Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2009 | 58 | 2 | 107-127

Article title

Zjazd zapomniany – Zjazd obserwowany. O Piątym Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym w Krakowie (22–25 stycznia 1977 roku)

Authors

Content

Title variants

EN
The Forgotten Convention – The Observed Convention. On 5th All–Poland Sociological Convention (Kraków, January 22–25, 1977)

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Autor rekonstruuje przebieg V Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego z perspektywy politycznych interesów Służby Bezpieczeństwa oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zjazd miał miejsce w środku ery Edwarda Gierka, oficjalnie otwartego na środowiska akademickie. Polityka pozornej otwartości oraz gwałtownej modernizacji zaowocowała zresztą w akademickiej socjologii pewnymi instytucjonalnymi zdobyczami (np. założono nowe instytuty badawcze), z drugiej strony jednak sprowadziła nauki społeczne do narzędzia politycznej legitymizacji. Z tego punktu widzenia to, czego nie powiedziano podczas V Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, staje się najbardziej interesujące. Trudno odnaleźć jakiekolwiek kontrowersje czy gorące debaty podczas Zjazdu, choć trzeba mieć świadomość, że Zjazd poddany był systematycznej infiltracji ze strony SB wyczulonej na każdy krytyczny głos. Autor wykorzystuje materiały archiwalne Instytutu Pamięci Narodowej.
EN
The author reconstructs the course of the 5th All–Poland Sociological Convention from the perspective of the political interests of the Security Service (SB) and the Polish United Workers’ Party (PZPR). The convention took place in the midst of the Edward Gierek era – officially conducive to academic circles. The politics of apparent openness and sudden modernization resulted in some important institutional benefits for academic Sociology (e.g. new research institutes were funded) yet reduced the social sciences to the functional tool of political legitimacy. From that point of view, what was lacking in the essence of 5th All–Poland Sociological Convention becomes the most interesting topic. One can hardly find any controversies or hot disputes during the convention, but it should be also borne in mind that the Convention was subjected to systematic infiltration of the SB sensitive to any unorthodox voices. The author uses the archival records of the Institute of National Remembrance as source.

