Zachowania rodzicielskie macochy (normatywny i realistyczny aspekt roli)

• Authors: Aneta Jarzębińska

Title variants

EN

Parenting behaviour of stepmother (normative and realistic aspect of the role)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule rozważono dwa zagadnienia. W pierwszej kolejności autorka ustaliła, jakie zachowania rodzicielskie przypisały roli macochy osoby, które zastępują dziecku matkę, nie mając do tego tytułu prawnego, następnie pokazano częstotliwość przejawiania przez te osoby wybranych zachowań rodzicielskich. Wyniki przeprowadzonych badań prowadzą do wniosku, że respondenci nałożyli na macochę rozmaite powinności, przede wszystkim opiekę nad pasierbem. Z nielicznymi odstępstwami powierzyli jej zadanie otoczenia pasierba sympatią, miłością i zainteresowaniem oraz jego socjalizowanie. Badani powiązali z rolą macochy oczekiwanie, że matka zastępcza będzie się zachowywała wobec pasierba tak samo jak naturalna. Jednocześnie respondenci przyznali, że oni sami nie przestrzegali bezwyjątkowo sformułowanych zaleceń. Odstępstwa najsilniej zaznaczyły się w odniesieniu do wypełniania przez nich funkcji socjalizacyjnej.

EN

Two important issues are contemplated in this article. First of all, it is determined what parenting behaviours have been attributed to a stepmother by people who replace a mother of a child and do not have parental rights. Then the frequency of selected parenting behaviours which are manifested by those people is presented. The results of the research prove that the respondents have imposed various duties on a stepmother, in particular the care of a stepchild. Only some of them were of the opinion that a child should be loved, socialized, treated with sympathy and support. The respondents related the role of a stepmother with the expectation that a surrogate mother will treat a stepchild the same as its real mother. At the same time, they admitted that they did not strictly adhere to those recommendations. The departures mainly were marked in relation to the socialization function performed by them.

Keywords

PL

rola społeczna; macocha; pasierb; zachowania rodzicielskie

EN

a social role; a stepmother; a stepchild; parenting behavior

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2013
• Issue: 4(6)
• Pages: 63-79

