Zagadnienie ideologii we wczesnych pismach Jürgena Habermasa

• Authors: Andrzej Karalus

Title variants

EN

The Question of Ideology in the Early Writings of J¨urgen Habermas .

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article focuses on the reconstruction of the main assumptions of the concept of ideology which are to be found in J¨urgen Habermas’s early writings. Habermas redefined the task of the critical theory while facing the aporias that result from the critical theory of the first generation of so called Frankfurt School. The author of The Structural Transformation of the Public Sphere rejected the totalizing critique of the Western reason encapsulated in the influential Dialectic of Enlightenment and proposed to distinguish between two aspects of social life and, thus, to distinguish between two different forms of social rationalization, which were conflated by Horkheimer and Adorno. On the basis of the aforementioned dichotomy of social actions (labor and communication), Habermas defines ideology as a suppression of ethical questions, which results in reducing the practical issues to purely technical ones, which are most likely implemented into social fabric as a purposiverationalprocedure. According to Habermas, ideology nowadays manifests itself in suchphenomena as scienticization of politics, de-politicization of the public debate and decisionism. Their shared feature is the elimination of the sphere of the ethical and practical reasoning which consequently leads to an infringement of the fundamental interest of the human species which consists of the possibility of reaching an agreement and the ideal of the communication freed from coercion.

Keywords

EN

ideology; critical theory; Jürgen Habermas; technique; communication; Frankfurt School; Ideologiekritik; ideologia; teoria krytyczna; technika; komunikacja; szkoła frankfurcka; krytyka ideologii

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
• Year: 2013
• Volume: 25
• Pages: 181-198

Contributors

author

Andrzej Karalus

• dr Andrzej Karalus, Katedra Nauk Społecznych i Filozoficznych Politechniki Gdańskiej

References

• Best, Steven, The Politics of Historical Vision. Marx, Foucault, Habermas, New York, London: The Guilford Press, 1995.
• Habermas, J¨urgen, Communication and the Evolution of Society, Boston: Boston Press,1979.
• Czerniak, Stanisław, Między socjologią wiedzy a teologią negatywną. Filozofia Maxa Hokheimera, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.
• Geuss, Richard, The Idea of a Critical Theory, Cambridge: Cambridge University Press, 1981.
• Habermas, J¨urgen, Erkenntnis und Interesse. Mit einem neuen Nachwort, Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Wissenschaft, 1973.
• Habermas, J¨urgen, Filozoficzny dyskurs nowoczesności, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków:Universitas, 2000.
• Habermas, J¨urgen, Idea teorii poznania jako teorii społeczeństwa, w: tenże, Drogi współczesnej filozofii, pod red. Marka Siemka, Warszawa: Czytelnik, 1978.
• Habermas, J¨urgen, Nauka i technika jako „ideologia”, w: Czy kryzys socjologii?, pod red.Jerzego Szackiego, Warszawa: Czytelnik, 1977.
• Habermas, J¨urgen, Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, przeł. W. Lipnik, M. Łukasiewicz, Warszawa: PWN, 2007.
• Habermas, J¨urgen, Teoria i praktyka, przeł. M. Łukasiewicz, Z. Krasnodębski,Warszawa: PIW, 1983.
• Honneth, Axel, Pathologies of Reason. On the Legacy of Critical Theory, New York:
• Columbia University Press, 2009.
• Horkheimer, Max i Theodor Wiesengrund Adorno, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2010.
• Kaniowski, Andrzej Maciej, Filozofia społeczna J¨urgena Habermasa. W poszukiwaniu jedności teorii i praktyki, Warszawa: Kolegium Otryckie, 1990.
• Marcuse, Herbert, Człowiek jednowymiarowy, przeł. W. Gromczyński, Warszawa: PWN, 1991.
• Szacki, Jerzy, Ideologia, w: tenże, Dylematy historiografii idei oraz inne szkice i studia, Warszawa: PWN, 1991.
• Szahaj, Andrzej, Krytyka, emancypacja, dialog, Warszawa: Kolegium Otryckie, 1991.
• Was ist Kritik?, red. Rahel Jaeggi oraz Tilo Wesche, Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 2009.
• Wellmer, Albrecht, Critical Theory of Society, New York: Seabury Press, 1974.
• Zybertowicz, Andrzej, Przemoc i poznanie: studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy, Toruń: Wydawnictwo UMK, 1995.