Year

Volume

58

Issue

2

Pages

107-127

Physical description

Dates

published
2009

Contributors

  • Instytut Pamięci Narodowej Gdańsk Uniwersytet Gdański

References

  • Bajer M. [2005], Blizny po ukąszeniu, Biblioteka „Więzi”, Warszawa.
  • Czermak A. [1978], V Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny (Kraków 25–27 I 1977), „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 285–291.
  • Eisler J. (wybór i oprac.) [2001], Czerwiec 1976 w materiałach archiwalnych, IPN, Warszawa.
  • Frazik W., Musiał F., Szpytma M. [2006], Twarze krakowskiej bezpieki. Obsada stanowisk urzędniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w Krakowie. Informator personalny, IPN, Kraków, wyd. 2.
  • Gierek E. [1974], Nauka instrumentem socjalistycznego rozwoju Polski, [w:] II Kongres Nauki Polskiej. Materiały i dokumenty, t. I, Ossolineum, PAN, Warszawa, s. 11–19.
  • Kłoskowska A. i in. [1974], Stan i perspektywy rozwojowe socjologii, [w:] II Kongres Nauki Polskiej. Materiały i dokumenty, t. II, cz. 1, Ossolineum, PAN, Warszawa, s. 47–66.
  • Kraśko N. [1997], Historia Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, [w:] E. Tarkowska (red.), Z dziejów Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Materiały i wspomnienia, t. 1, Zarząd Główny PTS, Warszawa, s. 32–76.
  • Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny [1989], Wydawnictwo Interpress, Warszawa, wyd. 2.
  • Kupisiewicz Cz. [2006], Projekty reform edukacyjnych w Polsce, Instytut Badań Naukowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Kwaśniewicz W. [1997], Garść wspomnień o krakowskim zjeździe socjologicznym w 1977 roku, [w:] E. Tarkowska (red.), Z dziejów Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Materiały i wspomnienia, t. 1, Zarząd Główny PTS, Warszawa, s. 130–135.
  • Kwilecki A. [1997], Sylwetka naukowa Władysława Markiewicza, [w:] Socjologia: teoria i działanie. Księga pamiątkowa ku czci Władysława Markiewicza, IFiS PAN, Warszawa, s. 9–18.
  • Markiewicz W. [1974], Humanistyka w służbie społeczeństwa socjalistycznego, [w:] II Kongres Nauki Polskiej. Materiały i dokumenty, t. II, cz. 1, Ossolineum, PAN, Warszawa, s. 631–640.
  • Misztal B. [2004], Intelektualista w PRL, „Rzeczpospolita”, 24 kwietnia 2004 r.
  • Mokrzycki E. [2006/1989], Marksizm, socjologia, realny socjalizm, [w:] Publicystyczny komentarz socjologów: analizy, polemiki, wywiady. Wybór tekstów z lat 1957–2006, H. Domański, A. Ostrowska (red.), IFiS PAN, Warszawa, s. 71–80.
  • „Nauka w służbie narodu”. Uchwała II Kongresu Nauki Polskiej [1974], [w:] II Kongres Nauki Polskiej. Materiały i dokumenty, t. I, Ossolineum, PAN, Warszawa, s. 154–191.
  • Pilch T. [1999], Spory o szkołę. Pomiędzy tradycją a wyzwaniami współczesności, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
  • Rutkowski T. P. [2006], Niestabilna stabilizacja. PZPR wobec nauki (1956–1970), „Przegląd Humanistyczny”, nr 4, s. 55–69
  • Sasanka P. [2006], Czerwiec 1976. Geneza – przebieg – konsekwencje, IPN, Warszawa.
  • Spodenkiewicz P. [bez daty], Lokatorzy hotelu „Cracovia”. Niepokorni uczeni na V Zjeździe Socjologicznym, niepublikowany mps.
  • Sufin Z. (red.) [1981], Społeczeństwo polskie w drugiej połowie lat siedemdziesiątych. Raporty z badań, Instytut Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu, KC PZPR, Warszawa.
  • Sułek A. [1997], Dziesięć zjazdów socjologów polskich Poznań 1931 ­– Katowice 1997, „Gazeta Uniwersytecka Uniwersytetu Śląskiego”, nr specjalny, wrzesień 1997, s. 1.
  • Sułek A. [1998], Jak Gomułka postanowił powiedzieć prawdę, „Gazeta Wyborcza”, 27 II 1998, s. 14.
  • Sułek A. [1998a], Jak Stefan Nowak studentów sondował, „Gazeta Wyborcza”, 2 VI 1998, s. 13.
  • Szacki J. [1997], Rozmowa Niny Kraśko z profesorem Jerzym Szackim, przewodniczącym PTS w latach 1972–1976, [w:] E. Tarkowska (red.), Z dziejów Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Materiały i wspomnienia, t. 1, Zarząd Główny PTS, Warszawa, s. 90–97.
  • Szczepański J. [1974], Nauka a rozwój społeczno-gospodarczy kraju, [w:] II Kongres Nauki Polskiej. Materiały i dokumenty, t. II, cz. 1, Ossolineum, PAN, Warszawa, s. 565–590.
  • Szczepański J. [2006/1977], Rozwój koncepcji organizacyjno-badawczych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, [w:] Publicystyczny komentarz socjologów: analizy, polemiki, wywiady. Wybór tekstów z lat 1957–2006, H. Domański, A. Ostrowska (red.), IFiS PAN, s. 466–472.
  • Wicenty D. [2009], Socjologowie pod obserwacją. Kontrola operacyjna V Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w styczniu 1977 roku w Krakowie, „Arcana”, nr 2–3 (86–87), s.189–208.
  • Wicenty D. [bez daty], Socjologia w służbie SB?, niepublikowany mps.
  • Wicenty D. [w druku], Socjologia nieposłuszna w PRL? O funkcjonowaniu Zakładu Socjologii Norm i Patologii Społecznej w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji w latach 1972–1976, [w:] D. Wicenty, P. Łuczeczko (red.), Dzieje subdyscyplin socjologicznych w Polsce, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
  • Wnuk-Lipiński E. [1977], V Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny (Kraków, 25–27 I 1977), „Przegląd Humanistyczny”, nr 5, s. 212–213.
  • Wołoszyn S. (wybór i oprac.) [1998], Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, tom III, księga druga, wyd. 2 zmienione, Dom Wydawniczy STRZELEC, Kielce.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
0033-2356

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-91c9402f-ddee-40f0-bb8e-f6c45ed31e98
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.