Prizonizacja przestrzeni społecznej. Między praktyką zniewalania a mirażem bezpieczeństwa osobistego

• Authors: Jerzy Modrzewski

Title variants

EN

‘Prisonisation’ of social space. Between the practices of enslavement and the mirage of personal security

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Spośród wielu obecnych i doświadczanych podmiotowo i wspólnotowo zjawisk prizonizacja przestrzeni społecznej wydaje się szczególnie uporczywym, wciąż aktualnym i dynamicznie potęgującym znamieniem nie tylko policyjnych lecz wszystkich współczesnych społeczeństw, bez względu na stan ich zaawansowania cywilizacyjnego i praktykowany oraz deklarowany w nich porządek społeczny. Jest ona nie tylko dominującym w praktyce instrumentem sprawowania władzy, eksponowania i egzekwowania jej atrybutów i funkcji lecz coraz częściej także narzędziem kontroli społecznej, także wzajemnej, stwarzając pozór gwaranta bezpieczeństwa osobistego i wspólnotowego redukując prywatność – osobistą wolność – poza granice utrwalonych w kulturze europejskiej i akceptowanych społecznie jej standardów.

EN

Amongst many existing social phenomenon, experienced both collectively and individually, ‘prisonisation’ of social space seems to be a particularly persistent, up to date and dynamically growing hallmark of not only police states but all contemporary societies, regardless of their advancement and practiced or declared social order. ‘Prisonisation’ is not only a domineering instrument of governance, visibility and enforcement of power attributes and functions but – most of all – a tool of social control. It gives the impression of security for communities and individuals and in return, reduces privacy and personal freedom – beyond the remits of standards that are socially accepted and established in European culture.

Keywords

PL

Prizonizacja (przestrzeni społecznej) znamiona; upodmiotowienie w biografiach osób; więzionych

EN

'Prisonisation’ (social space) symptoms; empowerment in the biographies of prisoners

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2014 (R. XIII)
• Issue: 3(53)
• Pages: 23 -49

