Projekt Tefsir – wydanie krytyczne XVI-wiecznego przekładu Koranu na język polski

• Authors: Kulwicka-Kamińska Joanna

Title variants

EN

The Tefsir Project – critical edition of the 16th century Polish translation of Koran

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem opisu jest autorski projekt Czesława Łapicza i Joanny Kulwickiej-Kamińskiej, realizowany w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, pt. Tefsir – projekt filologiczno-historycznego opracowania oraz krytycznego wydania tzw. tefsiru Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego z 2 połowy XVI w. (pierwszego przekładu Koranu na język polski). Celem projektu jest opracowanie i edycja tefsirów Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księgi typu tefsir to trzeci na świecie (po łacińskim i włoskim) przekład Koranu na język europejski, a zarazem pierwszy przekład tej księgi na język słowiański – polszczyznę północnokresową. Powstał prawdopodobnie w II połowie XVI wieku, wpisując się w europejską biblijną tradycję przekładową co do metod tłumaczenia oraz przyjętych rozwiązań translatorskich. Należy do materialnego dziedzictwa kulturowego Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dziedzictwo to tworzą zabytki piśmiennictwa religijnego powstałe w wielokulturowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów – w środowisku muzułmanów żyjących w otoczeniu chrześcijańskim.

EN

The article presents the in-house project of Czesław Łapicz and Joanna Kulwicka-Kamińska, conducted under the National Programme for the Development of the Humanities: Tefsir – Philological and Historical Study and Critical Edition of the so-called Tefsir of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the 16th Century (the first translation of Koran into Polish). The objective of the Project is the study and edition of the tefsirs of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. These were the third ever translations of Koran into European languages (after Latin and Italian), and the first one into a Slavic language, that is, Polish spoken around the northern edges of the country. It probably comes from the second half of the 16th century. It was done according to the European, biblical tradition of translating foreign texts. The work belongs to the material and cultural heritage of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. It is one of prime examples of the literary and religious traditions of Muslims living among Christians in the multicultural environment of the Polish-Lithuanian Commonwealth.

Keywords

PL

historia języków polskiego i białoruskiego; kitabistyka; Koran; przekład; tefsir

EN

History of Polish and Belarussian tongues; kitabistics; translation; Koran; tefsir

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2017
• Issue: 2
• Pages: 208-223

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Kulwicka-Kamińska Joanna

References

• A. Antonowicz, Kitab Tatarów litewsko-polskich. Paleografia. Grafia. Język, Toruń 1986
• A. Antonowicz, Белорусские тексты, писанные арабским письмом, и их графико-орфографическая система, Вильнюс 1968
• A. Drozd, Arabskie teksty liturgiczne w przekładzie na język polski XVII wieku. Zagadnienia gramatyczne na materiale chutb świątecznych, Warszawa 1999
• A. Konopacki, Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku, Warszawa 2010
• Cz. Łapicz, Glosy, komentarze, objaśnienia etc., czyli o pozakoranicznych dopiskach w rękopiśmiennych tefsirach muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] T. Bairašauskaitė, H. Kobeckaitė, G. Miškinienė (red.), Orientas Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos Visuomenės Tradi-cijoje: Totoriai ir Karaimai, Vilnius 2008
• Cz. Łapicz, Kitabistyka a historia języka polskiego i białoruskiego. Wybrane zagadnienia, „Rocznik Slawistyczny”, t. 57, 2008
• Cz. Łapicz, Z teorii i praktyki przekładów Koranu (wybrane zagadnienia), [w:] A. Gadomski, Cz. Łapicz (red.), Chrestomatia teolingwistyki, Symferopol 2008-2009
• Cz. Łapicz, Źródła cytatów koranicznych w Wykładzie wiary machometańskiej, czyli iślamskiej… Józefa Sobolewskiego z 1830 r., [w:] J. Kulwicka-Kamińska, Cz. Łapicz (red.), Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego w historii, języku i kulturze, Toruń 2013
• D. Scotto, „De pe a pa“. Il Corano trilingue di Juan de Segovia (1456) e la conversione pacifica dei musulmani, „Rivista di Storia e Letteratura Religiosa”, vol. 48, nr 3, 2012
• G. Miškinienė, Ivano Luckevičiaus kitabas – Lietuvos totorių kultūros paminklas, Vilnius 2009
• H. Jankowski, Cechy graficzne i językowe tekstów turkijskich w zapisie kopistów polsko-tatarskich, [w:] J. Kulwicka-Kamińska, Cz. Łapicz (red.), Tefsir Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Teoria i praktyka badawcza, Toruń 2015
• J. Kulwicka-Kamińska, Edycja tefsiru Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego – z problematyki transkrypcji i transliteracji, [w:] Staropolskie spotkania językoznawcze, t. 2: Jak wydawać teksty dawne, Poznań
• J. Kulwicka-Kamińska, Tefsir z Olity – uwagi językoznawcy, „Slavistica Vilnensis”, t. 60, 2015
• J. Szynkiewicz, Literatura religijna Tatarów litewskich i jej pochodzenie, „Rocznik Tatarski”, t. 2, 1935
• M. Cybulski, Staropolskie przekłady psałterza, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 41, z. 2, 1996
• P. Suter, Alfurkan Tatarski. Der litauisch-tatarische Koran-Tefsir, Köln-Weimar-Wien 2004
• T. Mika, W. Twardzik, Jak zagadkowe cztery tytuły rozdziałów w „Rozmyślaniu przemyskim” pozwalają wyobrażać sobie jego zagubiony autograf, „Język Polski”, t. 91, z. 5, 2011
• U. Roth, D. Scotto, Auf der Suche nach der Erbsünde im Koran Die ‘Allegationes de peccatis primi parentis’ des Juan de Segovia, „Neulateinisches Jahrbuch”, vol. 17, 2015
• U. Roth, R.F. Glei, Die Spuren der lateinischen Koranübersetzung des Juan de Segovia – alte Probleme und ein neuer Fund, „Neulateinisches Jahrbuch”, vol. 11, 2009
• U. Roth, R.F. Glei, Eine weitere Spur der lateinischen Koranübersetzung des Juan de Segovia, tamże, vol. 13, 2011
• W. Wydra, Wokół fenomenu „Kazań świętokrzyskich”, [w:] P. Stępień i in. (red.), „Kazania świętokrzyskie”. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, Warszawa 2008
• X. Уста, Исторический обзор первых подстрочных переводов корана (на материале тюрских языков), [w:] T. Bairašauskaitė, G. Miškinienė (red.), Tiurkų Istorija ir Kultūra Lietuvoje. Turks’ History and Culture in Lithuania. История и Культура Тюрков в Литве, Vilnius 2014
• Арабский «Танвир аль-микбас мин тафсир Ибн Аббас» как источник польского перевода Корана по рукописям литовских татар XVII-XX вв.: суры 1-я (Аль-Фатиха) и 36-я (Йа Син), [w:] M. Krajewska, J. Kulwicka-Kamińska, A. Szulc (red.), Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym, t. 1: Księgi wyznawców islamu, Toruń 2016

Identifiers

ISSN

1233-9717