Studenci Rzeczypospolitej na Uniwersytecie praskim w XVII–XVIII wieku

• Authors: Tomczak Robert T.

Title variants

EN

Students of the Polish–Lithuanian Commonwealth at the University of Prague in the seventeenth and eighteenth centuries

• Languages of publication: PL

Abstracts

During the seventeenth and eighteenth centuries within the walls of the University of Prague appeared about a hundred students from lands administratively under the Polish-Lithuanian Commonwealth. Some of their names are well-known, but the identities of others have not been recognised. The students came fi rst of all from provinces geographically closer to Prague, i.e., Wielkopolska (30%) or Małopolska (6%). Further regions were represented as follows: Royal Prussia (23%), the Grand Duchy of Lithuania (5%), Mazovia (7%), Rus (4%), Lublin Province (4%), Podlasie (2%), Sieradz Province (1%), Rawa Province (1%), Kujawy Province (1%). We are unable to determine the origin of 16% of students. The young men represented the nobility (42%) and a slightly larger number came from the bourgeoisie (45%). The social origin of 13% of students is unknown. Among the students were such renowned historical fi gures like Michał Korybut Wiśniowiecki, Krzysztof Antoni Szembek or Hieronymus Roth.

Keywords

EN

Charles-Ferdinand University in Prague; University of Prague; academic peregrinations; studies abroad

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Historia Slavorum Occidentis
• Year: 2016
• Issue: 1(10)
• Pages: 103-1038

