Prospekcja geomagnetyczna wczesnoneolitycznego kompleksu osadniczego w Targowisku, woj. małopolskie

• Authors: Golański Adam , Kadrow Sławomir , Posselt Martin

Title variants

EN

Geomagnetic Prospection of an Early-Neolithic Settlement Complex in Targowisko, Małopolskie Voivodeship.

• Languages of publication: PL

Abstracts

The article discusses the effectiveness of geomagnetic prospection in detecting such parts of the early-Neolithic settlements areas in the vicinity of the village of Targowisko in which traces of only one building phase have survived. The purpose of the surveying programme was to obtain assemblages of artefacts and ecofacts related to a period of time that would be as short as possible, i.e. to the existence of a single family living in one house, representing a single cultural tradition, without any older or younger materials. It was assumed that this objective could only be achieved on the boundaries of settlements inhabited over longer periods of time (cf. Grygiel 1986). Thus, the geomagnetic prospection was carried out in selected target areas covering northern or southern edges of large settlements of the Linear Pottery (LBK) culture and the Malice culture (MC), which had already been thoroughly surveyed as part of rescue excavations at the early-Neolithic settlement complex of Targowisko, in connection with the construction of highway A-4, approx. 30 km east of Cracow (Fig. 1). The results of the geomagnetic survey made it possible to demarcate zones, each having an area of 10 ares, at three sites for the purpose of confirming the validity of the planned research strategy. The test excavations at sites 16 and 14–15 in Targowisko and at site 40 in Brzezie met the expectations, yielding assemblages of artefacts from narrow time horizons. They will become the core of works on the reconstruction of cultural transformation micro-processes at the confluence of the LBK culture and the MC.

Keywords

EN

LBK; Malice culture; dwellings; Targowisko settlement complex; culture change (transformation)

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2019
• Volume: 14
• Pages: 7-20

Contributors

author

Golański Adam

• Łódzka Fundacja Naukowa

author

Kadrow Sławomir

• Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, ul. Moniuszki 10, 35-015 Rzeszów.

author

Posselt Martin

• Lehrstuhl für Vor- und Frühgeschichte, Institut für Geschichte, Universität Regensburg, 93040 Regensburg.

