000). Gender-related beliefs of teachers in elementary school mathematics. Educational Studies in Mathematics, 41(2), 191−207.
• Tyrała, R. (2003). Kultury w kulturze, czyli krótka historia potyczek humanistów ze ścisłowcami. Kultura i Edukacja, 3−4, 35−45.
• Urminsky, O. G. i Zauberman, G. (2015). The psychology of intertemporal preferences. W: G. Keren i G. Wu (red.), Blackwell handbook of judgment and decision making. Chichester: Wiley & Sons.
• Wang, M., Rieger, M. O. I Hens, T. (2016). How time preferences differ: evidence from 53 countries. Journal of Economic Psychology, 52, 115–135.
• Whitehead, A. N. (1987). Nauka i świat nowożytny. Kraków: Znak.
• Wiatrak, E. (2011) Trzecioklasista po pierwszym miesiącu nauki w klasie czwartej. Raport z badań dystansowych. Pobrano z http://docplayer.pl/7270314-Trzecioklasista-po-pierwszym-miesiacu-nauki-w-klasie-czwartej.html
• Yee, D. K. i Eccles, J. S. (1988). Parent perceptions and attributions for children’s math achievement. Sex Roles, 19(5−6), 317−333.
• Zambrowska, M., Karpiński, M. i Kondratek, B. (2015). Kompetencje matematyczne trzecioklasistów. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Zan, R. i Di Martino, P. (2007). Attitude towards mathematics: overcoming the positive/negative dichotomy. The Montana Mathematics Enthusiast, 3, 157−168.
• Zawistowska, A. (2013). Płeć matematyki. Zróżnicowania osiągnięć ze względu na płeć wśród uzdolnionych uczniów. Studia Socjologiczne, 210(3), 75−95.
• Zawistowska, A. (2014). The black box of the educational reforms in Poland: what caused the improvement in the PISA scores of Polish students? Polish Sociological Review, 187(3), 333−350.
• Zielonka, P., Sawicki, P. i Weron, R. (2009). Rzecz o dyskontowaniu odroczonych wypłat. Decyzje, 11, 49–70.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2017/1-3-baczko-dombi-ucieczka-od-matematyki.pdf

Identifiers

DOI

10.24131/3724.170103