Nineteenth-century women’s egodocuments in the historian’s research workshop. (On the margins of the NPDH project: “Memoirs and letters of Polish authors from the Western Krai (Lithuania, Belarus, Ukraine) 1795–1918”)

• Authors: MICHALSKA-BRACHA LIDIA

Title variants

PL

DZIEWIĘTNASTOWIECZNE EGODOKUMENTY KOBIECE W WARSZTACIE BADAWCZYM HISTORYKA. (NA MARGINESIE PROJEKTU NPRH: „PAMIĘTNIKI I LISTY POLSKICH AUTORÓW Z ZIEM ZABRANYCH (LITWA, BIAŁORUŚ, UKRAINA) 1795–1918”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest problematyce badań nad dziewiętnastowieczną literaturą pamiętnikarską oraz epistolografią kobiecą, jakie w latach 2013–2017 prowadzone były w ramach międzynarodowego projektu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki: „Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) 1795–1918”. Dyskusji poddano status i miejsce dziewiętnastowiecznych kobiecych egodokumentów we współczesnej humanistyce. Odwołano się do znaczenia refleksji autobiograficznej i perspektywy kulturowej w tych badaniach, za punkt odniesienia przyjmując wybrane przykłady rękopiśmiennych kolekcji listów oraz pamiętników i dzienników polskich autorek pochodzących z tzw. Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) w XIX w. lub tych kobiet, które związane były z tymi terenami wyłącznie przez jakiś okres swojego życia, bądź piszących o Ziemiach Zabranych. W niniejszym artykule uwagę skoncentrowano przede wszystkim na zbiorach rękopiśmiennych litewskich i ukraińskich archiwów i bibliotek (Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie, Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie, Biblioteka Narodowa im. W. Wernadskiego, Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, Biblioteka Naukowa im. W. Stefanyka).

EN

The paper is devoted to the research on the nineteenth-century women’s diaries, memoirs, and epistolography, carried out in the years 2013– 2017 as part of the international project of the National Program for the Development of Humanities: “Memoirs and letters of Polish authors from the Western Krai (Lithuania, Belarus, Ukraine) in the years 1795–1918”. It discusses the status and role of the nineteenth-century women’s egodocuments in contemporary humanities. The study refers to the importance of autobiographical reflection and cultural perspective, and the major point of reference are selected examples of collections of manuscript letters, memoirs, and diaries of Polish women authors from the so-called Taken Lands1 (Lithuania, Belarus, Ukraine) in the nineteenth century, and those women who were associated with these areas only for a period of time, as well as those who only wrote about the Taken Lands. This article focuses primarily on the collections of manuscripts in Lithuanian and Ukrainian archives and libraries (Wróblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius, Lithuanian State Historical Archives in Vilnius, Central State Historical Archives of Ukraine in Kiev, Vernadsky National Library, Central State Historical Archives of Ukraine in Lviv, V. Stefanyk National Scientific Library).

Keywords

PL

kobiece egodokumenty XIX w.; historia kobiet; Ziemie Zabrane w XIX w.

EN

female egodocuments of the nineteenth century; women’s history; Western Krai in the nineteenth century

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2020
• Issue: 1(8)
• Pages: 9-23

