Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2009 | 21 | 187-203

Article title

Народная агиография: к постановке вопроса

Selected contents from this journal

Title variants

EN
Towards the problem of folk hagiography

Languages of publication

RU

Abstracts

PL
Istnieje wiele tekstów ludowych, przedstawiających nie tylko historie życia ziemskiego świętych, ale również inne aspekty ich „świętości”, np. cuda dokonywane pośmiertnie, zdarzenia związane z odkryciem relikwii, historie i formy powstania obiektów sakralnych związanych ze świętymi. Suma tekstów zróżnicowanych gatunkowo, dotyczących jednego świętego, może być – zdaniem autora -- rozpatrywana jako jego ludowe życie. Teksty te motywowane są głębokim szacunkiem do świętego, przekazują wieloaspektowe informacje o jego życiu, wyjaśniają obrzędy z nim związane. Niektóre teksty, w szczególności legendy, opierają sie na tekstach sakralnych (kanonicznych, apokryficznych, modlitwach), które zostają przełożone na język folkloru. Literackie teksty hagiograficzne mogą być przekazywane ustnie i zamieniać się w ludowe legendy, ale też mogą bazować na ludowych ustnych legendach. Niektóre z takich przekształceń zostały przedstawione w artykule, jak np. redukcja tekstów pisanych do krótkich epizodów, selekcja literackich motywów hagiograficznych, opis wydarzeń z życia świętego z użyciem ludowych terminów itp.
EN
There exist many texts of folklore containing not only information about the lives of saints but also about other aspects of their sainthood, such as posthumous miracles, events connected with the discovery of their remains, histories of the churches and chapels connected with the saints, etc. The totality of texts of different genres concerning a saint may be considered as that saint’s folk life. The texts are characterized by a profound respect of the saint; they contain multi-aspectual information about his or her life or explain the rituals connected with the saint. Some folk text, especially legends, are based on religious texts (canonical or apocryphal texts, prayers) translated into the language of folklore. Literary hagiographical texts may be passed orally from one generation to the next and as a result become folk legends; they may also be based on folk orally-transmitted legends. Some of these transformations are presented in the article, e.g. the reduction of written texts to short episodes, a selection of literary hagiographic motifs, a description, containing folk terms, of events from the saint’s life, etc.

Year

Volume

21

Pages

187-203

Physical description

Contributors

  • Laboratorium Folklorystyki Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistycznego (RGGU)
  • Katedra Slawistyki i Badań Środkowoeuropejskich

