Aspekty prawne orzekania i wykonywania kary pozbawienia wolności wobec osób niepełnosprawnych

• Authors: Zgoliński Igor

Title variants

EN

Legal aspects of adjudgment and carrying out penalties of imprisonment towards disabled people

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zasadniczym zagadnieniem, będącym osią przedmiotowego artykułu, jest aspekt wykonania kary pozbawienia wolności wobec osób niepełnosprawnych. Kwestia ta traktowana jest w doktrynie w sposób marginalny, choć posiada ogromne znaczenie w praktyce. Z jednej strony u osoby niepełnosprawnej, skazanej na karę pozbawienia wolności niewątpliwie pojawia się pewien rodzaj dodatkowej traumy związanej z pobytem w zakładzie karnym w postaci tego, czy poradzi sobie w odmiennych niż dotąd warunkach. W istotę kary jest co prawda immanentnie wpisana określona dolegliwość, lecz w przypadku osób niepełnosprawnych jest to niewątpliwie dolegliwość szczególna. Z drugiej strony organ stosujący prawo również staje przed dylematem, jak zachować się wobec niepełnosprawności skazanego, przy jednoczesnym obowiązku wykonania wyroku. Jest to więc jedno z najważniejszych wyzwań, jakie pojawiają się przed administracją jednostek penitencjarnych. Podkreślenia wymaga okoliczność, że kodeks karny wykonawczy nie różnicuje skazanych na pełnosprawnych i nie, zatem odpowiednie wyważone, decyzje muszą każdorazowo być poparte wnikliwą analizą sytuacji skazanego i jego realiów bytowych, zarówno dotychczasowych jak i przyszłych, już w ramach konkretnej jednostki penitencjarnej. W artykule postawiona jest teza, że niepełnosprawności osoby nie wolno tracić z pola widzenia zarówno podczas orzekania kary, jak i jej wykonania, przy jednoczesnym obowiązku poniesienia odpowiedzialności karnej osoby niepełnosprawnej za popełnione przestępstwo. Artykuł przedstawia również analizę głównych przepisów kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego, dotyczących wymiaru i wykonania kary pozbawienia wolności wobec osób niepełnosprawnych.

EN

The main issue in the article is the aspect of carrying out penalty of imprisonment towards disabled people. The issue is approached in the doctrine marginally, although it possesses enormous significance in legal practice. On the one hand, in the case of a disabled person sentenced for imprisonment an additional trauma appears related to the stay in prison and the question of handling the new surroundings and situation. The nature of a penalty includes some kind of inconvenience, but in the case of disabled people it is an inconvenience of a special degree. On the other hand, the body executing the law also faces a dilemma how to approach cases related to sentencing disabled people. Thus, it becomes one of the greatest challenges for the administrative bodies of penitentiary institutions. The article presents a thesis that the disability of a convict cannot be omitted neither during the adjudgment process nor the very execution of the penalty, baring in mind the necessity to take responsibility by the disabled person for the committed crime. The article presents also an analysis of the main regulations of the penal code and the executive penal code related to the range of imprisonment penalty execution towards disabled people.

Keywords

PL

przestępstwo; skazanie; niepełnosprawność; prawo karne; prawo karne wykonawcze

EN

crime; condemned person; disability; criminal law; criminal law enforcement

• Publisher: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy
• Journal: Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea
• Year: 2016
• Volume: VI
• Pages: 259-278