Contributors

author

Tomczak Robert T.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Acta facultatis philosophicae Universitatis Pragensis 1641-1655, 1664-1670, wyd. K. Beránek, Praha 1994.
• Album Academiae Pragensis Societatis Iesu 1573-1624, wyd. M. Truc, Praha 1968.
• Album Academiae Pragensis, wyd. M. Truc, Praha 1968.
• Album studentów Akademii Zamojskiej 1595-1781, oprac. H. Gmiterek, Warszawa 1994.
• Album studiosorum Academiae Lugduno Batavae MDLXXV-MDCCCLXXV: accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, wyd. D. Rieu, W. Nicolaas, Lejda 1875.
• Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, tomus IV, Continens nomina studiosorum ab anno 1607 ad annum 1642, ed. J. Zathey, Kraków 1950.
• Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, tomus V, Continens nomina studiosorum ab anno 1720 ad annum 1780, ed. K. Lewicki, Kraków 1956.
• Antonnin Alexandr FRANCHIMONT Z FRANKENFELDU, Patheno-Sophia sive Virginalis sapirntia Catharine… Anno vero a partu Virgilis M.DC.LVIII a Michaele Serenissimo & Potentissimo Polon: Rege aemula pietate philosophis Pragensibus in sua sffige in venerationem proposita ediemque Maiestati Affectu reverendissimo iterum consecrata, Archiv Univerzity Karlovy, Sbírka starých tisků, nr 310, Praha 1670.
• Artium Liberalium et Philosophiae Baccalaurei in Universitate Carlo-Ferdinandeae Pragensia ab anno MDCCXXIV inclusive Promoti, Knihovna Národního muzea v Praze, VI A 4.
• Catalogus Disciplorum Gymnasii Gedanensis 1580-1814, oprac. Z. Nowak, P. Szafran, Warszawa-Poznań 1974.
• Die Matrikel des Gymnasismus zu Elbing (1598-1786), red. H. Abs, Danzing 1936.
• Die Matrikel undndie Promotionsverzeichnisse der Albertus-Universität zu Königsberg i. Pr. 1544-1829, t. 1, Die Immatrikulationem von 1544-1656, t. 2, Die Immatrikulationem von 1657-1696, wyd. G. Erler, Leipzig 1910, 1911-1912.
• Dyaryusz legacyi Jerzego Ossolińskiego posła polskiego na sejm Rzeszy niemieckiej w Ratyzbonie w roku 1636, wyd. A. Hirschberg, Lwów 1877.
• Dyaryusz peregrinatyi niemieckey, czeskiey y włoskey ziemi czyniony przezmnie Theodora Billewicza, stolnika żmudzkiego, Anno 1677, Mense Augusto 13 dnia, BK PAN, rkps BK 386, Mf. 358.
• Konvolut oznámení o promocích, 1 (1624-1690, 1650-1690), bez č. (1673-1690), 2 (1690-1697), 3 (1697-1701), 4 (1701-1705), 5 (1705-1710), 6 (1710-1716), 7 (1716-1720), 8 (1720-1725), 9 (1725-1729), 10 (1729-1733), 11 (1733-1739), 12 (1739-1805), Archiv Univerzity Karlovy. Fond Úřední tisky Karlo-Ferdinandovz Univeryitz Martin Xavier VOLKMAN, Gloria Universitatis Carlo-Ferdinandeae Pragensis trignita tribus economiis orbi divulgata...Typis Universitatis Carlo-Ferdinandeae, Praha 1672.
• Ks. Jan Chryzostom Fabricus do Jana Zamoyskiego z doniesieniem o zdrowiu i postępach księcia Michała Wiśniowieckiego, 6 maj 1653, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Zamoyskich 1062.
• List Felicjana Wąsowicza do Jana Zamoyskiego z doniesieniem o zajęciach Michała Wiśniowieckiego w Pradze, 25 listopad 1656, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Zamoyskich 1155.
• List królowej Ludwiki Marii do Jana Zamoyskiego, 10 luty 1660, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Zamoyskich 1107.
• Magistri, baccalaurei nec non students facultatis philosophicae Pragensis 1657-1783, wyd. K. Kučera, M. Truc, Praha 1968.
• Matricula facultis iuridicae Universitatis Pragensis 1638-1686, Archiv Univerzity Karlovy, M-6.
• Matricula facultis medicae Universitatis Pragensis 1657-1783, Archiv Univerzity Karlovy, M-63.
• Matricula renovata continens nomina dominorum jurisstudiorum ab anno 1638 usque 1762 secundum ordinem alphabeticum, Archiv Univerzity Karlovy, M-12.
• Matricula Universitatis Pragensis, rectorum, decanorum, professorum et speciatim in facultate philosophica graduatorum 1654-1736, Archiv Univerzity Karlovy, M-22.
• Národní knihovna České republiky, Th. 027, Th. 346, Th. 495, Th. 496.
• Opisanie dworu, rzeczypospolitej i królestwa polskiego przez Gelazzo Marescotti, arcybiskupa Koryntu, nuncyusza Stolicy Apostolskiej w latach 1670 i 1671, [w:] Relacye nuncyuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690, t. 2, tłum. E. Rykaczewski, Poznań-Berlin 1864.
• Opusculum in universam philosophiam, Biblioteka narodowa w Warszawie, rkps 6746 II.
• Protocollum facultatis Iuridica Universitatis Pragensis ab anno 1681, Archiv Univerzity Karlovy, M-7.
• Radziwiłł K. S., Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687), wyd. A. Kucharski, Toruń 2011.
• Testament króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, 5 listopad 1673, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Warszawskie Radziwiłłów 1610.
• Baliński M., Dawna Akademia Wileńska. Próba jej historyi od założenia w roku 1579 do ostatecznego jej przekształcenia w roku 1803, Petersburg 1862.
• Barycz H., Archiwum nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim, t. 1: Metryka nacji polskiej w Uniwersytecie Padewskim (1592-1745), Wrocław 1971.
• Barycz H., Dziejowe związki Polski z Uniwersytetem Karola w Pradze, Poznań 1948.
