Etyczne aspekty rehabilitacji

• Authors: Józef Sowa

Title variants

EN

Ethical Aspects of the Rehabilitation Process7

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Treści tego artykułu wprowadzają w zagadnienie ujmowania koncepcji człowieka, istoty niepełnosprawności oraz wzajemnych relacji filozofii i rehabilitacji. Kwestia ta nabiera szczególnego znaczenia i dzisiaj, w okresie wielkich przemian i sporów cywilizacyjnych w podejściu do niepełnosprawności, życia, śmierci, ogólnie rozwoju ludzkości. Podejmując problem analizy filozoficznych i edukacyjnych aspektów procesu rehabilitacji trzeba podkreślić jego podmiotowy wymiar. Proces rehabilitacji zawsze jest związany z przestrzeganiem pewnych norm etyczno-moralnych przez tych, którzy współuczestniczą w tym procesie – podejmując trud wspomagania drugiego człowieka. Zatem wspomaganie i wspieranie rozwoju osoby z niepełnosprawnością jest jednym z podstawowych czynników warunkujących efektywność procesu rehabilitacji – edukacji specjalnej, zatrudnienia i życia osób z niepełnosprawnościami jest ciągle zbyt skromna i powierzchowna. Fakt ten utrudnia obiektywną ocenę stanu rzeczy i podejmowania racjonalnych decyzji.

EN

The content of this article introduces the problem of how the concept of man, the essence of disability and the interrelation between philosophy and rehabilitation are presented. This issue becomes particularly important also today when great changes and civilizational disputes are taking place in the approach to disability, life, death, and the development of humankind in general. If the problem of the analysis of philosophical and educational aspects of the rehabilitation process is to be taken up, its subjective dimension needs to be emphasized. The rehabilitation process is always connected with observing certain ethical and moral standards by those who participate in this process by making an effort to support another person. Therefore, supporting the development of a person with disability is one of the basic factors that condition the effectiveness of the rehabilitation process – of special education, employment and the life of people with disabilities. The knowledge of this topic is still too scant and superficial. This fact makes it difficult to assess the state of affairs objectively and to take rational decisions.

Keywords

PL

autonomia; etyczne aspekty; podmiotowość; proces rehabilitacji; samorealizacja

EN

autonomy; ethical aspects; subjectivity; rehabilitation process; self-realization

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2011
• Issue: 2(14)
• Pages: 7-23

