Ontologia kulturowa: zarys konstrukcji

• Authors: Barbara Tuchańska

Title variants

EN

Cultural ontology: an outline of its construction

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Projekt ontologii kulturowej ma na celu skonstruowanie takiej modyfikacji Heidegge-rowskiej ontologii bycia, w której uwzględnione może być historyczne bycie wspólnotowe i kultu-rowy aspekt wszelkiego bycia. W części pierwszej tematem rozważań są: uzasadnienie użycia określenia ’ontologia kulturowa’, powody konieczności wykroczenia poza analizę fenomenolo-giczną ku filozofowaniu ontologicznemu, następnie poza analitykę Dasein i podjęcie ontologicznej analizy wspólnot i dziejów, która wymaga przekształcenia ontologii społeczno-historycznej w ontologię kulturową, ponieważ wszystkie sposoby bycia, ludzkie i nieludzkie jednako, mają kulturowy charakter. Omówione są także przedontologiczne wykładnie kultury i rozstrzygnięte pytanie, do czego przydatna może im być ontologia kulturowa.

EN

My project of cultural ontology aims at a specific modification of Heidegger’s ontology of being, which makes possible the analysis of historical communal being and the cultural nature of all ways of being. In this first part I shall consider: the motives for using an expression ’cultural ontology,’ arguments for the necessity of overcoming phenomenological analysis toward ontological philosophizing, and reasons for going beyond analytic of Dasein toward ontological analysis of communities and human history. A sociohistorical ontology must be, finally, transformed into a cultural ontology because all ways of being, human and non-human alike, are cultural in their constitution. As a starting point for the ontological exposition of culture I also discuss pre-ontological, e.g., scientific, views of culture and take up the question, whether a cultural ontology can be useful for them.

Keywords

PL

Heidegger; ontologia bycia; ontologia kulturowa; Dasein; kultura; kulturowość bycia; wspólnota; wspólnotowość bycia; dzieje; historyczność bycia

EN

Heidegger; the ontology of being; cultural ontology; Dasein; culture; the cultural constitution of being; community; the communal constitution of being; history; historicity of being

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2014
• Issue: 41
• Pages: 127-151