Dates

published

2014-10-30

Contributors

author

Jerzy Modrzewski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Ananicz W. (red.) (1986), Władza i polityka. Wybór tekstów ze współczesnej politologii zachodniej, Warszawa, s. 22–23.
• Ambrozik W. (2013), Od kaźni i tortur do uwięzionej socjalizacji. O genezie i rozwoju systemu profilaktyki i resocjalizacji, Studia Edukacyjne, nr 24.
• Arystoteles (1981), Etyka Nikomachejska, ks. VII, Warszawa.
• Bachmat P. i in. (2010), Kuratela sądowa. Sukcesy i porażki, Warszawa.
• Bałandynowicz A. (1995), Probacja. Wychowanie do wolności, Warszawa.
• Bałandynowicz A. (2004), Sposób postępowania resocjalizacyjnego wobec skazanych w warunkach kurateli, [w:] Kozaczuk F.( red.), Resocjalizacja instytucjonalna, Rzeszów.
• Bałandynowicz A. (2006), Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa, Warszawa.
• Bartula P. (2007), Kara śmierci, powracający dylemat, Kraków.
• Beck U. (2012), Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Warszawa.
• Becker H.B. (2009), Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, Warszawa.
• Beisert M. (2012), Pedofilia. Geneza i mechanizm zaburzenia. Nowy autorski model oparty na badaniach pedofilów osadzonych w polskich więzieniach, Sopot.
• Bierman K.L. (2004), Developmental Progress and Intervention Strategies, New York–London.
• Bihr A. (2008), Nowomowa neoliberalna. Retoryka kapitalistycznego fetyszyzmu, Warszawa.
• Borkowski J. (2011), Człowiek zagrożony i niebezpieczny. Socjologia i psychologia zagrożeń, Warszawa.
• Borucka-Arctowa M., Kourilsky Ch. (red.) (1993), Socjalizacja prawna, Warszawa.
• Bremond A. (2006), Kompendium wiedzy o socjologii, Warszawa.
• Brighouse H. (2007), Sprawiedliwość, Warszawa.
• Buczkowski P. (1990), Ład społeczny i typy przystosowań, Studia Socjologiczne 1990, nr 1–2.
• Caillois R. (1973), Żywioł i ład, Warszawa.
• Chudy W. (2007a), Społeczeństwo zakłamane, Warszawa.
• Chudy W. (2007b), Kłamstwo jako metoda, Warszawa.
• Czarnecka-Dzialuk B., Wiktorska P., Sprawiedliwość i jej różnorodne oblicza, [w:], Buczkowski K. i in. (red.), Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Warszawa.
• Deibert R.J. (2013), Black Code. Inside the Battle for Cyberspace, Random House.
• Dyoniziak R., Słaboń A. (1997), Patologia życia gospodarczego. Aspekty socjologiczne, Kraków.
• Foucault M. (2009), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Warszawa.
• Fromm E. (2011), Patologia normalności. Przyczynek do nauki o człowieku, Kraków.
• Galor Z. (2006), Lumpenwłasność, szara strefa i margines społeczny, Poznań.
• Goffman E. (2007), Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk.
• Goffman E. (2011), Instytucje totalne, Sopot 2011.
• Golka M. (2009), Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa.
• Golka M. (2012), Cywilizacja współczesna i globalne problemy, Warszawa.
• Grabias S. (2001), Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Guzy-Steinke H. (2013), Relacje wzajemności w perspektywie pedagogiki społecznej, Bydgoszcz.
• Hajduk E. (2001), Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Warszawa.
• Heatherton T.F. i in. (red.) (2007), Społeczna psychologia piętna, Warszawa.
• Hołyst B. (2013), Zagrożenia ładu społecznego, Warszawa.
• Hołyst B. (2007), Socjologia kryminalistyczna, Warszawa.
• Jabłoński A.W., Sobkowiak L. (red.) (1999), Studia z teorii polityki, t. 1, Wrocław.
• Jałowiecki B. (2010), Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Warszawa.
• Jarosz M. (red.) (2005), Wygrani i przegrani polskiej transformacji, Warszawa 2005.
• Jarosz M. (red.) (2007), Korupcja rządzonych i rządzących, [w:] Transformacja, elity, społeczeństwo, Warszawa.
• Jarosz M. (red.) (2008), Naznaczeni i napiętnowani. O wykluczeniu politycznym, Warszawa.
• Jarosz M. (red.) (2012), Instytucje: konflikty i dysfunkcje, Warszawa.
• Jaworska A. (red.) (2009), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne, Kraków.
• Kaltenberg-Kwiatkowska E. (2007), Socjologia przestrzeni w Polsce. Narodziny subdyscypliny, [w:], Borowik L., Sztalta K. (red.), Współczesna socjologia miasta, Wrocław.
