Charakterystyka operacyjna jezuitów Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej na podstawie materiałów aparatu bezpieczeństwa w Polsce Ludowej z lat 1945-1989

• Authors: Ihnatowicz Mateusz

Title variants

EN

Operational Characteristics of the Jesuit Province of Greater Poland and Mazovia on the Basis of Materials of the Security Apparatus in People’s Poland in the Years 1945-1989

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań nad jezuitami w okresie Polski Ludowej. Bezpieka przez cały okres Polski Ludowej starała się ujarzmić jezuitów z północy. Jednak nie odniosła na tym polu wielu sukcesów. W jednej z prac dyplomowych funkcjonariusz Służby Bezpieczeństwa przyznawał się do poniesionej porażki. Zakon jezuitów dzięki swojej specyficznej formacji, duchowości, strukturze i stylowi działania zdołał się obronić zmasowanemu atakowi aparatu bezpieczeństwa.

EN

The article presents the results of research on the Jesuits during the Polish People’s Republic. The security police throughout this period tried to subdue the Jesuits from the North. However the security police did not have much success in this field. In one dissertation, an officer of the Security Service admitted it had suffered defeat. The Jesuits, thanks to their specific formation, spirituality, structure and style of operation, managed to see off the massive attack of the security apparatus.

Keywords

PL

bezpieka; zakon jezuitów; rozpracowanie; inwigilacja; Kościół rzymskokatolicki; Polska Rzeczpospolita Ludowa

EN

security force; Jesuits; working out; surveillance; Roman Catholic Church; People’s Republic of Poland

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2016
• Issue: 39
• Pages: 139-150

Contributors

author

Ihnatowicz Mateusz

• Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie

References

• Dekret generalski z dnia 31 lipca 1926 roku, ustanawiający dwie nowe prowincje, w: 50 lat Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego (1926-1976). Sylwetki i wspomnienia, red. F. Paluszkiewicz, Rzym 1976, s. 7-8. Opracowania:
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, red. L. Grzebień i in., Kraków 2004.
• Frydrysiak, A., Walka o rząd dusz. Polska administracja kościelna na Pomorzu Zachodnim 1945-1972, „Rocznik Koszaliński” 32 (2004), s. 19-44. Grzebień, L., Jezuici, Kraków 1999.
• Hollis, Ch., Historia jezuitów, tł. J.S. Łoś, Warszawa 1974.
• Ihnatowicz, M., Collegium Russicum w przykładowym materiale aparatu bezpieczeństwa z lat 50. XX w., „Studia Gdańskie” 33 (2013), s. 63-72.
• Ihnatowicz, M., »Kompania żołnierzy w służbie Watykanu«. Obraz Towarzystwa Jezusowego na podstawie materiału szkoleniowego przeznaczonego dla funkcjonariuszy SB w PRL z lat 50. XX w., „Universitas Gedanensis” 23/42 (2011), s. 139-159.
• Ihnatowicz, M., Rozpracowywanie operacyjne jezuitów uczestniczących w »Misji wschodniej« w latach
• 50. XX w. w Polsce Ludowej, „Roczniki Teologiczne” 61 (2014), s. 181-198.
• Kołacz, J., Słownik języka i kultury jezuitów polskich, Kraków 2006.
• Kowalski, S., Wkład błogosławionego Papieża Pawła VI w dzieło Soboru Watykańskiego II. W 50. rocznicę Soboru, „Pespectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 25 (2014), s. 105-122.
• Lewandowska, K., Kardynał Stefan Wyszyński – Obrońca historii, tradycji i kultury Polski, „Pespectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 20 (2012), s. 59-78.
• Młotek, A., Teologia katolicka na Uniwersytecie Wrocławskim ze szczególnym uwzględnieniem dziejów teologii moralnej, Wrocław 1998.
• O’Malley, J.W., Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego, tł. A. Wojtasik, Kraków 2012.
• Paziewski, M., O. Hubert Czuma, w: Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956-1989, t. 3, red. J. Skórzyński – P. Sowiński – M. Strasz, Warszawa 2006, s. 68-70.
• Szwagrzyk, K., Aparat bezpieczeństwa w latach 1944-1956, w: Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1 (1944-1956), red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005, s. 19-75.
• Umiński, J., Historia Kościoła, t. 2, Opole 1960.
• Yannou, H., Jezuici i Towarzystwo, tł. B. Dyduła, Kraków 2010.