Contributors

author

Barbara Tuchańska

References

• Alexander, Jacobs, Smith [2012] – J.C. Alexander, R.N. Jacobs, P. Smith, Introduction: Cul-tural Sociology Today, [w:] The Oxford Handbook of Cultural Sociology, J.C. Alexander, R.N. Jacobs, P. Smith (red.), Oxford University Press, Oxford 2012, s. 3–24.
• Allan [1998] – K. Allan, The Meaning of Culture. Moving the Postmodern Critique Forward, Praeger, Westport, Conn. 1998.
• Archer [1996] – M.S. Archer, Culture and Agency. The Pace of Culture in Social Theory, Cam-bridge University Press, Cambridge 1996.
• Bohannan [1995] – P. Bohannan, How Culture Works, The Free Press, New York 1995.
• Borowska [2008] – E. Borowska, Problem metafizyki.Ewolucja metafizyki europejskiej w inter-pretacji późnego Heideggera, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2008.
• Czarnowski [1956] – S. Czarnowski, Kultura, [w:] S. Czarnowski, Dzieła, N. Assorodobraj, S. Ossowski (red.), t. I, PWN, Warszawa 1956.
• Doing Culture [2004] – Doing Culture. Neue Positionen zum Verhäntlis von Kultur und sozialer Praxis, K.H. Hörning, J. Reuter (red.), Transcript Verlag, Bielefeld 2004.
• Dreyfus [1991] – H.L. Dreyfus, Being-in-the-World. A Commentary on Heidegger's Being and Time, Division I, The MIT Press, Cambridge, Mass. 1991.
• Dux [2011] – G. Dux, Historico-genetic Theory of Culture. On the Processual Logic of Cultural Change, tłum. Neil Solomon, Transcript Verlag, Bielefeld 2011.
• Durham [2010] – W.H. Durham, Advances in Evolutionary Culture, [w:] The Evolution of Cul-ture, S. Linquist (red.), The International Library of Essays on Evolutionary Thought, vol. IV, Ashgate Publ. Ltd., Farnham 2010, s. 37–60.
• Elder-Vass [2012] – D. Elder-Vass, The Reality of Social Construction, Cambridge University Press, Cambridge 2012.
• Eldred [2008] – M. Eldred, Social Ontology. Recasting Political Philosophy through a Phenom-enology of Whoness, Ontos Verlag, Frankfurt 2008.
• Geertz [2005] – C. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Wydawnictwo UJ, Kraków 2005.
• Golka [2007] – M. Golka, Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, War-szawa 2007.
• Hauck [2006] – G. Hauck, Kultur. Zur Karriere eines sozialwissenschaftlichen Begriffs, Westfälisches Dampfboot, Münster 2006.
• Heidegger [1994] – M. Heidegger, Bycie i czas, tłum. B. Baran, PWN, Warszawa 1994.
• Husserl [1985] – E. Husserl, Intersubiektywność a podmiotowość transcendentalna, [w:] Teksty filozoficzne. Twarz Innego, tłum. B. Baran, PAT, Kraków 1985, s. 5–28.
• Inglis, Hughson [2003] – D. Inglis, J. Hughson, Confronting Culture. Sociological Vistas, Poli-ty Press, Cambridge 2003.
• Jenks [2005] – C. Jenks, Culture, Routledge, London 2005.
• Kmita [1982] – J. Kmita, O kulturze symbolicznej, COMUK, Warszawa 1982.
• Kłoskowska [1981] – A. Kłoskowska, Socjologia kultury, PWN, Warszawa 1981.
• Lorenz [1986] – K. Lorenz, Regres człowieczeństwa, tłum. A.D. Tauszyńska, PIW, Warszawa 1986.
• Malinowski [1981] – B. Malinowski, Kultura, [w:] A.K. Paluch, Malinowski, tłum. A. Waligórski, WP, Warszawa 1981, s. 133–161.
• Markus [2011] – G. Marcus, Culture, Science, Society. The Constitution of Cultural Modernity, Brill, Leiden 2011.
• McGuire, Tuchańska [1997] – J. E. McGuire, B. Tuchańska, „Sytuacja poznawcza: analiza ontologiczna”, [w:] Porozumiewanie się i współpraca uczonych, red. J. Goćkowski, M. Sikora, Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, Kraków 1997, s. 141–159.
• McGuire, Tuchańska [2000] – J.E. McGuire, B. Tuchańska, Science Unfettered. A Philosophi-cal Study in Sociohistorical Ontology, Ohio University Press, Athens, Ohio 2000.
• Nimmo [2011] – R. Nimmo, The Making of the Human. Anthropocentrism in Modern Social Thought, [w:] Anthropocentrism. Humans, Animals, Environments, R. Boddice (red.), Brill, Leiden 2011, p. 59–79.
• Richardson [2001] – M. Richardson, The Experience of Culture, Sage Publications, London 2001.
• Rorty [1999] – R. Rorty, Pierwszeństwo demokracji wobec filozofii, [w:] R. Rorty, Obiektywność, relatywizm i prawda, Pisma filozoficzne, t. I, tłum. J. Mariański, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999, s. 261–292.
• Roseneil, Frosh [2012] – S. Roseneil, S. Frosh, Social Research after the Cultural Turn. A (Self-)Critical Introduction, [w:] Social Research after the Cultural Turn, S. Roseneil, S. Frosh red.), Palgrave Macmillan, Houndmills, Basingstoke, Hampshire 2012, s. 1–15.
• Rotenstreich [1972] – N. Rotenstreich, The Ontological Status of History, „American Philo-sophical Quarterly” (9) 1972, s. 49–58.
• Schrag [1970] – C.O. Schrag, Heidegger on Repetition and Historical Understanding, „Philoso-phy East and West” (20) 1970, s. 287–295.
• Tuchańska [2012] – B. Tuchańska, Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i życiu codziennym, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012.
• White [2002] – M. White, A Philosophy of Culture. The Scope of Holistic Prgmatism, Princeton University Press, Princeton 2002.
• Williams [2003] – R. Williams, The Analysis of Culture, [w:] Culture. Critical Concepts in Soci-ology, C. Jenks (red.), Routledge, London 2003, s. 28–50.