Interpretacja prospektywna peryfrazy <mieć + bezokolicznik>

• Authors: Nowakowska Małgorzata

Title variants

EN

The prospective reading of the Polish verb phrase <mieć (have) + infinitive>

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Peryfraza <mieć + bezokolicznik> była interpretowana w ramach kategorii modalności i ewidencjonalności. Niniejszy artykuł pokazuje jej trzecią interpretację: chodzi o rodzaj prospektywności, która należy do kategorii aspektu. Dokładnie mówiąc, peryfraza <mieć + bezokolicznik> wyznacza „fazę przygotowawczą”, czyli taką, która prowadzi do sytuacji nazwanej przez czasownik główny. Ta interpretacja pojawia się wtedy, gdy peryfraza <mieć + bezokolicznik> łączy się z partykułą właśnie lub już, a także z odpowiednim kontekstem czasowym. W ten sposób powstaje konstrukcja o znaczeniu fazy przygotowawczej.

EN

The Polish verb phrase <mieć (have) + infinitive> has been described in terms of a modal or evidential reading. The article presents its third reading, namely a sort of prospectivity that belongs to the category of aspect. The verb phrase <mieć + infinitive> can indicate precisely the “preparatory phase”, i.e. the phase which leads to the situation named by the main verb. This reading appears when the verb phrase <mieć + infinitive> is combined with the particle właśnie (just) or już (already/yet) and when it is situated in a specific temporal context. Thus a construction with the reading of a preparatory phase is built.

Keywords

PL

czasownik mieć; modalność; ewidencjalność; prospektywność; faza przygotowawcza; partykuła już; partykuła właśnie; konstrukcja

EN

verb mieć; modality; evidentiality; prospectivity; “preparatory phase”; particle już; particle właśnie; construction

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2017
• Volume: 73
• Pages: 221-246

Contributors

author

Nowakowska Małgorzata

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków

References

• ALIUK Ana (2010): Imperceptywność w językach bałtyckich i w językach słowiańskich. – Acta Universatis Lodziensis. Folia linguistica 45, 5–14.
• APOTHÉLOZ Denis (2017): Reichenbach revisité. – Verbum 39, 1 (wdruku).
• APOTHÉLOZ Denis, NOWAKOWSKA Małgorzata (2016): Comment traduire le futur périphrastique français en polonais ? – [w :] Olga INKOVA, Andrea TROVESI (red.): Langues en constrastes / Славянские языки in comparatione / Lingue a confronto. – Bergamo University Press: Sestante Edizioni, 55–83.
• BAŃKOWSKI Andrzej (1971): Jeszcze i już. – Język Polski LI, 21–30.
• BAŃKOWSKI Andrzej (1976): Opozycja semantyczna partykuł dopiero i już. – Prace Filologiczne XXVI, 13–38.
• BAŃKOWSKI Andrzej (1977): Opozycja semantyczna partykuł jeszcze i już. – Studia Językoznawcze. Streszczenia prac doktorskich II (Prace Językoznawcze 88). – Wrocław, 7–46.
• BLAKEMORE D. (1999): Evidence and Modality. – [w:] K. BROWN, J. MILLER (red.): Concise Encyclopedia of Grammatical Categories. – Amsterdam: Elsevier, 141–145.
• GUENTCHÉVA Zlatka (1994): Manifestations de la catégorie du médiatif dans les temps du français. – Langue française 102, 8–23.
• GROCHOWSKI Maciej, KISIEL Anna, ŻABOWSKA Magdalena (2014): Słownik gniazdowy partykuł polskich. – Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• HANSEN Björn (2001): Das Modalauxiliar im Slavischen: Grammatikalisierung und Semantik im Russischen, Polnischen, Serbischen/Kroatischen und Altkirchenslavischen. Slavolinguistica 2. – München: Sagner.
• HANSEN Björn (2009): The hypothetical use of Polish “‘mieć” plus Infinitive’ revisited. – [w:] Tilman BERGER et al. (red.): Von grammatischen Kategorien und sprachlichen Weltbildern. Die Slavia von der Sprachgeschichte bis zur Politsprache. Festschrift für Daniel Weiss zum 60. – Geburtstag. München–Wien, 177–185.
• HANSEN Björn (2015): Opis polskich czasowników i predykatów modalnych w słowniku walencyjnym. – [w:] Danuta ROSZKO, Joanna SATOŁA-STAŚKOWIAK (red.): Semantyka a konfrontacja językowa, vol. 5. – Warszawa: SOW (Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy), 161–171.
• HOLVOET Axel (1989): Aspekt a modalność w języku polskim na tle ogólnosłowiańskim. – Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum.
• HOLVOET Axel (2011): O leksykalnych wykładnikach użycia interpretatywnego. – Linguistica Copernicana 1 (5), 77-91.
• HOLVOET Axel (2012): Polish mieć and the semantic map of interpretive deontics. – Zeitschrift für Slawistik, Vol. 57, No. 2, 129–146.
• JĘDRZEJKO Ewa (1987): Semantyka i składnia polskich czasowników deontycznych. – Wrocław: Ossolineum.
• KLEMENSIEWICZ Zenon (1963): Zarys składni polskiej. – Warszawa: PWN.
• KOSCHMIEDER Erwin (1934): Nauka o aspektach czasownika polskiego w zarysie. Próba syntezy. – Rozprawy i Materiały Wydziału i Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, tom V, zeszyt 2. – Wilno: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie.
• LEMPP Albrecht (1986): Mieć. ‘To have’ in modern Polish. – München: Verlag Otto Sagner.
• LIGARA Bronisława (1997): Polskie czasowniki modalne i ich francuskie ekwiwalenty tłumaczeniowe. – Kraków: Universitas.
• LISCZYK-KUBINA Karolina (2015): Fazowość i jej wykładniki w polszczyźnie. – Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• NAGÓRKO Alicja (2010): Podręczna gramatyka języka polskiego. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• NOWAKOWSKA Małgorzata (2008): L’emploi « paradoxal » de l’imperfectif passé polonais et ses correspondants en français. – Verbum 30 (2–3), 147–180.
• NOWAKOWSKA Małgorzata (2010): Le «paradoxe de l’imperfectivité» dans la perspective de la théorie de S. Karolak. – Neophilologica 22, 107–124.
• NOWAKOWSKA Małgorzata (2012): Użycie czasowe i metawypowiedzeniowe wyrazu „już”. – Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LXVIII, 101–130.
• NOWAKOWSKA Małgorzata (2016) : Existe-t-il un parfait en polonais ? La construction mieć (avoir) + PARTICIPE PASSIF + COMPLÉMENT. – Cahiers Chronos 28. (GIANCARLI Pierre-Don, FRYD Marc (red.): Aorists et parfaits – Amsterdam: Brill), 75–118.
• PRZEPIÓRKOWSKI Adam, BAŃKO Mirosław, GÓRSKI Rafał L., LEWANDOWSKA-TOMASZCZYK Barbara (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• REICHENBACH Hans (1947): Elements of symbolic logic. – New York: The Free Press.
• SZYMAŃSKI Maciej (1991): Z problematyki modalno-temporalnej konstrukcji mieć + infinitivus. – Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej XXVII, 77–88.
• ŚWIDERSKA-KONECZNA Halina (1930): Użycie czasownika mieć jako posiłkowego w języku polskim. – Prace Filologiczne XV, t. I, 263–272.
• TOPOLIŃSKA Zuzanna (1968): Miejsce konstrukcji z czasownikiem mieć w polskim systemie werbalnym. – Studia Orientalis 17/3, 427–431 (reprint [w:] Zuzanna TOPOLIŃSKA (2008): Z Polski do Mace donii, vol 1. – Kraków: LEXIS, 24–29).
• TOPOLIŃSKA Zuzanna (2000): „Dystans” – informacja zgramatykalizowane w polskim systemie werbalnym? – [w:] Jolanta MINDAK, Krzysztof WROCŁAWSKI (red.): Folia Philologica Macedono-Polonica, t. 5, Warszawa: UW, 86-93 (reprint [w:] Zuzanna TOPOLIŃSKA (2008): Z Polski do Macedonii, vol. 1. – Kraków: LEXIS, 286–292).
• VENDLER Zeno (1957): Verbs and Time. – The Philosophical Review LXVI, 143–160.
• WERNER Abraham, PISKORZ Jadwiga (2014): A rare case of covert modality. – [w:] Elisabeth LEISS, Abraham
• WERNER (red.): Modes of Modality: Modality, typology and universal grammar. – Amsterdam– –Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 409–455.
• WIERZBICKA Anna (1988): The semantics of grammar. – Amsterdam–Philadelphia: John Publishing Benjamins Company.