Problematyka zmiany systemu wyborczego w demokracjach westminsterskich: Nowej Zelandii, Kanadzie i Wielkiej Brytanii. Perspektywa porównawcza

• Authors: Więckowska Marzena
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę przedstawienia schematu odejścia od systemu większości względnej w okręgach jednomandatowych w Nowej Zelandii, Kanadzie i Wielkiej Brytanii. Wprawdzie postulat alternacji systemu wyborczego ziścił się tylko w 1993 r. w Nowej Zelandii, fala reform wyborczych w Kanadzie, zapoczątkowana w 2004 r. w Kolumbii Brytyjskiej, oraz brytyjskie referendum z dnia 5 maja 2011 r., pozwalają na wyróżnienie 8 etapów zmiany systemu wyborczego w demokracjach westminsterskich: rozpoczęcie procesu rewizji przez jedną z dwóch głównych partii, która odczuła negatywne skutki obowiązującej formuły głosowania; mobilizacja opinii publicznej; wycofywanie się projektodawców z zamiaru rewizji systemu; utrata przez inicjatora rewizji kontroli nad procesem zmiany; ustanowienie podmiotu odpowiedzialnych za wskazanie optymalnej formuły głosowania; wybór alternatywy wobec obowiązującej formuły first past the post; referendum; wzrost poparcia dla systemu większości względnej w okręgach jednomandatowych.

EN

The article attempts to present the phased structure of electoral change in New Zealand, Canada and the United Kingdom. Together the comparison of the successful alteration of the first past the post formula in 1993 in New Zealand, the wave of electoral reforms in Canada that started in 2004 in British Columbia and the British referendum on 5th May 2011, allow to distinguish 8 phases of electoral system revision: injustice of the first part the post formula suffered by one of two main parties, leading to alteration initiatives; mobilisation of public opinion; withdrawal of the reform’s initiators from the process; loss of control by the initiators over the electoral change process; creation of the appropriate body responsible for the selection of the optimal voting formula; indication by the chosen body of the optimal alternative electoral formula to the first past the post formula; referendum; growth of support for the first past the post system

Keywords

PL

system wyborczy; system większości względnej; okręgi jednomandatowe

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2011
• Issue: 3 (7)
• Pages: 161-176

Dates

published

2011-09-30

Contributors

author

Więckowska Marzena

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bingham Powell Jr. G., Wybory jako narzędzie demokracji. Koncepcje większościowe i proporcjonalne, Warszawa 2006
• Burdeau G., Droit constitutionnel et institutions politiques, Paryż 1984
• Butler D., L’étude comparée des reformes electorales en Europe. XIXeme et Xxeme siècles, une approche interdisciplinaire, Electoral Reform and Political Strategy in Britain, 1988
• Carty R., Three Canadian Party Systems, Canadian Political Party System 1978-84, 1992
• Gdulewicz E., Kręcisz W., Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii, [w:] Ustroje państw współczesnych, pod red. W. Skrzydły, Lublin 2002
• Gebethner S., Głosowanie poza granicami państwa w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz wyborach prezydenckich i referendum ogólnokrajowym. Doświadczenia i propozycje nowych rozwiązań, [w:] Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. pod red. S. Grabowskiej, R. Grabowskiego, Rzeszów 2007
• Jackson K., McRobie A., New Zealand Adopts Proportional Representation: Accident? Design? Evolution? 1998
• Katz R.S., Why Are There So Many (or So Few) Electoral Reforms, [w:] The Politics of Electoral Systems, red. M. Gallagher, P. Mitchell, Oxford 2009
• Lamare J., Vowles J., Party Interests, Public Opinion and Institutional Preferences: Electoral System Change in New Zealand, “Australian Journal of Political Science” nr 31
• Masicotte L., Electoral Reform in Canada and its Provinces, Montreal 2006
• McLean I., McMillan A., Concise Dictionary of Politics, Oxford 2009
• Morrison J., Reforming Britain: New Labour, New Constitution? Londyn 2001
• Nohlen D., Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych, przekład R. Alberski, J. Sroka, Z. Wiktor, Warszawa 2004
• Pilon D., The 2005 and 2009 Referenda on Voting System Change in British Columbia, “Canadian Political Science Review” 2010, nr 4
• Raciborski J., Polskie wybory. Zachowania polityczne społeczeństwa polskiego 1985-95, Warszawa 1997
• Renwick A., The Politics of Electoral Reform. Changing the Rules of Democracy, Cambridge 2010
• Smith S., Electoral Reform: the Way Forward? Londyn 2010
• Żukowski A., Systemy wyborcze, Olsztyn 1997

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2011.03.08