Przeprawa mostowa na wyspę Ledniczka. Wstępne wyniki badań

• Authors: Pydyn Andrzej , Popek Mateusz , Dębicka Daria , Radka Krzysztof

Title variants

EN

Bridge crossing to Ledniczka island. Preliminary research results

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Advanced noninvasive research carried out in “The cradle of the Piasts: archaeological underwater prospections in the area of Lednickie Lake” (“Kolebka Piastów archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie Jeziora Lednickiego”) project, provided a new collection of artefacts and archaeological sites. In the first stage of the project an archive research was carried out and it showed that there are 61 archaeological sites of different character and chronology in the close proximity to the lake. In the further part of the project, non-invasive research with the use of a magnetometer, a multibeam sonar and a subbottom profiler were conducted. This stage of the project was possible due to cooperation between the team from the Maritime Institute in Gdańsk, which was conducting hydroacoustic research, and underwater archaeologists. In the course of the survey of bathymetric anomalies between Ledniczka island and the west coast of the lake, construction elements were identified. Therefore, the terrain between an island and the mainland was thoroughly searched in order to verify the object which was found. During the search of the bottom by the divers in the designated place, more horizontal structural elements were identified. Localizing vertically impaled wooden constructions identified as piles, was the key point. These elements confirm that in the described place, there was a third bridge on Lake Lednica. Samples for dendrochronological and radiocarbon dating were collected from the P1, P4, P5 piles and V object. Only the sample from object V was suitable for dendrochronological dating, as it did not contain a sapwood layer. As a result it was possible to determine the date when the tree was cut, i.e. after 1293, hence most probably at the turn of 13/14th centuries [Ważny 2017]. Sample wood from pile 1 was subject to radiocarbon dating and the 1085±30 BP date was obtained. After calibration it can be said that it is 68.2% probable that the analyzed material comes from 900–993 (900–922: 22.3%; 948–993: 45.9%). Whereas it is 95.4% probable that it comes from 894–1016 (894–932: 30.5%; 937–1016: 64.9%) [Goslar 2017]. In conclusion, it can be said that during the research, the relics of the bridge leading from the mainland to Ledniczka island located on the W–E axis were localized. The crossing is located at the narrowest place between an island and the mainland. This is around 100 meters and this is the probable length of the bridge. On the basis of the variety in the degree of wood conservation, as well as diverse shapes of the construction elements, and especially the obtained dates from the radiocarbon and dendrochronological datings, it can be assumed that there are two bridge crossings which date to the 10th century and the turn of the 13th and 14th centuries. During the 2017 research season an interesting discovery was made. After several seasons of underwater works, a new object was localized and identified as bridge relics. It shows the great archaeological potential of Lednica Lake and how the use of new noninvasive methods can lead to spectacular discoveries. The bridge relics were only identified on the surface level, therefore it is difficult to draw far-reaching conclusions. However, dendrochronological dating makes it possible to determine the origins of the bridge to the 13th/14th century. Militaria found near the bridge are also from this period. The C14 date, which estimates the age of one of the piles for the 2nd half of the 10th century, is very interesting. It can indicate that there were two bridges with different chronology. However, in order to confirm this, further excavation works must be conducted.

Keywords

PL

archeologia podwodna; Ostrów Lednicki; wczesne średniowiecze; przeprawy mostowe

EN

underwater archaeology; Ostrów Lednicki; early Middle Ages; bridge

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2018
• Volume: 17
• Pages: 181-196

Dates

published

2018

Contributors

author

Pydyn Andrzej

• Uniwersyete Mikołaja Kopernika w Toruniu Instytut Archeologii Zakład Archeologii Podwodnej

author

Popek Mateusz

• Uniwersyete Mikołaja Kopernika w Toruniu Instytut Archeologii Zakład Archeologii Podwodnej

author

Dębicka Daria

• Uniwersyete Mikołaja Kopernika w Toruniu Instytut Archeologii Zakład Archeologii Podwodnej

author

Radka Krzysztof

• Uniwersyete Mikołaja Kopernika w Toruniu Instytut Archeologii Zakład Archeologii Podwodnej