References

  • Baranowski--1971 – Baranowski W. Kult świętych nie uznawanych przez władze kościelne w tradycyjnym katolicyzmie ludowym.
  • Baranowski--1979 – Baranowski W. The origin of folk cult of „unofficial” saints and their influence on Polish folklore// Ethnologia Polona, vol. 5, 1979.
  • Bystroń – Bystroń J. Legenda o św. Piotrze i podkowie// „Wisła”, t. 9, 1895.
  • Delahaye – Delahaye H. The legends of the saints. New York, 1962.
  • Doble – Doble G. H. Hagiography and Folklore// Folklore, Vol. 54, No. 3. (Sep., 1943).
  • Gudeman – Gudeman S. Saints, Symbols, and Ceremonies// American Ethnologist, Vol. 3, No. 4. (Nov., 1976).
  • Kurek – Kurek J. Powiązania legendarnego żywota św. Stanisława ze Szczepanowa z obrzędami odprawianymi w poświęconych mu sanktuariach// „Literatura Ludowa”, 1989, Rok 33, nr 1.
  • Szövérffy – Szövérffy J. The Well of the Holy Women: Some St. Columba Traditions in the West of Ireland// The Journal of American Folklore, Vol. 68, No. 268, (Apr. -- Jun., 1955).
  • Telfer – Telfer W. The Cultus of St. Gregory Thaumaturgus// The Harvard Theological Review, Vol. 29, No. 4, (Oct., 1936)
  • van Gennep – Gennep A., van. Culte populaire des saints en Savoie. Archives d'ethnologie française. Vol.3. Paris, 1973.
  • Zowczak -- Zowczak M. Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej. Wrocław, 2000.
  • Арнаутова – Арнаутова Ю.Е. Колдуны и святые. Антропология болезни в средние века. СПб., 2004.
  • Афанасьев – Афанасьев А.Н. Народные русские легенды. Лондон, 1859.
  • Детелић – Детелић М. Света Петка у сивоj зони усмене књижевности// Лицеум, књ. 5. Култ светих на Балкану. Крагуjевац, 2001.
  • Дмитриев – Дмитриев Л.А. Житийные повести Русского Севера как памятники литературы XIII--XVII вв. Л., 1973.
  • Иванов, Измирлиева – Иванов П., Измирлиева В. Жив светец в българската фольклорна космология (Опит за (ре)конструкция)// Български фольклор, 2000, кн. 3.
  • Иванова – Иванова А.А. „Устное житие” Артемия Веркольского (по материалам экспедиций в Пинежский район Архангельской области)// Актуальные проблемы полевой фольклористики. Вып. 4. Сыктывкар, 2008.
  • КА – Каргопольский фольклорный архив Лаборатории фольклора РГГУ. Содержит полевые записи из Каргопольского и Няндомского р-нов Архангельской обл.
  • Каспина – Каспина М.М. Феномен смешения различных традиций, возникающий при пересказах информантами библейских сюжетов// Сны Богородицы. Исследования по антропологии религии. СПб., 2006.
  • Ключевский – Ключевский В.О. Древнерусские жития святых как исторический источник. М., 1871.
  • Лавров – Лавров А.С. Колдовство и религия в России 1700--1740 гг. М., 2000.
  • Маторин – Маторин Н. Религия и борьба с нею в Северном крае. Л., 1930.
  • Махонина – Махонина Е.В. Жанр жития в устной традиции. Дипломная работа студ. филологического ф-та МГУ, М., 2005 (рукопись).
  • Мендельсон – Мендельсон Н.М. К поверьям о св. Касьяне// ЭО, 1897, №1.
  • Мороз--2002 – Мороз А.Б. О фольклорности нефольклорного (евангельские события в восприятии современного крестьянина).// Актуальные проблемы полевой фольклористики. М., 2002.
  • Мороз--2004 – Мороз А.Б. Народная агиография Каргополья// Актуальные проблемы полевой фольклористики. Вып. 3, М., 2004.
  • Неклюдов – Неклюдов С.Ю. Традиции устной и книжной культуры: соотношение и типология// Славянские этюды. Сборник к юбилею С.М. Толстой. М., 1999.
  • Рыко – Рыко А.И. Адаптация „чужого” текста в народном сознании// Вестник молодых ученых. Серия филологические науки. СПб., 2000, №2.
  • Тарабукина – Тарабукина А.В. Категория пространства и времени в мировосприятии современных „церковных людей”// Русский фольклор. Вып. ХХХ. СПб., 1999.
  • Толстая – Толстая С.М. Устный текст в языке и культуре// Tekst ustny -- Texte orale. Struktura I pragmatyka -- problemy semantyki -- ustność w literaturze. Wrocław, 1989.
  • Топоров – Топоров В.Н. Святость и святые в русской духовной культуре. Т. 1. Первый век Христианства на Руси. М., 1995.
  • Успенский – Успенский Б.А. Филологические разыскания в области славянских древностей (Реликты язычества в восточнославянском культе Николая Мирликийского). М., 1982.
  • Фадеева – Фадеева Л.В. Книга как источник народного жития святого праведного Иоанна Кронштадтского// АППФ. [Вып. 1.] М., 2002.
  • Чубинский – Чубинский П.П. Труды этнографическо-статистической экспедиции в западно-русский край, снаряженной ИРГО. Т. 1. Верования и суеверия. Загадки и пословицы. Колдовство. СПб., 1872
  • Шеваренкова--2004 – Шеваренкова Ю.М. Исследования в области русской фольклорной легенды. Нижний Новгород, 2004.
  • Шеваренкова--2005 – Шеваренкова Ю.М. Устное народное житие Серафима Саровского// Традиционная культура. 2005, №1.
  • Штырков – Штырков С.А. Наказание святотатцев: фольклорный мотив и нарративная схема// Европейский университет в Санкт-Петербурге. Труды факультета этнологии. Вып. 1, СПб., 2001.
  • Юхименко – Юхименко Е.М. Выговские похвальные слова Александру Ошевенскому// Святые и святыни северорусских земель (по материалам VII научной региональной конференции). Каргополь, 2002.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-90f3d7f1-21e9-4299-829c-f866ec5b3851
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.