Luteranizm a Państwo Izrael. Wypowiedzi wybranych międzynarodowych organizacji reprezentujących luteranów w latach 1948-2010

• Authors: Zbigniew Paszta

Title variants

EN

The Lutherans and the State of Israel. The statements of the international lutheran organisations form the 1948 till 2010

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst podejmuje zagadnienie zaangażowania rozmaitych luterańskich organizacji w kwestie egzystencji i kształtu współczesnego państwa Izrael. Refleksja przedstawiana w artykule dotyczy nie tylko działań instytucji „konfesyjnych” ale również tych spośród organizacji międzywyznaniowych, w których luteranie odgrywają znaczącą rolę. Spektrum zagadnień wyznaczone zostało przez następujące zagadnienia: istnienie państwa Izrael, ideologia syjonizmu i jej odziaływanie, etos państwa żydowskiego wobec religii funkcjonujących w tym państwie, koegzystencja religijna w państwie Izrael, pomoc humanitarna dla żydowskich ofiar Zagłady, pomoc humanitarna dla arabskich uchodźców - ofiar wojen izraelsko-arabskich, kwestia granic międzynarodowych i statusu prawnego Jerozolimy, problematyka praw człowieka. Spośród najbardziej wpływowych instytucji wymienianych w tekście - nie licząc lokalnych Kościołów luterańskich - wyróżnia się Światową Federację Luterańską, Światową Radę Kościołów oraz komisję Kościół i Judaizm LEEKJ. Wypowiedzi wspomnianych organizacji są jednocześnie komentarzem do działań wielkich instytucji międzynarodowych, takich jak ONZ. W tekście przewija się kluczowe pytanie o solidarność z pokrzywdzonymi; czy można działać solidarnie wobec obu stron konfliktu?

EN

The text deals with the confessional involvement of different organisations in the question of existance and shape of the modern State Israel. An object of the reflexion here presented are activities of lutheran international institutions and these ecumenical organisations where lutheran voices seam to be significant. On the horizon of here mentioned questions appear following problems: existance of the State Israel, ideology of sionism and its attitude towards religions, religious coexistance inward the state, humanitarian help for Jewish (after the WWII) refugees, help for Arab refugees (after arab-israeli wars), question of international borders, problem of stately belonging of Jerusalem, and especially – reflexion about human and citizen laws in the Middle East. Among the organisations described in the article one can find Lutheran World Federation, Lutheran Comission Church and Judaism (LEKKJ) and expectionally an overconfessional one: WCC (because of the presence of lutherans there). The author of the article shows, how – from the historical perspective – these institutional bodies – supported or struggled decisons of United Nations related to the main social and religious problems. Text reveals also a development of the attitudes of lutheran christians, among whom the hudge disscusions had have place in the period of 1948 – 2010. One of the crucial problems expressed in this debate is the question brouht up for discussion: ”Solidarity with which side?

Keywords

PL

luteranie; status Izraela; ekumenizm; polityka

EN

lutherans; state Israel; ecumenism; international policy

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2014
• Volume: 56
• Issue: 1
• Pages: 199-218

