Z Brazylii do Polski. Chłopi, naród i literatura w dyskursie publicznym przełomu XIX i XX wieku („Pan Balcer w Brazylii” Marii Konopnickiej)

• Authors: Adam Marchwiński

Title variants

EN

From Brazil to Poland. Peasants, Nation and Literature in Public Discourse at the Turn of 19th and 20th c. (Maria Konopnicka’s “Pan Balcer w Brazylii” <“Mr. Balcer in Brazil”>)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor interpretuje "Pana Balcera w Brazylii" Marii Konopnickiej jako głos w debacie publicznej przełomu XIX i XX wieku dotyczącej kwestii unarodowienia chłopów. Analiza wybranych motywów literackich organizujących fabułę utworu – np. ziemia (ojcowizna), religia, historia, ofiara – pozwala wyodrębnić kluczowe kategorie w rozumieniu przez Konopnicką pojęcia narodu. Dzieło poetki zawiera także refleksję metaliteracką, która zajmuje się zagadnieniem funkcji literatury w procesie narodotwórczym. Przesłanki zawarte w "Panu Balcerze w Brazylii" pozwalają stwierdzić, że stanowił on nie tyle zapis istniejących stosunków narodowych, ile projekt ich stworzenia. Poemat Konopnickiej jest przykładem „wynajdywania tradycji” ludowych przez intelektualistów na przełomie wieków. Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie o przyczyny nasilenia tego zjawiska, opisać jego mechanikę, uwarunkowania i znaczenie.

EN

The author interprets Maria Konopnicka’s "Pan Balcer w Brazylii" ("Mr. Balcer in Brazil") as a voice in public debate at the turn of 19th and 20th c. about the issue of nationalisation of peasants. The analysis of selected literary motifs which organise the poem’s plot, as e.g. land (patrimony), religion, history, sacrifice, allow for discerning Konopnicka’s key categories of the notion of nation. The work also includes a metaliterary reflection which takes up the problem of function of literature in the nation-forming process. Factors contained in the text lead to a suggestion that it was not much a record of existing national relationships, but rather a project of their creation. Konopnicka’s poem is an example of “looking for folk tradition” by the intellectuals at the turn of centuries. The author of the paper tries to settle the problem referring to the reasons of the phenomenon’s intensification, and wants to describe its mechanism, circumstances, and meaning.

Keywords

EN

Maria Konopnicka; Maria Konopnicka’s “Pan Balcer w Brazylii [Mr. Balcer in Brazil]"; function of literature in the nation-formation process

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2015
• Volume: 106
• Issue: 2
• Pages: 27-50

Dates

published

2015-06-25

Contributors

author

Adam Marchwiński

• Uniwersytet SWPS, Warszawa

Identifiers

ISSN

0031-0514