(nie)Obliczalny świat. Z filozoficzno-teologicznych rozważań nad granicami racjonalności

• Authors: Nadbrzeżny Antoni

Title variants

EN

A (non)computable world. Philosophical and theological reflections on the limits of rationality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza Rogera Penrose’a o nieobliczalnym (niealgorytmicznym) charakterze ludzkiej świadomości (umysłu), będąca argumentem przeciwko możliwości stworzenia sztucznej inteligencji, może przyczynić się do wzmocnienia poczucia tajemniczości świata. Niezależnie od naszego stosunku do platonizmu matematycznego (zakładającego istnienie obiektywnych pozaczasowych bytów matematycznych) filozofi czna refl eksja brytyjskiego kosmologa stanowi impuls do rozwijania współczesnej teologii w twórczym dialogu z naukami, kierującym się zasadą krytycznej otwartości i wzajemnej dynamicznej wymiany osiągnięć poznawczych.

EN

Contemporary developments in science challenge philosophy and theology much more deeply than it was in the past. Scientifi c research on artifi cial intelligence has brought us the new problems to be solved. So then the question arises: can the computer have a mind like a human? In this interdisciplinary article the author deals with the question of the limits of the rationality. He analyses the range of problems discussed in the fi eld of science, philosophy and theology. He presents Roger Penrose’s idea of a non-computable (non-algorithmic) character of the human consciousness. Because of this basic feature humans are not reducible to the computer. The author takes into consideration the mystery of world and shows its relevance for the theology. Finally, he draws attention to the necessity to develop science-theology dialogue and to elaborate a new discipline called theology of science.

Keywords

PL

Roger Penrose; sztuczna inteligencja; nieobliczalna świadomość; tajemnica świata; teologia nauki; dialog między teologią a nauką

EN

Roger Penrose; artifi cial intelligence; non-computable consciousness; mystery of world; theology of science, dialogue between theology and science

• Publisher: Towarzystwo Teologów Dogmatyków
• Journal: Teologia w Polsce
• Year: 2016
• Volume: 10
• Issue: 1
• Pages: 81-93

Contributors

author

Nadbrzeżny Antoni

• adiunkt Katedry Pneumatologii, Eklezjologii i Mariologii KUL

References

• Bartnik C., Krzak gorejący, Lublin 1991.
• Czaja A., Dogmat, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. M. Rusecki, Lublin–Kraków 2002, s. 315–317.
• Dupré J., Human Nature and the Limits of Science, Oxford 2005.
• Grobler A., Metodologia nauki, Kraków 2006.
• Grygiel W. P., Hohol M., Rogera Penrose’a kwantowanie umysłu, „Filozofi a Nauki” 2009, nr 3, s. 5–31.
• Grygiel W. P., Stephena Hawkinga i Rogera Penrose’a spór o rzeczywistość, Kraków 2014.
• Heller M., Teologia i wszechświat, Tarnów 2009.
• Heller M., Granice nauki, Kraków 2014.
• Hohol M., Roger Penrose – pitagorejczyk zespolony?, „Semina Scientiarum” 2009, nr 8, s. 79–90.
• Kloch J., Świadomość komputerów? Argument „Chińskiego Pokoju” w krytyce mocnej sztucznej inteligencji według Johna Searle’a, Tarnów 1996.
• Luijpen W., Fenomenologia egzystencjalna, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1972.
• Nadbrzeżny A., Sakrament wyzwolenia. Zbawcze posłannictwo Kościoła w posoborowej teologii holenderskiej, Lublin 2013.
• Penrose R., Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fi zyki, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa 2000.
• Penrose R., Makroświat, mikroświat i ludzki umysł, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa 1997
• Posłanie Jego Świątobliwości Ojca Świętego Jana Pawła II do ojca George’a V. Coyne’a
• Dyrektora Obserwatorium Watykańskiego (Watykan 1988), „Zagadnienia Filozofi czne w Nauce” 1990, nr 12, s. 2–12.
• Rusecki M., Thils Gustave, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. M. Rusecki, Lublin– Kraków 2002, s. 1247–1248.
• Sady W., Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana, Wrocław 2000.
• Schillebeeckx E., Church. The Human Story of God, New York 1993.
• Śleziński K., Elementy platonizmu u Rogera Penrose’a, Kraków 1999.
• Teologia nauki, red. J. Mączka, P. Urbańczyk, Kraków 2015.
• Życiński J., Ułaskawianie natury, Kraków 1992.
• Życiński J., Granice racjonalności. Eseje z fi lozofi i nauki, Warszawa 1993.
• Życiński J., Medytacje fi lozofi czne, Kraków 2008.