Contributors

author

Józef Sowa

• Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych w Kielcach

References

• Adamski, F. (1993). Poza kryzysem tożsamości: w kierunku pedagogiki personalistycznej. W: F. Adamski (red.), Poza kryzysem tożsamości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PAT.
• Aleksandrowicz, J., Stawowy, E. (1992). Medycyna i pedagogika wobec ideału człowieka zdrowego. W: H. Kwiatkowska, A. Kotusewicz (red.), Nauczyciele nauczycieli: z teorii i praktyki kształcenia nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Banasiak, J. (1996). Reagowanie wychowawcze w wielowymiarowej pedagogice działania: elementy teorii i metodyki. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Beauchampt, T.L., Childress, J.F. (1996). Zasady etyki medycznej. Warszawa: KiW.
• Berlin, I. (l994). Dwie koncepcje wolności. W: Cztery eseje o wolności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Etyczne aspekty procesu rehabilitacji 21
• Błeszyńska, K. (2001). Niepełnosprawność a struktura identyfikacji społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”.
• Buber, M. (1993). Problem człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Cichoń, W. (1996). Wartości – człowiek – wychowanie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UJ.
• Clarke, A., Clarke, D. (1971). Upośledzenie umysłowe. Warszawa: PWN.
• Cunningham C.C. (1991). Spojrzenie ponad patologię – obecne tendencje w pedagogice specjalnej. Roczniki Pedagogiki Specjalnej. T. 2, s. 23–37.
• Dega, W. (1998). Koncepcja rehabilitacji. W: K. Milanowska, W. Dega (red.), Rehabilitacja medyczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Denek, K. (1999). Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Doroszewska, J. (1989). Pedagogika specjalna. T. 1. Wyd. 2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Homplewicz, J. (1996). Etyka pedagogiczna. Rzeszów: Wydawnictwo WSP.
• Hulek, A. (red.). (l986). Stan obecny i kierunki przebudowy szkolnictwa specjalnego w Polsce. Raport tematyczny nr 11 dla Komitetu Ekspertów ds. Edukacji Narodowej, Warszawa.
• Hulek, A. (1993). Podstawy, stan obecny i przyszłość edukacji osób niepełnosprawnych. W: A. Hulek (red.), Edukacja osób niepełnosprawnych. Warszawa: Upowszechnianie Nauki-Oświata „UN-O”.
• Janowska, J. (1993), „Podejście skierowane na osobę” /PCA/ C. Rogersa – warunek skuteczności rozwojowych relacji interpersonalnych. W: J. Włodek-Chronowska (red.), Samopomoc w teorii / praktyce psychopedagogicznej – materiały z ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Zespół Wczesnej Diagnozy i Terapii Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w dniach 12–14 kwietnia 1991. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kotarbiński, T. (1993). Etyka i pedagogika. W: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja Innowacja.
• Kotarbiński, T. (1995). Opiekun spolegliwy. W: A. Książek (red.), Zagadnienia etyki, Warszawa, Wydawawnictwo WSPS.
• Kozielecki, J. (1996), Koncepcje psychologiczne człowieka. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”.
• Kozłowski, S. (1994). Droga do ekorozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kubicka-Jurecka, E. (1996). Podmiotowość wychowanka a demokratyzacja stosunków edukacyjnych –szanse, ograniczenia, bariery. W: M. Dudzikowa (red.), Nauczyciel–uczeń. Między przemocą a dialogiem. Obszary napięć i typy interakcji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Malinowski, A., Strzałko, J. (1996). Antropologia. W: R. Schulz (wybór), Antropologiczne podstawy wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”.
• Mądrzycki, T. (1996). Osobowość jako system tworzący i realizujący plany: nowe podejście. Gdańsk: GWP.
• Obuchowska, I. (1993). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Zarys problemów. W: R. Ossowski (red.), Sytuacja życiowa dziecka niepełnosprawnego w rodzinie. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
• Ostrowska, A., Sikorska, J. (1996). Syndrom niepełnosprawności w Polsce. Bariery integracji. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Piszczek, M. (1995). Wczesna interwencja i pomoc dzieciom niepełnosprawnym: materiały szkoleniowe. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
• Popek, R. (1988). Dziecko jako podmiot w procesie wychowania przez twórczość artystyczną. Ann. Univ. M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Poznaniak, W. (1989). Problemy etyki zawodowej w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W: S. Kowalik, J. Kwiek, B. Szychowiak (red.), Optymalizacja interakcji w procesie fizycznym i psychicznym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• 22 Józef Sowa
• Poznaniak, W. (1993). Problemy zawodu psychologa klinicznego. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ruciński, S. (1993). Edukacja specjalna a filozofia. W: A. Hulek (red.), Edukacja osób niepełnosprawnych. Warszawa: Upowszechnianie Nauki-Oświata „UN-O”.
• Sanocki, W. (1984). Przedmowa. W: O. Kondáš, Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.
• Scheler, M. (1995). Sens cierpienia. W: A. Książek (wybór), Zagadnienia etyki, Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
• Schulz, R. (wybór) (1996). Antropologiczne podstawy wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”.
• Sękowska, Z. (1995). Znaczenie rodziny w rewalidacji dziecka niepełnosprawnego. W: M. Chodkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Sowa, J. (1998). Podmiotowość jednostki niepełnosprawnej i jej ograniczenia. W: M. Chodkowska (red.), Pedagogika specjalna. Wobec potrzeb teraźniejszości i wyzwań przyszłości. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Suchodolski, B. (red.). (1982a). Pedagogika. Zagadnienia podstawowe. Warszawa.
• Suchodolski, B. (red.). (1982b). Pedagogika: podręcznik dla kandydatów na nauczycieli. Warszawa: PWN.
• Szczepański, J. (1995). Cierpienie. W: A. Książek (wybór), Zagadnienia etyki. Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
• Tchorzewski, A. (1993). Wychowanie i jego właściwości. W: A. Tchorzewski (red.), Wychowanie w kontekście teoretycznym. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
• Tillmann, K. J. (1996), Teorie socjalizacji: społeczność, instytucje, upodmiotowienie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tomasik, E. (1997), Problematyka teleologiczna i deontologiczna w pedagogice specjalnej. W: E. Tomasik (red.), Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej. Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
• Tomaszewski, T. (1995). Człowiek jako podmiot i człowiek jako przedmiot. W: J. Reykowski (red.), Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Trzęsicka, B. (1966). Doświadczenie utraty poczucia siebie jako podmiotu. „Zeszyty Naukowe UJ, Prace Psychologiczne”, z. 13.
• Witkowski, T. (1991). Podstawy doradztwa dla osób niepełnosprawnych. W: A. Januszewski, Z. Uchnast, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL. T. 5. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.