Portret artysty z czasów kryzysu. O Matthiasie Grünewaldzie i operze „Mathis der Maler” Paula Hindemitha

• Authors: Kozińska Dorota

Title variants

EN

Portrait of an Artist from the Time of a Crisis. On Matthias Grünewald and the Opera “Mathis der Maler” by Paul Hindemith

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Matthias Grünewald, twórca ołtarza z Isenheim, jednego z największych arcydzieł sztuki gotycko-renesansowej, uchodzi za prekursora modernistycznego ekspresjonizmu. Legenda Grünewalda odżyła z końcem XIX wieku i kwitła aż do przełomu lat 1920. i 1930., kiedy ołtarz przyciągnął uwagę luminarzy Nowej Rzeczowości. Zainteresował się nim także kompozytor Paul Hindemith, przywódca młodego pokolenia niemieckiej awangardy. Praca Hindemitha nad operą Mathis der Maler, nawiązującą do życia i czasów niemieckiego malarza, przebiegała w równie burzliwej atmosferze i pociągnęła za sobą równie dramatyczne konsekwencje, jak wieloletni trud włożony przez Grünewalda w powstanie ołtarza w kościele antonitów. Obydwaj twórcy działali w czasach kryzysu: Grünewald w dobie reform Marcina Lutra i krwawych wydarzeń powstania chłopskiego, Hindemith po upadku Republiki Weimarskiej i pod narastającą presją polityki kulturalnej III Rzeszy. W moim szkicu próbuję wyjaśnić, dlaczego Hindemith zajął się właśnie postacią Matthiasa Grünewalda, oraz w jaki sposób uczynił ze swej opery dźwiękowy manifest nonkonformizmu i wolności artysty – przede wszystkim artysty, któremu przyszło funkcjonować w skrajnie nieprzychylnym kontekście społeczno-politycznym.

EN

Matthias Grünewald, author of the Isenheim altar, one of the greatest masterpieces of Gothic-Renaissance art, is regarded as a precursor of Modernistic Expressionism. The Grünewald legend was revived at the end of the nineteenth century and flourished all the way to the turn of the 1920s when the altar drew the attention of luminaries of New Reality (Neue Sachlichkeit). It also attracted the interest of Paul Hindemith, leader of the young generation of the German avant-garde. His work on the opera Mathis der Maler, referring to the life and time of the German painter, was pursued in a similarly turbulent atmosphere and produced equally dramatic consequences as Grünewald’s years-long efforts connected with the creation of the altar in the Antonine church. Both authors worked at a time of a crisis: Grünewald in a period of the reforms launched by Martin Luther and the bloody events of the Peasant War, and Hindemith in the wake of the fall of the Weimar Republic and under the growing pressure of the cultural policy of the Third Reich. The author of this sketch endeavoured to explain why Hindemith chose precisely Matthias Grünewald, and the manner in which he conceived his opera as a manifesto of non-conformism and the freedom of an artist - predominantly one who is doomed to function in an extremely unfavourable socio-political context.

Keywords

EN

Matthias Grünewald; Paul Hindemith; Protestantism

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Year: 2018
• Volume: 72
• Issue: 3(322)
• Pages: 88-90

Contributors

author

Kozińska Dorota