Rola pełnomocnika w procesie unieważnienia małżeństwa w prawie polskim i w procesie stwierdzenia nieważności małżeństwa w prawie kanonicznym

• Authors: Katarzyna Komoniewska

Title variants

EN

The Role of the Attorney in the Process of the Annulment of Marriage in Polish Law and in the Process of Nullity of Marriage in Canon Law

FR

Le rôle du procureur dans la procédure d’annulation du mariage en droit polonais et dans la procédure de la déclaration de nullité de mariage en droit canonique

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istnieją dwa porządki prawne regulujące różnego rodzaju kwestie związane z małżeństwem: kościelny i świecki. Porządki te obejmują dwa różne aspekty tej samej instytucji małżeńskiej. Małżeństwo powstaje przez wyrażoną w odpowiedniej formie zgodę małżeńską. Po ratyfikacji Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską istnieje możliwość jednoczesnego wyrażenia zgody na zawarcie małżeństwa zarówno na forum cywilnym, jak i kanonicznym. Odmiennie sprawa wygląda w przypadku, gdy wspomniane porządki prawne starają się sformalizować rozkład łączącego strony pożycia małżeńskiego w porządku prawa państwowego i wykazać nieważność małżeństwa w porządku kanonicznym. Należy odróżnić zatem proces kościelny dotyczący stwierdzenia nieważności małżeństwa od procesu rozwodowego, czy też o unieważnienie małżeństwa cywilnego. Częścią rozwiązań prawnych, zarówno w porządku kanonicznym, jak i świeckim, są przepisy dotyczące roli osób występujących w procesach małżeńskich w imieniu stron na mocy udzielonych im pełnomocnictw. Do istoty urzędu adwokata należy jego udział w procesie i świadczenie fachowej pomocy prawnej na rzecz strony, która go o taką pomoc poprosiła. Osoby te, aby nie naruszać przepisów i ducha konkretnego systemu prawa, powinny nie tylko postępować zgodnie z obowiązującymi przepisami, ale także znać i rozumieć wspomniane założenia aksjologiczne, jakie w stosunku do małżeństwa istnieją w kanonicznym i świeckim prawie małżeńskim.

EN

There are two legal systems governing various matters related to marital law: the Catholic Church system and the secular one. These regulations cover two different aspects of the institution of marriage. Both believe that marriage is formed by the consent expressed in an appropriate form. After the signing of the concordat between Poland and the Holy See there is a possibility to assent to the marriage simultaneously both at the civil and canonical level. The matter is different when these legal orders seek to formalise the breakdown of the marital relationship of the united parties in the order of state law and prove the nullity of marriage in the order of canonical law. One therefore must distinguish between the ecclesiastical process concerning the annulment of marriage from the divorce or the legal process of the annulment of civil marriage. As a part of the legal solution, both in canonical and secular orders, there are regulations concerning the role of those performing in the marriage annulment lawsuit on behalf of the party under a power of attorney granted to them. The substance of the lawyer service is to participate in the process and provide the professional legal assistance to the party that asked for such assistance. These individuals participating in those suits must not only act in accordance with applicable at the time legal rules, but also know and understand these mentioned above axiological assumptions which apply to the concepts of marriage according to the canonical and secular laws respectively so as not to violate the rules and spirit of a particular system of law.

Keywords

PL

pełnomocnik; adwokat; stwierdzenie nieważności małżeństwa; prawo kanoniczne; proces kościelny; polskie prawo cywilne

EN

attorney; counselor; declaration of nullity of marriage; canon law; ecclesial process; Polish civil law

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2017
• Issue: 6 (19) nr 1
• Pages: 227-247

Contributors

author

Katarzyna Komoniewska

• doktorant, Katedra Prawa Polskiego, Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; adres do korespondencji: ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, Poland

References

• Bodio, Joanna. 2012. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Warszawa: legalis.
• Cioch, Henryk, Antoni Dębiński, i Jacek Chaciński, red. 2003. Iustitia Civitatis Fundamentum. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wiesława Chrzanowskiego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Cioch, Henryk. 2004. „Głos w dyskusji.” W Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego, Kazimierz Dolny, 14-16 stycznia 2003, red. Artur Mezglewski, 294. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Dębiński, Antoni, i Elżbieta Szczot. 2000. Plenitudo legis dilectio. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr. hab. Bronisławowi W. Zubertowi OFM z okazji 65. rocznicy urodzin. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Dzięga, Andrzej. 1994. Strony sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa. Warszawa: Oficyna Kalamus.
• Góralski, Wojciech. 2003. „Miejsce prawa kanonicznego w kulturze prawnej Europy.” Forum Iuridicum 2:15-34.
• Ignatowicz, Jerzy, i Mirosław Nazar. 2005. Prawo rodzinne. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Krawczyk, Andrzej. 1996. „Konkordat z 1993 r. a urzędy stanu cywilnego – nadzieje i obawy.” W Małżeństwo w prawie świeckim i w prawie kanonicznym. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej w dniach 12 i 13 maja 1994 roku w Katowicach, red. Bronisław Czech, 233-47. Katowice: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości Ośrodek Terenowy przy Sądzie Wojewódzkim.
• Majer, Piotr. 2007. „Uznawanie przez państwo wyroków sądów kościelnych w sprawach małżeńskich. Czy byłoby pożyteczne przyjęcie takiego systemu w Polsce?.” W Funkcje publiczne związków wyznaniowych. Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 16-18 maja 2006), red. Artur Mezglewski, 414-31. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Mezglewski, Artur, red. 2007. Funkcje publiczne związków wyznaniowych. Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 16-18 maja 2006). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Miziński, Artur. 2011. Status prawny adwokata w Kościele łacińskim. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”.
• Nazar, Mirosław. 1996. „Zawarcie małżeństwa według prawa polskiego z uwzględnieniem postanowień podpisanego 28 lipca 1993 r. Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską.” Kwartalnik Prawa Prywatnego 3:447-509.
• Rozkrut, Tomasz. 2007. Komentarz do Instrukcji procesowej „Dignitas connubii”. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia.
• Sitek, Bronisław. 2002. Trwałość i nierozerwalność małżeństwa. Ze studiów nad małżeństwem w prawie rzymskim, kanonicznym Kościoła katolickiego i polskim prawie cywilnym. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Smyczyński, Tadeusz. 1999. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Sobański, Remigiusz. 1997. „Udział adwokata w procesie o nieważność małżeństwa.” Ius Matrimoniale 8:125-44.
• Stawniak, Henryk. 1990. „Prawo do obrony w procesie kanonicznym (refleksje na kanwie przemówienia Jana Pawła II do Roty Rzymskiej w dniu 26.01.1989 roku).” Prawo Kanoniczne 33, nr 1-2:141-52.
• Sztychmiler, Ryszard. 2007a. „Adwokat w procesie o nieważność małżeństwa.” W Proces małżeński w świetle Dignitas connubii – pierwsze doświadczenia. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11-12 czerwca 2007. III Ogólnopolskie Forum Sądowe, red. Tomasz Rozkrut, 103-28. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Sztychmiler, Ryszard. 2007b. „Proces sporny.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. V: Księga VII. Procesy, red. Józef Krukowski, 123-324. Poznań: Pallottinum.
• Sztychmiler, Ryszard, i Justyna Krzywkowska, red. 2011. Współpraca sądów ze stronami procesowymi i adwokatami. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Zieliński, Andrzej, i Kinga Flaga-Gieruszyńska, red. 2011. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Identifiers

DOI

10.18290/kip.2017.6.1-15