Contributors

author

Aneta Jarzębińska

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Adamski F. 1982, Socjologia małżeństwa i rodziny, PWN, Warszawa.
• Adamski F. 2002, Rodzina: wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Bauman Z. 1995, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa.
• Biddulph S. 2005, Męskość, Rebis, Poznań.
• Błażek M. i in. 2010, Społeczna ocena atrakcyjności kobiet i mężczyzn o różnym statusie rodzicielskim, w: Rodzice i dzieci w różnych systemach rodzinnych, red. I. Janicka, Impuls, Kraków.
• Budrowska B. 2000, Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław.
• Bukojemska J. 2012, Matki wielodzietne w ponowoczesnym świecie – poczucie spełnienia czy braku perspektyw?, w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. A. Kwak, M. Bieńko, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• CBOS 2006, Kobiety i mężczyźni o podziale obowiązków domowych, Komunikat z badań, Warszawa.
• Chase S.E. 2009, Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, w: Metody badań jakościowych, t. 2, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Dobkowska D. 1984, Więzi uczuciowe w rodzinie zrekonstruowanej, w: Materiały do nauczania psychologii, s. II, t. 11, red. L. Wołoszynowa, PWN, Warszawa.
• Dobosz-Sztuba A. 1992, Być macochą, być ojczymem, WSiP, Warszawa.
• Doniec R. 2006, Rodzicielstwo a wychowanie – zagrożenia rodziny XXI wieku, „Pedagogika Doniec R. 2001, Rodzina wielkiego miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Fromm E. 1996, O sztuce miłości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Fromm E. 1966, Szkice z psychologii religii, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Gawlina Z. 1988, Proces wychowania w rodzinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Gołąb A. 1979, Wysokość standardów moralnych a moralne zachowanie się, w: Badania nad osobowością dzieci i młodzieży, red. I. Obuchowska i in., WSiP, Warszawa.
• Konecki K.T., Chomczyński P. 2012, Słownik socjologii jakościowej, Difin, Warszawa.
• Kromolicka B. 1998, Rodzina zrekonstruowana: dziecięca percepcja postaw rodzicielskich a ich sytuacja szkolna, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Kuligowski W. 2007, Inni młodzi w innym świecie: między JP II a mp3, „Polonistyka”, nr 1.
• Kwak A. 2012, Rodzicielstwo – inwestycja w przyszłość. Czy zawsze udana?, w: Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, red. J. Brągiel, B. Górnicka, Uniwersytet Opolski, Opole.
• Kwak A. 2008, Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, w: Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, red. A. Kwak, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
• Kwak A. 1990, Więź osobowa w rodzinach rekonstruowanych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Kwiatkowska A., Nowakowska A. 2008, Postawy mężczyzn wobec partnerstwa w rodzinie.
• Badanie w ramach projektu „Elastyczny Pracownik – Partnerska Rodzina”, w: Równowaga – praca – życie – rodzina, red. C. Sadowska-Snarska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Białystok.
• Levinson D. 1979, Rola, osobowość i struktura społeczna, w: Elementy mikrosocjologii, red. J. Szmatka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Łoś M. 1985, „Role społeczne” w nowej roli, w: O społeczeństwie i teorii społecznej: księga poświęcona pamięci Stanisława Ossowskiego, red. E. Mokrzycki, M. Ofierska, J. Szacki, PWN, Warszawa.
• Ossowski S. 1967, Z zagadnień psychologii społecznej, w: Dzieła, t. 3, PWN, Warszawa.
• Padło K. 2007, Wychować rodzinę, „Wychowawca”, nr 1.
• Pawłowska-Salińska K. 2012, Tata chce do dzieci, „Gazeta Wyborcza”, nr 72.
• Pilch T., Bauman T. 2001, Zasady badań pedagogicznych: strategie ilościowe i jakościowe, Żak, Warszawa.
• Plopa M. 2011, Rodzicielstwo jako wyzwanie dla małżeństwa, w: Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, red. H. Liberska, A. Malina, Difin, Warszawa.
• Pospiszyl K. 1986, Psychologia kobiety, PWN, Warszawa.
• Radlińska H. 1988, O wartości życia ludzkiego (odczyt wygłoszony w Polskim Radio), w: Źródła do pedagogiki opiekuńczej, t. 1, red. I. Lepalczyk, PWN, Warszawa.
• Science Ch. 2005, Children and youth. Private life and customs. Mothers, women, stepfamilies, „Monitor Boston Massachusetts”, 12.01.
• Sikorska M. 2009, Polska rodzina. Jaka jest, jak się zmienia?, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.
• Slany K., Kluzowa K. 2004, Rodzina polska w świetle wyników NSP 2002, „Studia Socjologiczne”, nr 1.
• Słownik języka polskiego 2005, oprac. E. Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szacka B. 2003, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Szczepański J. 1972, Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa.
• Szkudlarek T., Śliwerski B. 1991, Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Impuls, Kraków.
• Szlendak T. 2010, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szmatka J. 2007, Małe struktury społeczne: wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sztompka P. 2004, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków.
• Titkow A., Duch-Krzysztoszek D. 2009, Niejednoznaczny status pracy domowej kobiet, w: Raport Kobiety dla Polski. Polska dla Kobiet. 20 lat transformacji 1989–2009, Fundacja Feminoteka, Warszawa.
• Turner J.H. 1998, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka, Poznań.
• Turner J.H. 2004, Struktura teorii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tyszka Z. 1990, Funkcje rodziny – teoretyczna problematyka funkcji rodziny. Osiągnięcia teoretyczne i metodologiczne, w: Analiza wybranych funkcji rodzin wielkomiejskich, red. Z. Tyszka, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Tyszka Z. 1979, Socjologia rodziny, PWN, Warszawa.
• Wojtyła K. 1982, Miłość i odpowiedzialność, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Ziemba-Kołodziej B. 2012, Partnerstwo rodziców w opiece nad dzieckiem i w jego wychowaniu, w: Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, red. J. Brągiel, B. Górnicka, Uniwersytet Opolski, Opole.
• Ziemska M. 1979, Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa.