Этические эмоциональные концепты в русской, польской и чешской картинах мира

• Authors: Стефанский Евгений

Title variants

EN

Ethical emotional concepts in Russian, Polish and Czech worldviews

• Languages of publication: RU

Abstracts

PL

Autor podejmuje próbę analizy kontrastywnej etycznych konceptów emocjonalnych ze znaczeniem ‘szkoda’, ‘obraza’, ‘zawiść’, ‘zazdrość’ w trzech językach słowiańskich. Wszystkie te koncepty mają trzy wspólne cechy: 1) komponent semantyczny ‘żal, litość’; 2) przejście tych emocji w jedną z form agresji; 3) stereoskopowy ogląd sytuacji, która wywołała tę emocję. Autor stwierdza, że taka analiza daje możliwość badania tożsamości narodowej i cech dominujących mentalności rosyjskiej, polskiej i czeskiej. W rezultacie dochodzi do wniosku, że rosyjski użytkownik języka odczuwa takie emocje jako kolektywne, zaś polski i czeski jako osobiste. Na przykład, ros. обида ‘obraza’ jest nie tylko emocją wewnętrzną, ale gniewną apelacją do tego, kto obraził. W językach polskim i czeskim występuje dużo leksemów o znaczeniu ‘obraza’, co świadczy o tym, że obydwie kultury lingwistyczne eksponują różne aspekty obrazy, odczuwane przez użytkownika języka.

EN

The author provides a contrastive analysis of ethical emotional concepts meaning ‘annoyance’, ‘offence’, ‘envy’ and ‘jealousy’ in three Slavonic languages. All these concepts have three general features: 1) the semantic component ‘pity’; 2) a development of these emotions to a form of aggression; 3) a stereoscopic view of the situation that led to the emergence of the emotion. The analysis facilitates an investigation of the specifics of national identity and of certain dominant features of Russian, Polish and Czech mentality. The author concludes that Russian speakers experience many emotions as collective, whereas Polish and Czech speakers as personal. For example, the Russian word обида ‘offence’ is not only an internal emotion, but also an angry appeal to those who caused the offence. The Polish and Czech languages contain many lexemes with the meaning of ‘offence’: the linguistic cultures emphasize different aspects of offence experienced by their respective speakers.

Keywords

PL

etyczne koncepty emocjonalne; obraz świata; język rosyjski; język polski; jezyk czeski; tożsamość narodowa

EN

ethical emotional concepts; worldview; Russian; Polish; Czech; national identity

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2012
• Volume: 24
• Pages: 95-120

Contributors

author

Стефанский Евгений

• Samarska Akademia Humanistyczna (Samara, Rosja)

References

• Bartmiński J., Chlebda W., Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, http://www.rastko.rs/projekti/etnoling/delo/12204.
• Kempf Z., 1981, Zawiść i zazdrość „Język Polski”, nr 3–5 (LXI), s. 175–179.
• Агранович С. З., Стефанский Е. Е., 2003, Миф в слове: продолжение жизни (Очерки по мифолингвистике), Монография, Самара: Самар. гуманит. акад.
• Воркачев С. Г., 1998, Зависть и ревность: К семантическому представлению моральных чувств в естественном языке [w:] Известия ОЛЯ. Т. 57. № 3.
• Зализняк Анна А., 2006, Многозначность в языке и способы ее представления, Москва: Языки славянских культур.
• Стефанский Е. Е., 2008, Эмоциональные концепты как фрагмент мифологической и современной языковых картин мира (на материале концептов, обозначающих негативные эмоции в русской, польской и чешской лингвокультурах), Монография, Самара: Самар. гуманит. акад.
• Стефанский Е., 2011, Концептуализация негативных эмоций в мифологическом и современном языковом сознании (на материале славянских языков), Saarbrücken: Lambert Academic Publishing.