„Usługi bezimienne”. Figura marana w twórczości Aleksandra Wata

• Authors: Bogalecki Piotr

Title variants

EN

“Usługi bezimienne [Nameless Services]”. The Figure of Marrano in Aleksander Wat’s Creativity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Choć obecność szeroko rozumianych motywów żydowskich w twórczości Aleksandra Wata (1900–1967) stanowi przedmiot wielu literaturoznawczych rozpoznań (m.in. autorstwa takich badaczy, jak W. Panas, S. J. Żurek, A. Lipszyc czy M. Benešova), nie była ona do tej pory interpretowana z perspektywy wyznaczonej przez figurę marana. Ta ostatnia tymczasem –podsuwana przez samego poetę, dziś zaś eksponowana w filozoficznych i kulturowych analizach nowoczesności (Y. Yovel, J. Derrida, A. Bielik-Robson itd.) – dostarczyć może cennego i nieredukcjonistycznego wglądu w teksty Wata pochodzące z różnych okresów jego pisarskiej działalności: od debiutanckiego „Piecyka” i opowiadań z tomu „Bezrobotny Lucyfer” przez projekty powojenne (m.in. „Ucieczka Lotha” oraz „Moralia”) i antysowiecką publicystykę emigracyjną (m.in. „Czytając Terca”) do dojrzałej twórczości poetyckiej. Przedstawione w artykule analizy i interpretacje wymienionych tekstów uprawniają jego autora do postawienia tezy o maranicznym charakterze twórczości Wata.

EN

Though the presence of broadly understood Jewish motifs in Aleksander Wat’s (1900–1967) creativity is subject of multiple literary deliberations (by, for example, W. Panas, S. J. Żurek, A. Lipszyc, or M. Benešova), it has not so far been interpreted from the perspective set by a Marrano. The latter perspective, suggested by the poet himself and supported by some philosophical and cultural analyses of modernity (Y. Yovel, J. Derrida, A. Bielik-Robson, etc.) may add a valuable and non-reductionist insight into Wat’s pieces produced in different periods of his creativity, from the debut “JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka” (“ME from One Side and ME from the Other Side of My Pug Iron Stove”), and the short stories from the collection “Bezrobotny Lucyfer (Lucifer Unemployed)”, later—his post-war projects (e.g. “Ucieczka Lotha <Loth’s Escape>” and “Moralia”) as well as emigrant anti-Soviet political commentary journalism (e.g. “Czytając Terca <Reading Abram Terz>”), and ultimately his mature poetic creations. The analyses and interpretations of the pieces listed above lead Bogalecki to formulate a thesis on Marranic character of Wat’s output.

Keywords

EN

Aleksander Wat; Wat's “JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka” (“ME from One Side and ME from the Other Side of My Pug Iron Stove”); Marrano; Jewish motifs in Aleksander Wat’s creativity

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2019
• Volume: 110
• Issue: 4
• Pages: 79-107

Dates

printed

2019-12-27

Contributors

author

Bogalecki Piotr

• Uniwersytet Śląski, Katowice

Identifiers

ISSN

0031-0514

DOI

10.18318/pl.2019.4.6