Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2014 | 7 | 4(25) | 229-249

Article title

Bezpieczeństwo narodowe w obliczu kryzysu ojcostwa i autorytetu mężczyzny

Title variants

Languages of publication

PL

Abstracts

Pojęcie bezpieczeństwa narodowego rozważane jest w wielu kontekstach i z różnych punktów widzenia, bardzo często z pojęciem narodu, jego przetrwania, stanu pewności na przyszłość wobec walki z wieloma rodzajami zagrożeń. Bezpieczeństwo narodowe to obraz sytuacji ludzi, tworzących polskie społeczeństwo i decydujących o przyszłości wspólnoty narodowej, wpisanej w kontekst europejski. Refleksja nad bezpieczeństwem narodowym powraca do kręgu spraw rodziny, będącej najważniejszą wspólnotą osób, powiązanych ze sobą teoretycznie nierozerwalnymi więzami miłości i wierności. Rodzina jest obrazem społeczności polskiej, odbiciem zachodzących w niej procesów, lecz przede wszystkim podstawą i jedną z fundamentalnych gwarancji istnienia bezpieczeństwa narodowego. Bez jej normalnego i zdrowego funkcjonowania nie ma możliwości ochrony przed licznymi zagrożeniami. Jednym z poważniejszych zjawisk w tym zakresie jest kryzys ojcostwa, związany z pewnymi, czasem niepokojącymi tendencjami, określającymi zmiany, zachodzące w stosunkach pomiędzy kobietą i mężczyzną i w strukturze samej rodziny. Dzisiejsza rodzina wyraźnie przeżywa kryzys ojcostwa. Coraz więcej matek samotnie wychowuje dzieci. Ojcowie odeszli, nie zdając często życiowego egzaminu. W niektórych domach są ojcowie, ale ich obecność budzi zagrożenie, niepewność, a czasem lęk i przerażenie. Ojciec i mąż nie jest panem w domu, lecz osobą, przy której wszyscy czują się bezpiecznie. Udział ojca w procesie wychowania jest czynnikiem wprowadzającym w atmosferę domową element ładu i systematyczności, konsekwencji i wytrwałości. Przedmiotem rozważań opracowania jest kryzys ojcostwa i autorytetu mężczyzny jako jedno z poważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego, szczególnie w kontekście rodziny, jako wspólnoty ludzkiej. Na samym początku prowadzonej refleksji wskazano niepokojące tendencje, zmierzające do upadku rodziny i rozbicia instytucji małżeństwa oraz główne wyznaczniki kryzysu ojcostwa i wybrane konsekwencje społeczne. Istotne jest także pytanie o przyczyny tego stanu rzeczy oraz zagadnienie upadku wartości rodzinnych i autorytetu mężczyzny jako jedno z ważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego. W dalszej części opracowania przedstawiono znaczenie ojcostwa we wspólnocie rodzinnej i strukturze samego narodu, oraz kryzys ojcostwa jako znak upadku kultury i symptom ogólnospołecznego zmierzchu relacji międzyludzkich. Wspomniano o duchowym i religijnym kontekście upadku męskości – w relacji do hedonizmu i poszukiwania chwilowego spełnienia poprzez wartości materialne. Uwaga autora koncentruje się też wokół najważniejszych cech ojcostwa i ich współczesnych zaprzeczeniach, a także tematu miłości małżeńskiej i odpowiedzialności mężczyzny za kształt i funkcjonowanie rodziny. Na zakończenie poruszono kwestię najważniejszych niebezpieczeństw kryzysu męskości, zwłaszcza na tle zabijania dzieci nienarodzonych wraz z pytaniem o perspektywy przyszłości ojcostwa i dalsze losy autorytetu mężczyzny. Hasło „powrót taty” stało się na nowo aktualne. Opuszczone i rozbite rodziny bez ojca, pozbawione wzoru mężczyzny uderzają w samego człowieka, pozbawionego kierunku życiowej drogi, nie znającego dobrych przykładów postępowania. Wraz z kryzysem ojcostwa zauważyć można we współczesnej rzeczywistości pewien zmierzch autorytetu mężczyzny, jak i pewne symptomy upadku męskości. Najnowsze zmiany społeczno-ekonomiczne odsłoniły psychiczną bezradność i słabość wielu mężczyzn: brak pewności siebie, niezaradność, niedojrzałość emocjonalną. Część z nich jest przewrażliwiona na punkcie swojej męskości, potrzebuje nieustannego potwierdzania siebie poprzez działanie, cierpi na kompleks niższości, za którym z reguły skrywają się nadmierne ambicje. Współcześni ojcowie powinni na nowo zdefiniować swoją tożsamość jako mężczyźni, ale także na nowo przemyśleć swoje role męża i ojca, swoje relacje z żoną i dziećmi, swoje obowiązki rodzinne. Chodzi o to, aby nowoczesny mężczyzna potrafił czuć się odpowiedzialny za rodzinę jako całość. Powinien w związku z tym dokonać psychicznego przejścia od odpowiedzialności wyłącznie za siebie w rodzinie do odpowiedzialności za całość. Łatwo ograniczyć swoją odpowiedzialność do cząstkowego wkładu (zwłaszcza finansowego). Współczesna głowa rodziny to nie ktoś, kto utrzymuje rodzinę, ale ktoś, kto ponosi odpowiedzialność za całość. A ta całościowa odpowiedzialność oznacza, że mąż i ojciec uznaje prawo wszystkich członków rodziny do zgłaszania pretensji o wszystko do niego; że on pozostaje do dyspozycji wszystkich, jest obecny tam i robi to, co służy całości i każdemu z osobna. Warto nauczyć się nowej relacji z żoną w sytuacji, kiedy pracuje ona zawodowo, w tym zwłaszcza ponoszenia współodpowiedzialności za rodzinę, pomagania jej we wszystkim i organizacji czasu odpoczynku. Mężczyzna XXI wieku jest zobowiązany nauczyć się pełnej odpowiedzialności za dzieci. Być może w tej dziedzinie musi się od nowa nauczyć najwięcej.Bezpieczeństwo narodowe zależy od stanu polskiej rodziny, która, jak wspomniano, jest obrazem społeczeństwa – a przede wszystkim ojcostwa, które jest dla dzieci i samych ojców jedną z najpewniejszych metod walki z licznymi niebezpieczeństwami, przed którymi stoi człowiek.

Keywords

Contributors

  • Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu

References

  • Adamski F., Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo UJ. Kraków 2002
  • Arcimowicz K., Obraz ojca w polskich mediach, „Niebieska linia” 1/2004
  • Augustyn J., Ojcostwo. Aspekty pedagogiczne i duchowe, Wydawnictwo WAM. Kraków 2004
  • Augustyn J., Ojcowska przyjaźń, „Wychowawca” nr 1/2011
  • Banasiak-Parzych B., Ojcowie na bocznym torze, „Charaktery” nr 5/2010
  • Borowiec M., Fenomen ojcostwa, „Opieka, wychowanie, terapia”nr 3,4/2009
  • Borowiec M., Mądre kochanie, „Wychowawca” nr 6/2011
  • Borowiec M., Ojcostwo, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” nr 2/2010
  • Bradshaw J., Zrozumieć rodzinę, tł. H. Szczepańska. Warszawa 1994
  • Budrowska B., Tacierzyństwo, czyli nowy wzór ojcostwa, „Kultura i społeczeństwo” nr 3/2008
  • Chmura-Rutkowska I., Ostrouch J., Pułapka prawdziwej męskości, „Niebieska linia” nr 5/2009
  • Czerwińska A., Jak wzmocnić ojcostwo, „Remedium” nr 9/2007
  • Danneels G., Gdy ojciec znika, dzieci trzęsą się z zimna, „List” nr 10/1996
  • Dudak A., Poziom samoakceptacji ojców i matek w pełnieniu przez nich ról rodzicielskich po rozwodzie, „Małżeństwo i rodzina” nr 1-2/2005
  • Dudak A., Samotne ojcostwo, Wydawnictwo Impuls. Kraków 2011
  • Dziewiecki M., Ojciec w rodzinie, „Wychowawca” nr 6/2011
  • Eichelberger W., Zdradzony przez ojca, Wydawnictwo Do. Warszawa 1998
  • Fijałkowski W., Ojcostwo na nowo odkryte. Wydawnictwo Diecezjalne, Pelplin 1996
  • Hill D., Mężczyźni, tł. K. Bober. Warszawa 1998
  • Delumeau J., Roche D. (red.), Historia ojców i ojcostwa. Warszawa 1995
  • Iatesta R., Ojcowie. Odnowa rodziny chrześcijańskiej, tłum.S. i J. Dembscy, Wydawnictwo WAM. Kraków 1996
  • Jan Paweł II, Familiaris Consortio, Adhortacja Apostolska Ojca Świętego Jana Pawła II o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym.
  • Jankowska M., Rola ojca w wychowaniu dziecka, „Wychowanie w przedszkolu” nr 6/2010
  • Janowska J., Papuda D., Z nieobecnym ojcem w tle, „Psychologia w szkole” nr 1/2011
  • Johnson R. A, On. Być mężczyzną we współczesnym świecie, Wydawnictwo Jacek Santorski & Co. Warszawa 1996
  • Jundziłł J., Trudności wychowawcze w rodzinie. Warszawa 1989
  • Kaniok P., Dzieci w percepcji ojców w świetle badań zagranicznych, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” nr 8/2012
  • Kaniok P., Ojcostwo w percepcji matek, „Opieka, wychowanie, terapia” nr 1-2/2011, s. 17-20
  • Kaniok P., Ojcowie w percepcji swoich dzieci, „Wychowawca” nr 3/2012,s. 12-14
  • Kasprzak T., Tajemnica ojcostwa, „Niebieska linia” nr 1/2004
  • Kozak E., Ikona współczesnego ojcostwa, „Edukacja i dialog” nr 9/2006
  • Lipiec B., Lipiec W., Jesteś dla mnie ważny!, „Edukacja i dialog” nr 5/2005
  • Łukaszewski W., Boguszewska J., Moje serce należy do tatusia, „Charaktery” nr 7/2007
  • Melosik Z., Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006
  • Mierzwiński B., Mężczyzna – mąż – ojciec, Wydawnictwo Posłaniec. Otwock 1996
  • Murawska-Ziobro M., Ojcowskie oddziaływanie, „Wychowawca”nr 7-8/2012
  • Napora A., Mężczyzna w roli ojca, „Niebieska linia” nr 6/2007
  • Napora E., Relacje z ojcem a psychospołeczne funkcjonowanie dorosłego syna, „Niebieska linia” nr 2/2007
  • Nęcek R., Być ojcem, „Wychowawca” nr 6/2011
  • Kornas-Biela D. (red.), Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL
  • Pluta A., Za progiem ojcostwa i rodziny, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Warszawa 1984
  • Pospiszyl K., O miłości ojcowskiej. Warszawa 1986
  • Pospiszyl K., Ojciec a rozwój dziecka. Warszawa 1980
  • Pospiszyl K., Ojcostwo w życiu mężczyzny, „Małżeństwo i rodzina”nr 2/2004
  • Pulikowski J., Warto być ojcem, Wydawnictwo Jerozolima. Poznań 2002
  • Ruszkiewicz D., Czas poświęcony dziecku w rodzinie samotnego ojca, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” nr 9/2004
  • Shedd Ch. W, Tato, obiecałeś, czyli o sztuce postępowania z dzieckiem, przeł. Z. Grudzińska, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”. Warszawa 1996
  • Sławiński S., Dojrzewać do miłości. Warszawa 1990
  • Smith M., Między ojcem a synem, „Niebieska linia” nr 1/2005
  • Sosnowski T., Modele ojcostwa we współczesnych rodzinach miejskich, „Edukacja” nr 3/2009
  • Stańczak I., Ojciec a problem jakości wychowawczego systemu rodzinnego, „Nauczanie początkowe” nr 2/2009/2010
  • Stańczak I., Rola ojca w procesie wychowawczym, „Nauczanie początkowe” nr 2/2007/2008
  • Staręga A., Męscy sojusznicy, „Niebieska linia” nr 1/2004
  • Szołek S. B., Od czego jest tato, „Wychowawca” nr 6/2011
  • Twardowski A., Psychologiczne problemy ojców dzieci z niepełnosprawnościami, „Szkoła specjalna” nr 1/2009
  • Urbańska-Bulas M., Ojciec pilnie potrzebny, „Bliżej przedszkola” nr 5/2010
  • Walesa C., Rola ojca w psychicznym rozwoju dziecka. (w:) D. Kornas-Biela (red.), Oblicza ojcostwa, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL. Lublin 2001
  • Witczak J., Ojcostwo bez tajemnic, Towarzystwo Rozwoju Rodziny. Warszawa 1992
  • Wojciechowska J., Bo do dziecka trzeba dwojga, „Charaktery” nr 7/2007
  • Wojciechowska J., Gdy Jaś ma tylko tatę, „Psychologia w szkole” nr 4/2006
  • Wójcik E., Dorastanie do macierzyństwa i ojcostwa, „Wychowawca” nr 3/2010
  • Dudek M. (red.), Wsparcie rodziny dysfunkcjonalnej. Krasnystaw 2010
  • Zbyrad T., Macierzyństwo i ojcostwo rodziców dzieci niepełnosprawnych, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” nr 6/2011

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
1899-3524

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-92ed4eda-f399-4834-8a76-0ca68d1c8343
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.