Dates

published

2016

Contributors

author

Zgoliński Igor

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

References

• Bogunia L., Kalisz T., Wątpliwości dotyczące nowych rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa osobistego osadzonych (uwagi na tle art. 88d i 212 ba k.k.w.), [w:] A. Adamski, J. Bojarski, P. Chrzczonowicz, M. Leciak (red.), Nauki penalne wobec szybkich przemian socjokulturowych. Księga Jubileuszowa Profesora Mariana Filara, Toruń 2012.
• Cieślak M., Zasada humanizmu jako naczelna dyrektywa w sferze polskiego prawa karnego, [w:] S. Waltoś, M. Cieślak (red.), Dzieła wybrane, t. V: Prawo karne materialne, artykuły, studia i inne prace, Kraków 2011.
• Dadak W., Dolegliwość sankcji karnej w czasie orzekania oraz w okresie wykonywania kary, [w:] P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, Warszawa 2012.
• Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2013.
• Długosz J., [w:] M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 32–116, t. 2, Warszawa 2011.
• Fajst M., Problemy wykonania kary pozbawienia wolności wobec osób starszych, [w:] J. Utrat-Milecki (red.), Reformy prawa karnego, Warszawa 2013.
• Gierowski J.K., Paprzycki L.K., Niepoczytalność i psychiatryczne środki zabezpieczające. Zagadnienia prawno-materialne, procesowe, psychiatryczne i psychologiczne, Warszawa 2013.
• Golonka A., Niepoczytalność i poczytalność ograniczona, Warszawa 2013.
• Grześkowiak A., Komentarz do art. 3 k.k., [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2014.
• Hauser R., Sprawy sądowe tych, którym najtrudniej, „Rzeczpospolita” PCD 28.06.2011.
• Hofmański P., Paprzycki L.K., [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2008.
• Lelental S., Wykonywanie środka zabezpieczającego skierowania na leczenia ambulatoryjne, [w:] A. Błachnio-Parzych, J. Jakubowska-Hara, J. Kosonoga, H. Kuczyńska (red.), Problemy wymiaru sprawiedliwości karnej. Księga Jubileuszowa Profesora Jana Skupińskiego, Warszawa 2013.
• Liżyńska K., W sprawie środka zabezpieczającego z art. 95a k.k., „PiP” 2012, z. 4
• Paprzycki L.K., Środki zabezpieczające orzekane wobec sprawców przestępstw skierowanych przeciwko wolności seksualnej, popełnionych w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych – art. 95a k.k. – także o potrzebie zmian, [w:] A. Adamski, J. Bojarski, P. Chrzczonowicz, M. Leciak (red.), Nauki penalne wobec szybkich przemian socjokulturowych. Księga Jubileuszowa Profesora Mariana Filara, Toruń 2012.
• Postanowienie SA w Lublinie z dnia 14 lutego 2001 r., II AKz 496/00, „OSA” 2001/11/85.
• Postanowienie SA w Lublinie z dnia 15 czerwca 2012 r., II AKzw 581/12, „OSA” 2013/4/32-34.
• Postanowienie SA w Lublinie z dnia 26 października 2011 r., II AKzw 1029/11, LEX nr 1163181.
• Postanowienie SA w Rzeszowie z dnia 1 października 2013 r., II AKzw 572/13, LEX Nr 1375851.
• Postanowienie SN z dnia 20 marca 2013 r., II KK 397/12, LEX nr 1294350.
• Postanowienie SN z dnia 22 października 2013 r., V KK 296/13, LEX nr 1388604.
• Postulski K., Hołda Z., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Gdańsk 1998.
• Postulski K., Komentarz do art. 89 k.k.w., LEX.
• Przybylczak L., Marcinkowski J.T., Przerwa w odbywaniu akry pozbawienia wolności, „Problemy kryminalistyki” 1985, nr 8–9.
• Warylewski J., Nowelizacje Kodeksu karnego służące wzmocnieniu ochrony małoletnich przed wykorzystywaniem seksualnym, [w:] A. Marek, T. Oczkowski (red.), Problem spójności prawa karnego z perspektywy jego nowelizacji, Warszawa 2011.
• Wróbel W., [w:] Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I: Komentarz do art. 1–116 k.k., Kraków 2004.
• Wyrok SA w Katowicach z dnia 28 lutego 2013 r., II AKa 550/12, LEX nr 1284787.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 25 marca 2013 r., II AKa 76/13, LEX nr 1294867.
• Wyrok SN z dnia 12 maja 1978 r., V KR 72/78, „OSNPG” 1979, nr 2, poz. 19.
• Wyrok SN z dnia 21 grudnia 1977 r., V KR 189/77, „OSNPG” 1978, z. 7, poz. 77.

Identifiers

ISSN

1899-4601