Problemy społeczne w polskich utworach dramatycznych po 1989 roku

• Authors: Emilia Zimnica-Kuzioła , Michał Jakubik
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Social problems in Polish dramatic works since 1989 The article is devoted to social problems in Polish dramatic works after 1989. Many of today's dramas on the condition of the Polish population develop a discourse of trauma and provide a subjective commentary on the issues concerning Poles living in transition. The emerging new system has brought political freedom, the abolition of censorship (artistic freedom), but it has also generated other problems inherent in the laws of the market. Each transformation brings changes of an “ambivalent balance”. This could not be otherwise in the case of political, economic and cultural transformation in Poland. Sociologists write about the value duality, disorganization, cultural disorientation and even about collective trauma or shock caused by social change. At the same time, they pay attention to the positive effects of the collapse of the communist system. The authors of dramas seem not to notice the good sides and accentuate only the negative results of changes. On the basis of the stage plays (in their literary version) collected in several anthologies that appeared between 2003 and 2013 and published in the Dialog (Dialogue), the author captures the manifestations of anomie observed by the artists – playwrights as they try to adapt to new conditions, use the strategies described by Robert Merton – they are conformists, escape into ritualism, rebel and apply innovations. The artists showing social problems in dramatic works do not intend to reject a system in limine, their criticism shows reflectivity, in other words, the ability to perceive the adverse effects and formulate a positive programme that aims to inhibit or eliminate hazards and increasing social pathologies. Diagnosing the diseases in society (poverty, social exclusion, violence, dystrophy of family and social ties, consumerism, unsettled communist past etc.), the authors of dramas suggest ways of curing them: overcoming inertia, involvement in grass-roots activities and genuine, spontaneous initiatives - sine qua none conditions for the joint development of civil society.

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2015
• Issue: 13
• Pages: 61-66

Contributors

author

Emilia Zimnica-Kuzioła

author

Michał Jakubik

References

• Babecki, Miłosz. Strategie medialne w tekstach najnowszej dramaturgii polskiej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2010. Baluch, Wojciech. Po-między-nami. Słaby dyskurs w polskim dramacie współczesnym. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011. Czapliński, Przemysław. „Socjoza.” Gazeta Wyborcza, nr 39, 15- 16 lutego 2003, 14-15. Guderian-Czaplińska, Ewa. „Najnowszy dramat polski (po 1989 roku).” W Poradnik Bibliograficzno-Metodyczny, red. Iwona Smarsz i inni, 16-35. Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, nr 4/159, 2007. Jakubik, Michał. „Bohater najnowszego dramatu polskiego.” Praca magisterska, Uniwersytet Łódzki, 2007. Kopciński, Jacek. „Rodzina na swoim. Dramaturgia początku XXI wieku.” W Trans/formacja: dramat polski po 1989 roku: antologia. 2, wybór i wstęp Jacek Kopciński; oprac. tekstów Blanka Mieszkowska, 5-46. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2013. Krajewska, Anna. Dramat współczesny: teoria i interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005. Latawiec, Krystyna. „Między brutalizmem a sentymentalizmem. Obraz codzienności w nowej dramaturgii.” W Dramat made (in) Poland. Współczesny dramat polski we współczesnej polskiej rzeczywistości, red. Wojciech Baluch, 189-206. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2009. Made in Poland (dziewięć sztuk teatralnych z Polski w wyborze Romana Pawłowskiego), red. Henryk Sułek. Kraków: Korporacja Ha! art & Horyzonty, 2006. Merton, Robert. Teorie socjologiczne i struktura społeczna. Tłum. Ewa Morawska i Jerzy Wertenstein-Żuławski. Warszawa: PWN, 2002. Owczarski, Wojciech. „Gówniarze.” Dialog, nr 3 (2005): 147-153. Pokolenie porno i inne niesmaczne utwory teatralne: antologia najnowszego dramatu polskiego w wyborze Romana Pawłowskiego, red. Henryk Sułek. Wyd. 2. Kraków: Zielona Sowa, 2004. Ratajczakowa, Dobrochna. „Reality drama.” Dialog, nr 7 (2004): 57-68. Szabłowski, Stach. „Ojczyzną moją jest partia.” Zwierciadło 6 (24), (czerwiec 2015): 176-179. Szacka, Barbara. Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2008. Sztompka, Piotr. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2012. Tarkowska, Elżbieta. „Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Koncepcje i polskie problemy.” W Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, red. Jacek Wasilewski, 319-365. Warszawa: Scholar, 2006. Trans/formacja: dramat polski po 1989 roku: antologia. 1, wybór i wstęp Jacek Kopciński; oprac. tekstów Grzegorz Wroniewicz. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2012. Trans/formacja: dramat polski po 1989 roku: antologia. 2, wybór i wstęp Jacek Kopciński; oprac. tekstów Blanka Mieszkowska. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2013. Źródła internetowe: Baniewicz, Elżbieta, „Porno kocioł, czyli kolesiostwo.” Dostęp 20.07.2015. http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/1127.html. Leyko, Małgorzata. „Dramat przeoczonej dekady.” Teatr, wrzesień 2013. Dostęp 20.07.2015. http://www.teatr-pismo.pl/ czytelnia/574/dramat_przeoczonej_dekady. Puzyna-Chojka, Joanna. „Trans/formacja polskiego dramatu. Recenzja I i II tomu antologii.” Ośrodek Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym, Instytut Badań Literackich PAN. Dostęp 20.07.2015. http://polskidramat.pl/joanna-puzynachojka- recenzja-i-tomu-antologii/. Komunikaty CBOS: „Wartości i normy w życiu Polaków. ” BS/133/2005 sierpień 2005, opracował Rafał Boguszewski. „Co jest ważne, co można, a czego nie wolno-normy i wartości w życiu Polaków.” BS/99/2010, opracował Rafał Boguszewski.