• Bersohn M., Studenci Polacy na uniwersytecie bolońskim w XVI i XVII wieku, cz. 2, Kraków 1894.
• Biblioteka narodowa w Warszawie, rkps 3093.
• Blaschke J., Geschichte der Staadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913.
• Boniecki A., Herbarz Polski, t. 2, 4, 5, 7, 9, 10, 13, 14, Warszawa 1900-1902, 1904, 1906-1907, 1909, 1911.
• Chachaj M., Metryki zagranicznych uniwersytetów i akadamii jako źródło do dziejów kultury polskiej (XVI-XVIII w.), [w:] Studia z dziejów epoki renesansu, red. H. Zins, Warszawa 1979.
• Chachaj M., Podróże edukacyjne młodzieży z Prus Królewskich do Bolonii, Sieny i Perugii w XVI i XVII wieku, [w:] Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997.
• Chachaj M., Protestanci polscy na studiach w katolickich uniwersytetach zagranicznych w latach 1564-1660, [w:] Z dziejów stosunków wyznaniowych w Rzeczypospolitej XVI-XVII wieku, red H. Gmiterek, Roczn. Hist. 2000, z. 10.
• Chachaj M., Związki kulturalne Sieny i Polski do końca XVIII wieku, Lublin 19998.
• Czaplewski P., Polacy na studiach w Ingolsztadzie, Poznań 1914.
• Dachnowski J. K., Herbarz szlachty Prus Królewskich z XVII wieku, oprac Z. Pentek, Kraków 1995.
• Dějiny Univerzity Karlovy, II (1622-1802), red. I. Čornejová, Praha 1996.
• Gmiterek H., Związki intelektualne polsko-czeskie w okresie Odrodzenia (1526-1620), Lublin 1989.
• Historia Collegii Glogoviensis Soc Jesu, [w:] Festschrift zur Dreihundretjahrfeier 1626-1926 des Staatlichen Katholischen Gymnasiums in Glogau, Breslau 1926.
• Hoffmann H., Die Jesuiten in Glogau, Breslau 1926.
• Kallenbach J., Polacy w Kolonii. Z metryk uniwersytetu kolońskiego (1388-1628), „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce”, t. 6 (1890).
• Korwin L., Ormiańskie rody szlacheckie, Kraków 1934.
• Korytkowski J., Arcybiskupi gnieźnieńscy: prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821 czyli do połączenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego z biskupstwem poznańskim, t. Poznań 1891.
• Kossakowski S, Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, t. 3, Warszawa 1872.
• Kot S., Stosunki Polaków z Uniwersytetem Lwowskim. (W 500 rocznicę otwarcia Uniwersytetu w Lowanjum), Lwów 1927.
• Krzyżaniakowa J., Mateusz z Krakowa. Działalność w Pradze w latach 1355-1394, [w:] tejże, Nie ma historii bez człowieka. Studia z dziejów średniowiecza, Poznań 2011.
• Krzyżaniakowa J., Profesorowie krakowscy na uniwersytecie w Pradze – ich mistrzowie i koledzy, [w:] Cracovia – Polonia – Europa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Jerzemu Wyrozumskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. W. Bukowski, K. Ożóg, F. Sikora, S. Szczur, Kraków 1995.
• Krzyżaniakowa J., Studia praskie urzędników kancelarii Jadwigi i Władysława Jagiełły. (Problem identyfikacji), ZN UAM 63 (1967), Historia nr 7.
• Kučera K., Truc M., Archiv University Karlovy – Průvodce po archivních fondech, Praha 1961.
• Kučera K., Truc M., Zahraniční studenti na pražské právnické fakultě v 17. století, PS 11 (1965).
• Kucharski A., Theatrum peregrinandi. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku, Toruń 2013.
• Loret M., Polskie pielgrzymstwo naukowe w Rzymie od XVI-XVIII w., NP, R. 11, Warszawa 1929.
• Moškoř M., Skladba a uplatnění inteligence vychovávané pražskou filozofickou fakultou v letech 1654-1730, AUC HUCP (1988), fasc. 2.
• Nadolski B., Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, RG 24 (1965).
• Niesiecki K., Herbarz Polski, t. 4-5, 7-9, Lipsk 1839-1842.
• Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla, od połowy XV w. do 1945 roku, Warszawa 1965.
• Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej, t. 1, Olsztyn 1984.
• Pánek J., Praskie środowisko akademickie w XVI-XVIII stuleciu, [w:] W kręgu akademickiego Zamościa. Materiały z międzynarodowej konferencji na temat: Akademia Zamojska na tle praktyki edukacyjnej w Europie Środkowo-Wschodniej (koniec XVI – koniec XVIII wieku) Lublin-Zamość, 11-13 maja 1995, red. H. Gmiterek, Lublin 1996.
• Pawlak M., Studia uniwersyteckie młodzieży z Prus Królewskich w XVI-XVIII w., Toruń 1988.
• Przyboś A., Michał Korybut Wiśniowiecki 1640-1673, Kraków 2007.
• Schmidl J., Historiae Societatis Jesu Provinciae Bohemiae, IV/1, Pragae 1759.
• Tomczak R. T., Studenci ze Święciechowy na Uniwersytecie praskim w XVII i XVIII wieku, RL 15 (2015).
• Tomczak R. T., Wychowanie i wykształcenie króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640-1660), Res Historica 39 (2015).
• Urski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1, 4, 6-8, 11, 14-15, Warszawa 1904, 1907, 1909-1911, 1914, 1917, 1931.
• Vilniaus Akademijo Spaustevės Leidiniai 1576-1805, red. K. Čepiené, I. Petrauskiené, Wilno 1979.
• Winterfeld O., Die Einwohner der Staadt Schwentykau 1636-1945, OF 10 (1962).
• Związki Uniwersytetu Praskiego z Uniwersytetem Krakowskim w drugiej poł. XIV wieku, AUC HUCP, t. 5, fasc. 1-2, Praha 1964.
• Żołądź-Strzelczyk D., Pergrintio academia. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996.
• Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, R. 1, 5, Poznań 1879, 1883.