Ład korporacyjny w gminach

• Authors: Rafał Szczepaniak

Title variants

EN

Corporate governance in gminas

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule autor dokonał analizy przydatności pojęcia „ład korporacyjny” w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego, ze szczególnym uwzględnieniem gmin. Pojęcie „ładu korporacyjnego” wykształcone zostało w nauce prawa spółek w związku z funkcjonowaniem spółek giełdowych. Ma w nim sprecyzowane znaczenie jako tzw. „miękkie prawo” (soft law), którego reguły uzupełniają, wspomagają lub korygują postanowienia prawa prywatnego. Taka rola zasad składających się na „ład korporacyjny” w prawie prywatnym jest jak najbardziej naturalna z powodu otwartości systemu prawa prywatnego. Aczkolwiek struktury organizacyjne gminy oraz rozbudowanych spółek kapitałowych, jakimi są tzw. spółki publiczne, wykazują liczne podobieństwa ze względu na korporacyjny charakter obu podmiotów, to jednak natura prawna unormowania ustroju gminy istotnie odbiega od charakteru prawnego norm regulujących strukturę organizacyjną spółek kapitałowych. Ustrój gminy jako podmiotu prawa publicznego regulowany jest przez przepisy zaliczane do tzw. prawa administracyjnego ustrojowego. Są to wyłącznie przepisy prawa powszechnie obowiązującego. Natomiast regulacje owego „ładu korporacyjnego” w spółkach publicznych to w przeważającej mierze normy zaliczane do tzw. prawa korporacyjnego. Normy te nie są częścią prawa powszechnie obowiązującego, czym należy tłumaczyć ich potoczną nazwę – „miękkie prawo” (soft law). Autor dochodzi do wniosku, że w prawie samorządu terytorialnego nie ma miejsca na tak rozumiane zasady ładu korporacyjnego z powodu różnic zachodzących w istocie prawa prywatnego i publicznego. Nie oznacza to bynajmniej, że regulacja ustroju gminy oderwana jest od określonej aksjologii. Przykłady podane w artykule dowodzą, iż jest ową aksjologią przepojona. Niemniej jednak z przyczyn wyżej wskazanych w przypadku gmin nie ma miejsca na tworzenie pozaprawnych regulacji typu: dobre praktyki czy zasady ładu korporacyjnego w znaczeniu, w jakim ma to miejsce w spółkach publicznych.

EN

In this article, the author anlyses the applicability of the concept ’corporate governance’ in the context of units of local self-government, and in gminas in particular. ‘Corporate governance’ is a concept developed in the science of law which regulates the functioning of companies listed on a stock exchange. In that respect it has a defined meaning and is termed ‘soft law’ the regulations of which are complementary to the provisions of private law, or which amend or precise these provisions. Such role of principles constituting ‘corporate governance’ in private law is a natural consequence of the openness of the private law system. Although there is considerable similarity between the organisational structure of a gmina and the organisation of a large listed public limited company, both being entities of corporate character, the legal nature of the gmina regime regulations differs significantly from the legal character of norms that regulate the organisational structure of stock exchange companies. The regime of a gmina as a subject of public law is regulated by provisions of administrative law and are part of the generally binding laws, while the regulations of corporate governance in public companies are largely provisions of so called corporate law and are quasi-legal instruments, hence their term ‘soft law’. It is concluded that the differences between the essence of private and public law leave no room for the principles of corporate governance as described above to be incorporated in a gmina regime. This, however, does not mean that its regulation is detached from axiology. On the contrary, there are many examples confirming that axiology is present in abundance in the regulations of a gmina regime, but void of non-generally binding regulations such as good practice or corporate governance in the meaning as they function in public companies.

Keywords

PL

ład korporacyjny w prawie spółek; jednostki samorządu terytorialnego; miękkie prawo; różnice między prawem prywatnym a publicznym

EN

corporate governance in company law; units of local self-government; soft law; differences between private and public law

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2014
• Issue: 2(6)
• Pages: 41-65

Contributors

author

Rafał Szczepaniak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Czajkowska M., Wartości etyczne w zarządzaniu jednostkami samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 1–2.
• Dobosz P., Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę. Komentarz do art. 40 ustawy o samorządzie gminnym, w: Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, pod red. P. Chmielnickiego, Warszawa 2010.
• Furtek M., Jurcewicz W., Corporate governance – ład korporacyjny w spółkach akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002, nr 6.
• Jaśkowska M., Uznanie administracyjne a inne formy władzy, w: Instytucje prawa administracyjnego, Z. Duniewska, R. Hauser, M. Jaśkowska, M. Matczak, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, System prawa administracyjnego, t. 1, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego, A. Wróbla, Warszawa 2010.
• Kamiński I.C., Słuszność i prawo. Szkic prawnoporównawczy, Kraków 2003.
• Kisiel W., Komentarz do art. 3 ustawy o samorządzie gminnym, w: Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, pod red. P. Chmielnickiego, Warszawa 2010.
• Kulesza M., Niecentralizacja, decentralizacja, centralizacja, „Gazeta Samorządu i Administracji” 2005, nr 199.
• Ohanowicz A., Glosa do orzeczenia SN z 11 września 1961, I CR 693/61, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1962, nr 11, poz. 290.
• Pyziak-Szafnicka M., Prawo podmiotowe, „Studia Prawa Prywatnego” 2006, z. 1.
• Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2012.
• Rot H., Postępowanie prawotwórcze w warunkach lokalnych, w: Zasady tworzenia prawa miejscowego, pod red. H. Rota, K. Siarkiewicza, Warszawa 1994.
• Sokal P., Wpływ prawa giełdowego na funkcjonowanie oraz uczestników giełdy, „Prawo Spółek” 2009, nr 5.
• Suwaj R., O przecenionej roli kodeksów etycznych, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w Białymstoku. Administracja Publiczna. Studia Krajowe i Międzynarodowe” 2007, nr 2.
• Szczepaniak R., Nadużycie prawa do posługiwania się formą osoby prawnej, Toruń 2009.
• Szewczyk M., Podmiotowość prawna gminy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny” 1993, z. 3.
• Wierzbowski M., Charakter prawny stosunków w organizacjach społecznych, „Państwo i Prawo” 1970, z. 8–9.
• Ziembiński Z., Wstęp do aksjologii dla prawników, Warszawa 1990.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

ISBN

978-83-232-2723-6

DOI

10.14746/spp.2014.2.6.2