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

MICHALSKA-BRACHA LIDIA

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Caban, Wiesław. „Pamiętniki i listy zesłańców postyczniowych w zbiorach archiwów rosyjskich (centralnych i syberyjskich)”, Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi. Polonika w zbiorach obcych, 2017, p. 287-294.
• Caban, Wiesław. Helena z Kordzikowskich Romańska (1845-1924) - w poszukiwaniu pamięci powstania styczniowego na Litwie, in: Wiesław Caban, Powstanie styczniowe. Polacy i Rosjanie w XIX wieku, (Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2011), p. 245-250.
• Caban, Wiesław. Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych- charakterystyka projektu naukowego Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki – stan realizacji i perspektywy badawcze, w: Wiesław Caban, Lidia Michalska-Bracha (eds.), Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych- rola i miejsce w badaniach historycznych", (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017), p. 13-22.
• Chorążyczewski, Waldemar. Pacevičius, Arvydas. Roszak, Stanisław (ed.), Egodokumenty. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015).
• Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, (Kraków: Universitas, 2000).
• Czerniak, Grażyna. Kowalik, Jolanta. „Anna Oskierczanka – ziemianka kresowa w świetle swojego pamiętnika”, Meritum, 2015, no. 5, p. 63-73.
• Domańska-Nogajczyk, Maria. Wójcik, Tomasz. „O listach i pamiętnikach polskich autorów z Ziem Zabranych z lat 1795–1918 w zbiorach Centralnego Państwowego Historycznego Archiwum Ukrainy w Kijowie”, Wrocławskie Studia Wschodnie, R. 19, 2015, p. 199–219.
• Domańska-Nogajczyk, Maria. Wójcik, Tomasz. Listy Tekli Bołsunowskiej i Róży Sobańskiej jako źródło do badania postaw patriotycznych ziemianek z Podola, in: Wiesław Caban, Lidia Michalska-Bracha (ed.), Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych- rola i miejsce w badaniach historycznych", (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017), p. 501-518.
• Ilgiewicz, Henryka. Helena Romer-Ochenkowa (1875-1947), in: Wiesław Caban, Lidia Michalska-Bracha (eds.), Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych- rola i miejsce w badaniach historycznych", (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017), p. 475-488.
• Karolczak, Kazimierz (ed.), Pamiętniki, dzienniki i relacje jako źródła do badań historycznych XVIII – XX wieku, (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2011).
• Kaźmierska, Kaja (ed.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, (Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, 2012).
• Kaźmierska, Kaja. Badania biograficzne w naukach społecznych, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2013, vol. 9, no. 3, p. 6–10.
• Kowalczyk, Rafał. Krawczenko, Swietłana. Obraz polskiej ziemianki w listach i pamiętnikach z lat 1795-1918 znajdujących się w Centralnym Archiwum Historycznym w Kijowie (Dziennik Adeli Kieniewicz, 1888-1915, vol. 1-38, in: Wiesław Caban, Lidia Michalska-Bracha (eds.), Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych- rola i miejsce w badaniach historycznych", (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017), p. 207-217.
• Lejeune, Philippe. Wariacje na temat pewnego paktu o autobiografii, (Kraków: Universitas, 2001).
• Mazan Jakubowska, Malwina. „Rodzina Medarda Kończy na zesłaniu w Wielkim Ustiugu (1841–1843) w świetle korespondencji i relacji pamiętnikarskich”, Przegląd Wschodnioeuropejski. R. 5: 2014 no. 1, p. 61-74.
• Michalska-Bracha, Lidia. Caban, Wiesław. „Memoirs and Letters of Polish Authors from the Western Krai (Lithuania, Belarus, Ukraine) from the period of 1795-1918”, Respectus Philologicus, 2018, no. 33, p. 111-120.
• Molik, Witold. Jak daleko można masakrować zasady edytorstwa dziewiętnastowiecznego pamiętnikarstwa?, w: Wiesław Caban, Lidia Michalska-Bracha (eds.), Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych- rola i miejsce w badaniach historycznych", (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017), p. 23-30.
• Pomorski, Jan. Homo Metahistoricus. Studium sześciu kultur poznających historię, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2019).
• Sikorska-Kulesza, Jolanta (ed.), Edytorstwo źródeł XIX wieku. Problemy teoretyczne i praktyka edytorska, (Warszawa: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, 2016).
• Śliwowska. Wiktoria. „Pierwsze organizacje pomocy dla więźniów i zesłańców syberyjskich w zaborze rosyjskim (Ośrodek wołyńsko-podolski pod patronatem Ksawery Grocholskiej i Róży Sobańskiej)”, Przegląd Historyczny, 1987, vol. 78, p. 411-449.
• Wrzosek, Adam. Horoszkiewiczówna Walentyna, w: Polski słownik biograficzny, vol. 10, (Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1962-1964), p. 13-14.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2020.01.08.01