Konfiskata majątku poniemieckiego i opuszczonego na Dolnym Śląsku przez instytucje państwowe w latach 1945–1956

• Authors: Merta-Staszczak Adriana

Title variants

EN

The Confiscation of Abandoned and Former-German Assets by State Institutions in Lower Silesia 1945–1956

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Odbudowa zdewastowanych w trakcie działań wojennych terenów przyłączonych do Polski po 1945 r. była priorytetowym zadaniem nowych władz. Od przywrócenia dawnej roli miejskim ośrodkom przemysłowym i kulturalnym oraz rekonstrukcji gospodarstw rolnych i produkcji rolnej zależały bowiem odbudowa oraz rozwój całego regionu. Podstawowymi barierami w tym procesie były zniszczona infrastruktura, braki materiałowe, niewystarczająca ilość środków transportu, maszyn i narzędzi, ale również szczególnie wykwalifikowanych zasobów ludzkich. Aby uzupełnić niedobory, rozpoczęto poszukiwania mające na celu identyfikację lub odzyskanie nadającego się do dalszego wykorzystania mienia. Odpowiadały za nie powołane do tego celu jednostki państwowe, których działania nabierały szczególnego znaczenia na terenie Ziem Północnych i Zachodnich.

EN

Reconstruction of areas connected to Poland after 1945 but devastated during the war, was a priority of the authorities. The restoration of the former role of urban industrial and cultural centers as well as the reconstruction of farms and agricultural production depended on the reconstruction and development of the entire region. The main barriers in this process were the destroyed infrastructure, material shortages, insufficient means of transport, machines and tools, but also particularly qualified human resources. To complement deficiencies, a search was conducted to identify properties which could be put to further use. Responsible for it were the state institutions, whose activities were of particular importance in the Northern and Western Territories.

Keywords

PL

mienie poniemieckie; Dolny Śląsk; urzędy likwidacyjne; Przedsiębiorstwo; Poszukiwań Terenowych; nieruchomości; dzieła sztuki; zabytki

EN

Former German properties; Lower Silesia; liquidation offices; Przedsiębiorstwo Poszukiwań Terenowych (The Office of Territorial Surveyance); property; artwork; heritage

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2018
• Issue: 3(8)
• Pages: 43-61

Contributors

author

Merta-Staszczak Adriana

• Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych Politechniki Wrocławskiej, pl. Grunwaldzki 11, 50-377 Wrocław

