Teozofia kabalistyczna w świetle spinozjańskiego monizmu panteistycznego

• Authors: Dorota Brylla

Title variants

EN

Kabbalistic Theosophy in the Light of the Spinozian Pantheistic Monism

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This article presents the essential thesis from the Kabbalah theosophy i.e. from the theosophic philosophy of the mystical Judaism, which is the monisitc view of pantheism, viz. the monistic view of the godhead, in the context of determining by it the parallel for the pantheistic, monistic philosophy of Baruch Spinoza. The elements of the philosophical systems in question, on the basis of which their analogies are shown, are the categories of substance, attributes and modes (spinozism), and Ein Sof and sephirot (Kabbalah). The deity of Spinoza, i.e. the nature (for deus sive natura), is the substance (with the quality of singularity, unity, and oneness), the infinite number of attributes andthe manifested modifications (of the substance), and it is suggested in the present optics that the fundamental kabbalistc ideas as God Ein Sof and divine sephirot constitute the equivalents for them. Such correspondences are presumed due to the fact that Ein Sof is “characterized” (as far as it can be described, because Ein Sof is a product of the negative, apophatic theology/philosophy) by the descriptions specific for the Spinozian substance and its transcendental attributes, whereas the sephirot are the hypostases for the qualities that are ascribed to the comprehensible potencies from Spinoza’s pantheism: namely the two manifested attributes – res extensa and res cogitans – and the modi. What is more, the kabbalistic godhead is synonymous with the nature – as it is done in Spinoza’s system. Since the substance and the attributes with modifications, resp. Ein Sof and its sephirot, are ontologically one (they are characterized by the ontic identity), and, moreover, these categories – as a whole – set the entirety of the natural (= divine) entity, it is a well-grounded tendency to define the two analysed systems as the pantheistic monism, or monistic pantheism, which terms the present article uses.

Keywords

EN

Spinoza; Kabbalah; Judaism; Jewish mysticism; pantheism; monism; spinozism; substance; attributes; modes (modifications; modi); Ein Sof; sephirot; deity; nature; ontology

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
• Year: 2013
• Volume: 25
• Pages: 25-46

Contributors

author

Dorota Brylla

• mgr Dorota Brylla, Uniwersytet Zielonogórski, absolwentka Religioznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; obecnie doktorantka w Instytucie Filozofii na Uniwersytecie Zielonogórskim

References

• Bańka J., Intelektualizm etyczny Spinozy a etyka prostomyślności, Wydawnictwo Stowarzyszenia Psychologia i Architektura, Poznań 2000.
• Bar-Lew J., Pieśń Duszy. Wprowadzenie do żydowskiego mistycyzmu, przeł. J. Białek, S. Pecaric, Stowarzyszenie Pardes, Kraków 2006.
• Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 1996.
• Brylla D., Differentia specifica kabalistycznej kategorii Ein Sof, „Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii” 4 (59), 2012, Towarzystwo Naukowe KUL.
• Damasio A. R.,W poszukiwaniu Spinozy. Radość, smutek i czujący mózg, przeł. J. Szczepański, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2005.
• Denifle H., Meister Eckeharts lateinische Schriften, Bd. 2, Berlin 1885–1886.
• Dupr´e L., Inny wymiar, przeł. S. Lewandowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 1991.
• Goetschel R., Kabała, przeł. R. Gromacka, AGADE, Warszawa 1994.
• Kołakowski L., Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
• Kostyszak M., Spinoza a Pascal. Porównanie postaw filozoficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993.
• Majmon S., Autobiografia, tom I, przeł. L. Belmont, Biblioteka Midrasza, Warszawa 2007. Majmon S., Autobiografia, tom II, przeł. L. Belmont, Biblioteka Midrasza, Warszawa 2007. Otto R., Mistyka Wschodu i Zachodu. Analogie i różnice wyjaśniające jej istotę, przeł. T. Duliński, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
• Pick B., The Cabala. Its Influence on Judaism and Christianity, The Open Court Publishing Company, Chicago, London 1913.
• Podręczny Słownik Hebrajsko-Polski i Aramejsko-Polski Starego Testamentu pod redakcją ks. P. Briksa, Warszawa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 2000.
• Schaya L., The Universal Meaning of the Kabbalah, transl. N. Pearson, Penguin Books, Baltimore, Maryland 1973.
• Scholem G., Kabbalah, Keter Publishing House, Jerusalem 1974.
• Scholem G., Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, przeł. I. Kania, Aletheia, Warszawa 2007.
• Spinoza B. de, Etyka, przeł. I. Myślicki, Wydawnictwo Akme, Warszawa 1991.
• Spinoza B. de, O duszy ludzkiej (dodatek do: Traktat krótki o Bogu, człowieku i jego zczęśliwości), w: tenże, Pisma Wczesne, przeł. L. Kołakowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Spinoza B. de, Pisma Wczesne, przeł. L. Kołakowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Spinoza B. de, Rozmyślania metafizyczne (dodatek do: Zasady filozofii Kartezjusza w porządku geometrycznym wywiedzione), w: tenże, Pisma Wczesne, przeł. L. Kołakowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Spinoza B. de, Traktat krótki o Bogu, człowieku i jego szczęśliwości, w: tenże, Pisma Wczesne, przeł. L. Kołakowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Spinoza B. de, Zasady filozofii Kartezjusza w porządku geometrycznym wywiedzione, w: tenże, Pisma Wczesne, przeł. L. Kołakowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Wachter J. G., Der Spinozismus im J¨udenthumb, oder, die von dem heutigen J¨udenthumb und dessen Geheimen Kabbala verg¨otterte Welt, hrsg. Joh. Wolters, Amsterdam 1699 (reprint: Wachter J. G., Der Spinozismus im J¨udenthumb, hrsg. Winfried Schr¨oder, Stuttgart-Bad Cannstatt 1994).
• Żelazna J., Skończone poznanie ludzkie w filozofii Spinozy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1995.
• Żelazna J., Substancja jak światło? Wybrane pojęcia i problemy filozofii Spinozy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.
• .