Contributors

author

Zbigniew Paszta

References

• Abrahams Herberge. Ein Haus der Gastfreundschaft und des Gesprächs in der Evangelisch-Lutherischen Reformationsgemeinde in Beit Jala. (broszura)
• Baumann A.H., Mahn A.H., Saebo M., Luthers Erben und die Juden. Das Verhältniss lutherischen Kirchen Europas zu den Juden, Hannover 1984
• Die Bekenntnis der Väter und die Bekennende Gemeinde, § 7, [w:] Die Bekenntnisse des Jahres 1933, 1934, 1935. Bekenntnisse und Grundsätzliche Aeusserungen zur Kirchenfrage, red. D. Kurt, D. Schmidt, Göttingen 1935, T. 31
• Breaking Barriers, the official report of the Fifth Assembly of the World Council of Churches, Nairobi, 23 November – 10 December 1975, London 1976
• The First Assembly of the World Council of Churches. Official Report, New York 1949
• Gathered for Life, red. D. Gill, Geneva 1983
• Gerhardt A., Die Judenmission in Polen, [w:] Ekklesia. Eine Sammlung von Selbstdarstellungen der Christlichen Kirchen, T. 5, Leipzig 1938
• Hammerstein F. v., Dialog chrześcijańsko-żydowski w ekumenicznej perspektywie, [w:] Studia i Dokumenty Ekumeniczne, 1986/3
• Ignatowski G., Kościół i Synagoga. O dialogu chrześcijańsko-żydowskim z nadzieją, Warszawa 2000
• Jeremias A., Christentum und Judentum, [w:] R.R. Geis, H.J. Kraus, Versuche des Verstehens. Dokumente jüdisch-christlicher Begegnung aus den Jahren 1918–1933, München 1966
• Karski K., Od Edynburga do Porto Allegre. Sto lat dążeń ekumenicznych, Warszawa 2007
• Karski K., Protestanci i ekumenizm. Wkład spadkobierców Reformacji w dzieło jedności, Warszawa 2001
• Die Kirchen und das Judentum, Dokumente von 1945 bis 1985, red. R. Rendtorff, H.H. Hendrix, Paderborn-München 1988 (Dok. 4, 7, 12, 15, 20, 21, 29)
• Kościół i Izrael. Wkład Kościołów Europejskich wyrosłych z Reformacji do stosunków między chrześcijanami i Żydami, [w:] Studia i Dokumenty Ekumeniczne, 2000/1
• Ku nowemu porozumieniu między Kościołami a Żydami, [w:] Studia i Dokumenty Ekumeniczne, 1992/1
• Land und Staat Izrael: Erwägungen zu theologischen und politischen Problemen (1995). Arbeitsbericht des Vorstandes ueber Tagungen 1991–1995 zum Trema „Erwägungen zur theologischen Bedeutung des Landem Izrael” (broszura LEKKJ)
• Living in Peace in Jerusalem. A Jewish Perspective, [w:] Current Dialogue, 30/XII/1996
• Maurer W., Kirche und Synagoge. Motive und Formen der Auseinandersätzung der Kirche mit dem Judentum im Laufe der Geschichte, [w:] Franz Delitsch-Vorlesungen 1951, Stuttgart 1953, T. 5, Leipzig 1938
• New Directions in Faith and Order. Bristol 1967, [w:] Faith and Order Paper Nr. 50, Geneva 1968
• Oekumene Lexikon. Kirchen, Religionen, Bewegungen, red. H. Krüger, Frankfurt am Main 1983
• Osmańczyk E.J., Encyklopedia ONZ i stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1982
• Polscy luteranie a Żydzi. Stanowisko Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP do dokumentu Leuenberskiej Wspólnoty Kościołów dotyczącego stosunku chrześcijan do Żydów, [w:] Studia i Dokumenty Ekumeniczne, 2000/1
• Rozważania ekumeniczne na temat dialogu żydowsko-chrześcijańskiego. Dokument Światowej Rady Kościołów, [w:] Studia i Dokumenty Ekumeniczne, 1986/3
• The Theology of the Churches and the Jewish People, Statements by the World Council of Churches and its Member Churches, Geneva 1988
• The Uppsala Report 1968, red. N. Goodall, Geneva 1968
• Wskazówki pomocne do spotkania pomiędzy luteranami a Żydami, LEKKJ, Driebergen, Holandia, 8 maja 1990, [w:] Informator diecezjalny Ewangelik, 1993/16
• VIII Zgromadzenie Ogólne Światowej Rady Kościołów, Harare, Zimbabwe, 3–14 grudnia 1998, [w:] Studia i Dokumenty Ekumeniczne, 1999/1
• http://lwfjerusalem.org/2008/05/lwf-general-secretary-appeals-for-dialogue-for-just-peace-in-holy-land/ (data dostępu 17.06.2014)
• http://lwfjerusalem.org/2009/01/test-news-item/ (data dostępu 17.06.2014)
• http://lwfjerusalem.org/2012/11/lwf-president-and-general-secretary-urge-parties-to-honor-gaza-ceasefire/ (data dostępu 17.06.2014)
• https://www.facebook.com/LWFJerusalem (data dostępu 17.06.2014)
• www.gatestoneinstitute.org/3661/lutherans-israel (data dostępu 17.06.2014)
• http://www.kairosbritain.org.uk/peace_kairos_palestine_4803.aspx (data dostępu 17.06.2014)
• http://www.oikoumene.org/en/resources/documents/wcc-programmes/public-witness-addressing-power-affirming-peace/middle-east-peace/promised-land-international-theological-conference-bernswitzerland-10-14-september-2008/the-commitment-of-the-church-to-the-quest-of-a-just-peace-a-catholic-approach-promised-land-conference (data dostępu 17.06.2014)