Dekada Zjazdu w Kamieniu Śląskim

• Authors: Pabiś-Orzeszyna Michał

Title variants

EN

Ten Years After the Conference in Kamień Śląski

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W książce Od Wydziału Propagandy Filmowej do Centralnego Urzędu Kinematografii. Pierwsza dekada partyjno-państwowego monopolu w polskim kinie (2022) Ewa Gębicka opisuje jeden z najbardziej niejednoznacznych okresów w historii środkowoeuropejskiego filmu – powojenne lata 1944-1955. Przekonuje, że przyjęty w filmoznawstwie podział na chaotyczne rządy twórców (1944-1947) i czas zintensyfikowanej ofensywy władzy politycznej (1948-1955) jest trafny, a całe dziesięciolecie ocenia krytycznie – jako ślepą uliczkę lekceważenia autonomii kultury artystycznej, potrzeb widowni oraz wolnorynkowej, jej zdaniem, istoty kinematografii. Jej wnioski są rezultatem wieloletnich kwerend w AAN oraz FINA. Autorka wykonała ogromną pracę naukową, istnieje więc pokusa, aby ją zreferować i zaakceptować jako daną. Jednak interpretacje Gębickiej zasługują na dialog, a historiograficzna poetyka, którą reprezentuje, powinna być rozumiana jako emblemat przemian stylów badania kina PRL, ze wszystkimi zaletami i ambiwalencjami.

EN

In her book Od Wydziału Propagandy Filmowej do Centralnego Urzędu Kinematografii. Pierwsza dekada partyjno-państwowego monopolu w polskim kinie [From the Department of Film Propaganda to the Central Office of Cinema: The First Decade of Party-State Monopoly in Polish Cinema] (2022), Ewa Gębicka describes one of the most ambiguous periods in the history of Central European film: the years 1944-1955. She argues that the periodization accepted in film studies – the chaotic reign of filmmakers (1944-1947) followed by the offensive of political power (1948-1955) is accurate. Her assessment of the entire decade is critical: she pictures the postwar decade as a period of disregard for the autonomy of art, the needs of the audience, and the alleged free-market essence of cinema. Her conclusions are grounded in archival research. And since Gębicka has done massive work, there is a temptation to accept it as a given. However, her interpretations deserve a dialogue. The historiographical poetics she represents should be understood as emblematic of the changing ways of studying the cinema of the Polish People’s Republic, with all their advantages and ambivalences.

Keywords

PL

industrializacja; socrealizm; kinofikacja; rozpowszechnianie filmów

EN

industrialization; socialist realism; cinemas in Polish People’s Republic; film distribution

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2023
• Issue: 123 Tempo i rytm
• Pages: 231-239

Contributors

author

Pabiś-Orzeszyna Michał

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0003-4391-2846

References

• [ J. G.] (1945, 21 lipca). Spoważniała Muza. Wizyta u polskich filmowców. Rzeczpospolita, s. 21.
• Benjamin, W. (2005). Pasaże (red. R. Tiedemann, tłum. I. Kania). Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Elsaesser, T., Barker, A. (1990). Early Cinema: Space, Frame, Narrative. London: British Film Institute.
• Gębicka, E. (2022). Od Wydziału Propagandy Filmowej do Centralnego Urzędu Kinematografii. Pierwsza dekada partyjno-państwowego monopolu w polskim kinie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Latkowski, S., Majewski, M., Bielakowski, C., Nisztor, P., Burzyńska, A., Sadowski, G., Apelska, J. (2014, 27 grudnia). Afera podsłuchowa. Wprost. https://www.wprost. pl/486636/teksty-roku-afera-podsluchowa.html
• Leszczyński, A. (2015). Antyliberalizm i kolektywizm. Polityka i gospodarka od II wojny światowej do lat siedemdziesiątych na przykładzie polskich programów powojennej odbudowy. Pamięć i Sprawiedliwość, (1), ss. 131-143.
• Madej, A. (1997). Jest źle, ale musi być lepiej. Kwartalnik Filmowy, (18), ss. 190-206. Zwierzchowski, P., Kornacki, K. (2014). Metodologiczne problemy badania kina PRL-u. Kwartalnik Filmowy, (85), ss. 28-39.