Wiersz o warunkach dobrej spowiedzi z inkunabułu Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Z zagadnień średniowiecznej mnemotechniki

• Authors: Trościński Grzegorz

Title variants

EN

A Verse about Conditions of Good Confession Included in an Incunable Located in the Diocesan Library of Sandomierz. On the Issues of Medieval Mnemonics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony mnemotechnicznemu wierszowi o warunkach dobrej spowiedzi odnalezionemu w zbiorach Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Zabytek został zapisany w inkunabule o sygnaturze 000299. Książkę, zawierającą dzieło Gwidona z Monte Rochen „Manipulus curatorum officia sacerdotum secundum ordinem septem sacramentorum perbreviter complectens”, wydano w 1487 roku w Strasburgu. Oprócz czterowiersza znajdują się tam polskojęzyczne glosy, umieszczone na marginesach traktatu „De confessione”. Pozwalają one prześledzić pracę XV-wiecznego czytelnika nad łacińskim traktatem. Odkryty zabytek wzbogaca zbiór polskojęzycznych wierszowanych warunków dobrej spowiedzi z XV stulecia, przynosi nowe tłumaczenia łacińskich leksemów i odsłania ważną podstawę łacińską. Powstały około 1333 roku podręcznik dla księży autorstwa Gwidona z Monte Rochen opisuje 16 cech dobrej spowiedzi, przy czym zestawienie to jest identyczne z powstałym wcześniej wykazem św. Tomasza z Akwinu. Ze względu na dużą popularność „Manipulus curatorum” można sądzić, że Doktor Anieski bezpośrednio przyczynił się do powstania czterowiersza o warunkach dobrej spowiedzi zachowanego w kilkunastu źródłach napisanych w języku polskim.

EN

The article is devoted to the presentation of an unknown version of a verse about conditions of good confession, which comes from the late Middle Ages. It was discovered in an incunable from 1487 located in the Diocesan Library of Sandomierz. It is a manual of confession entitled “Manipulus curatorum officia sacerdotum secundum ordinem septem sacramentorum perbreviter complectens” by Guido de Monte Rochen addressed to priests. The verse was written in Polish as a part of the treatise De confessione and belongs to penitentiary literature of the late Middle Ages. Translated from Latin into Polish, it is a mnemonic phrase—a subject to the rules of mnemonics—which lists 16 conditions of good confession. Guido de Monte Rochen’s manual played a crucial role in popularising Latin conditions of good confession.

Keywords

PL

mnemotechnika; średniowiecze; wiersz o warunkach dobrej spowiedzi; piśmiennictwo penitencjalne; Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu; Gwido z Monte Rochen

EN

mnemonics; Middle Ages; verse about conditions of good confession; Diocesan Library of Sandomierz; penitentiary literature; Guido de Monte Rochen

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2024
• Volume: 115
• Issue: 1
• Pages: 189-203

Dates

printed

2024-04-02

Contributors

author

Trościński Grzegorz

• Uniwersytet Rzeszowski

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2024.1.13