• Kamiński A.Z. (2006), Korupcja w warunkach postkomunistycznych przemian ustrojowych: podejście instytucjonalne, [w:] Wasilewski J. (red.), Współczesne społeczeństwo polskie, dynamika zmian, Warszawa.
• Kamiński M.M. (2006), Gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia, Warszawa.
• Karwat M. (2007), Paradoksy polityki, Warszawa.
• Klaus W. (2013a), Relacje między biedą i wykluczeniem społecznym a przestępczością, [w:] Buczkowski K. i in. (red.), Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Warszawa.
• Klaus W. (2013b) Zapobieganie przestępczości – polityka społeczna przeciwdziałająca wykluczeniu społecznemu, [w:], Buczkowski K. i in. (red.), Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Warszawa.
• Klaus W., Rzeplińska I., Woźniakowska-Fajst D. (2013), Społeczny odbiór przestępczości, [w:], Buczkowski K. i in. (red.), Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Warszawa.
• Konopczyński M. (2013), Kryzys resocjalizacji czy (-li) sukces działań pozornych. Refleksje wokół polskiej rzeczywistości resocjalizacyjnej, Warszawa.
• Konopczyński M., Nowak B.M. (red.) (2008), Resocjalizacja, ciągłość i zmiana, Warszawa.
• Korecki J. (2013), Penitencjarna przygoda, czyli subiektywny obraz polskiego więziennictwa II połowy XX wieku, Jastrzębie Zdrój.
• Koryś P., Tymińska M. (2010), Źródła postkomunistycznej korupcji: efekt długiego trwania czy spuścizna komunizmu, [w:] Kochanowicz J., Marody M. (red.), Kultura i gospodarka, Warszawa.
• Kossowska A. i in. (2012), The Role of Politicians and the Media in Society’s Perception of Crime, [w:] Selih A., Zavrsnik A. (eds), Crime and Transition in Central and Eastern Europe, New York–London.
• Kozaczuk Z. (red.) (2004), Resocjalizacja instytucjonalna. Perspektywy i zagrożenia, Rzeszów.
• Kozaczuk Z. (red.) (2009), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych, Rzeszów.
• Kropotkin P. (2006), Pomoc wzajemna, Poznań.
• Kuć M. (red.) (2009), Skuteczność oddziaływań penitencjarnych, Lublin.
• Lelental S. (2014), Klasyfikacja skazanych i typologia zakładów karnych, [w:], Stępniak P. (red.), Blaski i cienie współczesnej przestrzeni penitencjarnej. Człowiek a system, Kalisz.
• Machel H. (2003), Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Gdańsk.
• Machel H. (2006), Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej – casus polski, Kraków.
• Majer A., Starosta P. (red.) (2004), Wokół socjologii przestrzeni, Łódź.
• Makowski C.G. (2008), Korupcja jako problem społeczny, Warszawa.
• Mamzer H. (2008), Poczucie bezpieczeństwa ontologicznego. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Poznań.
• Matysiak-Błaszczyk A., Modrzewski J. (red.) (2012), Socjalizacja dysocjacyjna w doświadczeniu indywidualnym i społecznym, Poznań–Kalisz.
• Mariański T.J. (red.) (2002), Kondycja moralna społeczeństwa polskiego, Kraków.
• Merton R.K. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, cz. 2, r. VI, Warszawa.
• Milewska M. (2008), Zaufanie i nieufność w państwie totalitarnym, [w:], Mamzer H., Zalasiński T. (red.), Zaufanie a życie społeczne, Poznań.
• Milewski S. (1988), Złodziej i literat. Życie i sprawki Urke Nachalnika, Warszawa.
• Miszalska A. (1993), Wizje ładu społecznego w społeczeństwie postmonocentrycznym, Kultura i Społeczeństwo 1993, nr 3.
• Moczydłowski P. (2002), Drugie życie więzienia, Warszawa.
• Modrzewski J. (2013), Dynamika projekcji biograficznych w społeczeństwie późnej nowoczesności, Pedagogika Społeczna, nr 3.
• Modrzewski J., Sipińska D. (2010), Ład społeczny, [w:]), Pilch T. (red.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku. Suplement. Warszawa.
• Modrzewski J., Śmiałek M., Wojnowski K. (red.) (2008), Relacje podmiotów, [w:] Lokalna przestrzeń edukacyjna (inspiracje…), Kalisz–Poznań.
• Nasiłowski P. (2013), System dozoru elektronicznego w Polsce – implikacje dla więziennictwa, [w:] Jezierska B. i in. (red.), Profilaktyka społeczna i resocjalizacja w nurtach inkluzji. Doświadczenia, problemy, perspektywy międzynarodowe, Warszawa.