References

• Piśmiennictwo
• Bieniek G., 2008, Opinia o projekcie ustawy o skutkach wygaśnięcia praw rzeczowych na nieruchomościach, które weszły w granice Rzeczypospolitej Polskiej po II wojnie światowej, ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności Skarbu Państwa oraz o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające kodeks cywilny oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece, Druk Senacki nr 131, Opinie i Ekspertyzy OE-81, Biuro Informacji i Dokumentacji, Dział Analiz i Opracowań Tematycznych, Kancelaria Senatu, Warszawa.
• Kociszewski S., 1995, Integracja gospodarcza ziem zachodnich i północnych z Polską 1945–1960, „Słupskie Studia Historyczne”, nr 4.
• Niedźwiecki W., 1970, Kultura i sztuka [w:] Dolny Śląsk w Polsce Ludowej, red. W. Biełowicz, Wrocław.
• Piwońska I., 2015, Główne konsekwencje II wojny światowej dla warunków mieszkaniowych w Polsce, „Społeczeństwo i Ekonomia”, nr 1(3).
• Sadowski A., 2009, Własność a użytkowanie gruntów rolnych, Białystok.
• Wróbel W., 2009, Ukryte skarby. Niezwykłe losy dzieł sztuki na Dolnym Śląsku w latach 1942–1950, Wrocław.
• Akty prawne
• Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (DzU nr 3, poz. 13).
• Dekret z dnia 24 kwietnia 1952 r. o Centralnym Urzędzie Gospodarki Materiałowej (DzU 1952 nr 22, poz. 143).
• Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich Rozporządzenie Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 17 lutego 1948 r. w sprawie zakazu wywozu mienia ruchomego z obszaru Ziem Odzyskanych (DzU 1948, nr 11, poz. 80).
• Ustawa z 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (DzU 1946, nr 3, poz. 17).
• Ustawa z dnia 15 listopada 1956 r. o utworzeniu przy Radzie Ministrów Komisji Planowania i o zniesieniu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (DzU 1956, nr 54, poz. 244).
• Źródła archiwalne
• Archiwum Państwowe we Wrocławiu (dalej: APWr), Okręgowy Urząd Likwidacyjny we Wrocławiu (dalej: OULWr), Notatka w sprawie odnalezienia kielicha, sygn. 556.
• APWr, OULWr, Pismo do Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego w Kłodzku, sygn. 536.
• APWr, OULWr, Pismo do Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego we Wrocławiu z dnia 8.11.1947 r sygn. 551.
• APWr, OULWr, Pismo do Wytwórni Wyrobów Skórzanych i Przyborów Podróżniczych z dnia 10.09.1956, sygn. 536.
• APWr, OULWr, Pismo Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego we Wrocławiu z dnia 3.12.1948 r., sygn. 547.
• APWr, OULWr, Postanowienie Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego we Wrocławiu z dnia 13.06.1946 r., sygn. 536.
• APWr, OULWr, Sprawozdanie Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego we Wrocławiu, sygn. 554.
• APWr, OULWr, Sprawozdanie z akcji poboru czynszów, sygn. 533.
• APWr, OULWr, Sprawozdanie z działalności działu nieruchomości za grudzień 1945 r., sygn. 533.
• APWr, Państwowa Inspekcja Gospodarowania Materiałami (dalej: PIGM), Notatka dla Dyrektora Naczelnego na konferencję Dyrektorów OUL z dnia 26.04.1949 r, Wrocław, sygn. 29.
• APWr, PIGM, Notatka dla Dyrektora Naczelnego na radę Techniczno-Gospodarczą PPT z dnia 3.09.1949 r.
• APWr, PIGM, Notatka do Dyrektora Naczelnego Ob. płk. Rumińskiego z dnia 22.03.1949 r., Wrocław, sygn. 29.
• APWr, PIGM, Pismo do Państwowego Przedsiębiorstwa Poszukiwań Terenowych we Wrocławiu z dnia 13.01.1950 r., sygn. 27.
• APWr, PIGM, Pismo do Przedsiębiorstwa Poszukiwań Terenowych we Wrocławiu z dnia 17.09.1949 r sygn. 26.
• APWr, PIGM, Pismo do Przedsiębiorstwa Poszukiwań Terenowych we Wrocławiu z dnia 17.03.1950 r., sygn. 27.
• APWr, PIGM, Pismo do Rektoratu Politechniki Wrocławskiej z dnia 25.07.1949 r. sygn. 26.
• APWr, PIGM, Pismo do Urzędu Wojewódzkiego Wrocławia, Wydział Przemysłowo-Handlowy z dnia 6.05.1949, sygn. 26.
• APWr, PIGM, Pismo dotyczące poszukiwań i zabezpieczenia maszyn z dnia 15.02.1949r., sygn. 26.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie Wydziału Technicznego PPT za czas od 1.III – 31.III.1949 z dnia 25.04.1949 r., Wrocław, sygn. 29.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie Wydziału Technicznego PPT za czas od 1.VII – 31.VII.1949, Wrocław, sygn. 30.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie Wydziału Technicznego PPT za czas od 1.VIII – 31.VIII.1949 z dnia 3.09.1949 r., Wrocław, sygn. 30.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie Wydziału Technicznego PPT za czas od 1.XII – 31.XII.1949 r. z dnia 17.01.1950 r., sygn. 30.
• APWr, OULWr, Sprawozdanie działu V – Ekonomicznego za grudzień 1945 r. z dnia 5 I 1946 r., sygn. 533.
• APWr, OULWr, Sprawozdanie techniczne z dnia 1.08.1945 r., sygn. 531.
• APWr, OULWr, Sprawozdanie miesięczne za maj 1946 r., sygn. 534.
• APWr, OULWr, Pismo do Wojewody Wrocławskiego z dnia 15.04.1947 r., sygn. 551.
• APWr, PIGM, Wynik akcji Rozbrojenia Linii Odry z dnia 10.11.1947, sygn. 1.
• APWr, OULWr, Okólnik nr 86/III/48 z dnia 1.09.1948 r., sygn. 554.
• APWr, PIGM, Pismo w sprawie powołania PPT z dnia 16.02.1948, sygn. 1.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie z dnia 11.11.1948 r., sygn. 61.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie z dnia 17.11.1948 r., sygn. 56.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie z dnia 27.11.1948 r., sygn. 61.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie z dnia 24.01.1949 r., sygn. 56.
• APWr, PIGM, Pismo z dnia 28.10.1949 r., sygn. 64.
• APWr, PIGM, Sprawozdanie z dnia 16.11.1949 r., sygn. 56.
• APWr, PIGM, Pismo z dnia 20.03.1950 r., sygn. 64.
• APWr, PIGM, Pismo z dnia 8.03.1952 r., sygn. 61.
• APWr, PIGM, Pismo w sprawie upłynniania remanentów z dnia 22.03.1950 r., sygn. 5.