References

• Czekaj-Zastawny A. 2014. Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej (= Via Archaeologica, Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Czekaj-Zastawny A., Grabowska B., Zastawny A. 2007. Pottery of the Malice culture from sites Brzezie 17 and Targowisko 11, western Lesser Poland. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (red.), The Lengyel, Polgár and Related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polish Academy of Arts and Sciences & Institute of Archaeological Sciences Eötvös Loránd University in Budapest, 487-500.
• Czekaj-Zastawny A., Jarosz P., Kadrow S. 2002. Badania ratownicze na trasie projektowanej autostrady A-4 w woj. małopolskim (sezon 2000-2001 – neolit i wczesna epoka brązu). Acta Archaeologica Carpathica 37, 19-44.
• Czerniak L. 2013. House, household and village in the Early Neolithic of Central Europe: a case study of the LBK n Little Poland. W: S. Kadrow, P. Włodarczak (red.). Environment and Subsistence – forty years after Janusz Kruk’s „Settlement studies”. Rzeszów/Bonn: Instytut Archeologii UR/Dr. Rudolf Habelt, 43-67.
• Czerniak L. 2019. Kto mieszkał w długich domach? Próba nowego spojrzenia na możliwości rekonstrukcji domu kultury ceramiki wstęgowej rytej. W: M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak, P. Makarowicz (red.), VIR BIMARIS. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (= Archeologia Bimaris. Dyskusje 5). Poznań, 229-241.
• Czerniak L., Golański A., Kadrow S. 2007. New Facts on the Malice Culture Gained from the Rescue Excavations at the A4 Motorway Section East of Krakow. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (red.), The Lengyel, Polgár and Related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polish Academy of Arts and Sciences & Institute of Archaeological Sciences Eötvös Loránd University in Budapest, 471-486.
• Czerniak L., Golański A., Józwiak B., Kadrow S., Rozen J., Rzepecki S. 2006. Sprawozdanie z archeologicznych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 2003-2004 na stanowiskach 3, 12-15 i 34 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie W: Z. Bukowski, M. Gierlach (red.), Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeologiczne. Raport 2003-2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003-2004. Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, 541-554, 729-737.
• Grabowska B., Zastawny A. 2014. Osada kultury malickiej na stan. 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. W: A. Zastawny (red.), Targowisko stan, 10, 11. Osadnictwo z epoki kamieni (= Via Archaeologica, Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 255-416.
• Grygiel R. 1986. The Household Cluster as a Fundamental Social Unit of Brześć Kujawski Group of the Lengyel Culture in the Polish Lawlands. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 31, 43-334.
• Kadrow S. 2015. Malice сulture dwelling сlusters in South-Eastern Poland. W: A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrow (red.), The Cucuteni–Trypillia Cultural Complex and its Neighbours. Essays in Memory of Volodymyr Kruts. Lviv: Astrolabia, 299-308.
• Kadrow S. 2018a. The Settlement Complex in Targowisko – one of the Leading Achievements of the „Golden Age” of Polish Rescue Archaeology. UISPP Journal 1(1), 62-72.
• Kadrow S. 2018b. Some Remarks on the Early Neolithic Settlement at Zagórze, site 2 in Lesser Poland. W: S. Țurcanu, C.-E. Ursu (red.), Materiality and Identity in Pre- and Protohistoric Europe. Homage to Cornelia-Magda Lazarovici. Suceava: Karl A. Romstorfer Publishing House, 109-122.
• Kadrow S. 2019a. Transformacja kulturowa we wczesnym neolicie południowo-wschodniej Polski w świetle wybranych aspektów technologii ceramiki. W: M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak, P. Makarowicz (red.), VIR BIMARIS. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. ,,Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (= Archeologia Bimaris. Dyskusje 5). Poznań, 313-322,
• Kadrow S. 2019b. Innovations in ceramic technology in the context of culture change north of the Carpathians at the turn of the 6th and 5th millennia BCE. W: M. Spataro, M. Furholt (red.), Detecting and explaining technological innovation in prehistory. Leiden: Sidestone Press: 71-91.
• Kadrow S., Okoński J. 2008. Materiały stylu zofipolskiego ze stanowiska 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice. W: J. Chochorowski (red.), Młodsza epoka kamienia. Wybrane znaleziska (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 1-21.
• Kozłowski J. K., Kaczanowska M., Czekaj-Zastawny A., Rauba-Bukowska A., Bukowski K. 2014. Early/Middle Neolithic Western (LBK), vs. Eastern (ALPC) Linear Pottery Cultures: Ceramics and Lithic Raw Materials Circulation. Acta Archaeologica Carpathica 49, 37–76.
• Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego. W: W. Hensel, T. Wiślański (red.), Prahistoria ziem polskich 2. Neolit. Wrocław: Ossolineum, 19-164.
• Roczkalski B., Włodarczak P. 2006. Badania wykopaliskowe przeprowadzone w 2004 roku na stanowiskach 33, 39 i 40 w Brzeziu oraz na stanowisku 4 w Łysokaniach, woj. małopolskie. W: Z. Bukowski, M. Gierlach (red.), Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeologiczne. Raport 2003-2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003-2004. Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, 528-536, 720-724.
• Włodarczak P. 2006. Wyniki badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 2003-2004 na stanowisku 16 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie. W: Z. Bukowski, M. Gierlach (red.), Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeologiczne. Raport 2003-2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003-2004. Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, 585-592, 740-742.
• Zastawny A. (red.) 2014. Targowisko stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia (= Via Archaeologica, Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Zastawny A., Grabowska, B. 2014. Materiały kultury ceramiki wstęgowej rytej ze st. 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. W: A. Zastawny (red.), Targowisko stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia (= Via Archaeologica, Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 63-253.