• Nigeria. Piekło kobiet. We wschodniej Nigerii powstały „fabryki dzieci”. Młode kobiety są więzione i zapładniane, by rodzić malców na handel, Gazeta Wyborcza, 27.05.2013.
• Obrzezanie kobiet zakazane teoretyczne. Kilkaset dziewcząt wywieziono z Wielkiej Brytanii do Afryki by je obrzezać. Jak powstrzymać ten proceder?, Gazeta Wyborcza, 13.05.2013.
• Ockrent Ch. (red.) (2010), Czarna księga kobiet, Warszawa.
• Ossowski S. (1968), Dzieła. Z zagadnień struktury społecznej, t. 5, Warszawa.
• Ossowski S. (2001a), Koncepcje ładu społecznego i typy przystosowań, Warszawa.
• Ossowski S. (2001b), O osobliwościach nauk społecznych, Warszawa.
• Pawlica B. (2001), Mechanizm naznaczania społecznego, Częstochowa.
• Pawłowska A. (1998), Władza, elity, biurokracja, Lublin.
• Pilch T., Sosnowski T. (red.) (2013), Zagrożenia człowieka i idei sprawiedliwości społecznej, Warszawa.
• Piotrowski A. (1998), Ład interakcji. Studia z socjologii interpretatywnej. Łódź.
• Porowski M. (2005), Percepcja więźnia, [w:] Orłowska M. (red.), Skazani na wykluczenie, Warszawa.
• Przybyliński S. (2012), Więźniowie niebezpieczni – ukryty świat penitencjarny, Kraków.
• Rau Z. (2002), Przestępczość zorganizowana w Polsce i jej zwalczanie, Zakamycze.
• Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości, Warszawa.
• Selih A., Zavrsnik A. (eds) (2012), Crime and Transition in Central and Eastern Europe, New York–London.
• Siedlecka E. (2014), Nie osłabiajmy naszej wolności, Gazeta Wyborcza 2014, nr 79, s. 11.
• Siedlecka E. (2014) wywiad z prof. Józefem Krzysztofem Orłowskim: „Prawo Trynkiewicza” uderzy w terapię więźniów, Gazeta Wyborcza, 25–26.01.2014, s. 6.
• Skurzyńska-Ślusarek J. (2012), Nadzór i kryzys zaufania, [w:] Jałowiecki B., Kapralski S. (red.), Społeczny wymiar kryzysu, Warszawa.
• Snowden E. (2014), Nigdzie się nie ukryjesz, Warszawa
• Sojak R. (red.) (2007), Szara strefa przemocy – szara strefa transformacji? Przestrzenie przymusu, Toruń.
• Stępniak P. (1992), Funkcjonowanie kurateli sądowej. Teoria a rzeczywistość, Poznań.
• Stępniak P. (red.) (2014), Kilka trudnych pytań o polską resocjalizację penitencjarną, [w:] Blaski i cienie współczesnej przestrzeni penitencjarnej. Człowiek a system, Kalisz.
• Symotiuk S., Nowak G. (red.) (1999), Przestrzeń w nauce współczesnej, Lublin.
• Szacki J. (1991), Ład społeczny, [w:] Kłoskowska A. (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, Wrocław.
• Szczepaniak K. (2003), Kara pozbawienia wolności a wychowanie, Kalisz–Warszawa.
• Szpociński A. (red.), Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Warszawa.
• Świtka J. i in. (red.) (2005), Osobowość przestępcy a proces resocjalizacji, Lublin.
• Tittenbrun J. (2007), Z deszczu pod rynnę. Meandry polskiej prywatyzacji, t. 1–4, Poznań.
• Toroń B. (2012), Zagrożeni i skazani na resocjalizację, Kraków.
• Toroń B. (2013), Przestępczość skazanych kobiet i mężczyzn w perspektywie biograficznej, Kraków.
• Turska A. (red.) (2010), Prawo i wykluczenie, Warszawa.
• Walters G.D. (1990), The Criminal Lifestyle: Patterns of Serious Criminal Conduet, London–New Delhi.
• Wedel J.R. (2007), Klany, kliki i zawłaszczone państwa, [w:] Sojak R. (red.), Szara strefa przemocy – szara strefa transformacji? Przestrzenie przymusu, Toruń.
• Widmaier H.P. (1995), O ładzie społecznym. Demokratyczna polityka społeczna. Logika demokracji, Warszawa.
• Wojciechowski B., Golecki M.J. (red.) (2008), Rozdroża sprawiedliwości we współczesnej myśli filozoficzno prawnej, Toruń.
• Wójcik D. (2013), Wolność dozorowana [w:],Buczkowski K. i in. (red.), Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Warszawa.
• Znaniecki F. (1971), Nauki o kulturze, Warszawa.
• Znaniecki F. (1973), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Warszawa.
• Znaniecki F. (2011), Relacje społeczne i role społeczne, Warszawa.
• Żygulski K. (1998), Widmo przyszłości: nowa fala okrucieństwa, [w:] Wojnar I., Kubin J. (red.), Edukacja wobec wyzwań XXI wieku, Warszawa.

Identifiers

ISSN

1642-672X