References

• Głosek M. 1996. Późnośredniowieczna broń obuchowa w zbiorach polskich, Warszawa–Łódź.
• Głosek M. 2014 Militaria — broń obuchowa [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 2: Mosty traktu poznańskiego, red. A. Kola, G. Wilke, Kraków, s. 81–94.
• Goslar T. 2017. Raport z wykonania datowań C-14 w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym [w:] Sprawozdanie końcowe z projektu Kolebka Piastów: archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie Jeziora Lednickiego, red. A. Pydyn [maszynopis w archiwum IA UMK w Toruniu].
• Górecki J., Łastowiecki M., Wrzesiński J. 1996. Gródek na Ledniczce, SL, t. IV, Poznań–Lednica, s. 197–244.
• Kola A. 2014. Archeologiczne badania podwodne na reliktach mostów [do 2003 roku] [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 2: Mosty traktu poznańskiego, red. A. Kola, G. Wilke, Kraków, s. 13–33.
• Lech M. 2008. Broń biała na Śląsku w XIV–XVI wieku, Wratislavia Antiqua, t. 10, Wrocław.
• Maciejewski K., Radka K. 2018. Kwerenda archiwalna stanowisk archeologicznych wokół Jeziora Lednickiego [w:] Sprawozdanie końcowe z projektu Kolebka Piastów: archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie Jeziora Lednickiego, red. A. Pydyn [maszynopis w archiwum IA UMK w Toruniu].
• Nadolski A. 1954. Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, „Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis”, t. 3.
• Popek M. 2014. Militaria — broń miotająca [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 2: Mosty traktu poznańskiego, red. A. Kola, G. Wilke, Kraków, s. 135–137.
• Pydyn A., Radka K., Dębicka D., Popek M., Maciejewski J. 2017. Sprawozdanie z oględzin obiektów zlokalizowanych metodami nieinwazyjnymi [w:] Sprawozdanie końcowe z projektu Kolebka Piastów: archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie Jeziora Lednickiego, red. A. Pydyn [maszynopis w archiwum IA UMK w Toruniu].
• Raczyński E. 1843. Wspomnienia Wielkopolski to jest województw poznańskiego, kaliskiego i gnieźnieńskiego, t. 2, online. Protokół dostępu http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=81305, 15 maja 2018.
• Radka K. 2014. Narzędzia rolnicze i gospodarskie [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 2: Mosty traktu poznańskiego, red. A. Kola, G. Wilke, Kraków, s. 153–176.
• Rulewicz M. 1994. Rybołówstwo Gdańska na tle ośrodków miejskich Pomorza od IX do XIII wieku, Wrocław.
• Sokołowski M. 1876. Ruiny na Ostrowie jeziora Lednicy, studyjum nad budownictwem w przedchrześcijańskich i pierwszych chrześcijańskich wiekach w Polsce. Na podstawie badań wspólnie na miejscu odbytych z profesorem Władysławem Łuszczkiewiczem [w:] Pamiętnik Akademii Umiejętności w Krakowie, Wydziały: Filologiczny i Historyczno-Filozofi czny, t. 3, Kraków.
• Szulta W. 2000. Narzędzia rolnicze i gospodarskie [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 1: Mosty traktu gnieźnieńskiego, red. Z. Kurnatowska, Lednica–Toruń, s. 105–137.
• Tokarski W. 2000 Militaria — broń miotająca, obuchowa i drzewcowa oraz elementy rządu końskiego i oporządzenia jeździeckiego [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 1: Mosty traktu gnieźnieńskiego, red. Z. Kurnatowska, Lednica–Toruń, s. 77–103.
• Ważny T. 2017. Analiza dendrochronologiczna z próbek drewna z archeologicznych badań podwodnych w jeziorze Lednica [2017 r.] [w:] Sprawozdanie końcowe z projektu Kolebka Piastów: archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie Jeziora Lednickiego, red. A. Pydyn [maszynopis w archiwum IA UMK w Toruniu].
• Wrzosek A. 1961. Zabytki wczesnośredniowieczne z Ostrowa Lednickiego, FAP, vol. II, s. 242–252.
• Zarządzenie. 1994. Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 8 września 1994 [M. P. z 1994 r. Nr 50, poz. 421], online. Protokół dostępu: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19940500421/O/M19940421.pdf, 15 maja 2018.

Identifiers

ISSN

0860-7893