Obywatelstwo miejskie. Wokół idei i niektórych rozwiązań formalnych

• Authors: Kowalewski Maciej

Title variants

EN

Urban citizenship. On the idea and some formal solutions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja pojęcia miejskiego obywatelstwa i wskazanie niektórych problemów kryteriów jego formalnej delimitacji. W tym celu przedstawiony został przegląd badań nad kategorią miejskiego obywatelstwa w ujęciu substancjalnym i formalnym, ze wskazaniem na procesualny charakter omawianej kategorii. Argumentem na rzecz swoistości miejskiego obywatelstwa jest niezależność politycznej podmiotowości i uprawnień wynikających z zamieszkiwania w mieście. Autor stawia tezę, że zainteresowanie ideą miejskiego obywatelstwa ma związek z poszukiwaniami rozwiązań formalnych związanych z polityką miejską rozszerzających się obszarów metropolitalnych, w których zdefiniowanie lokalnego obywatelstwa dotyka nie tylko kwestii poczucia przynależności do lokalnej wspólnoty obywatelskiej, ale wymaga m.in. określenia zakresu osób uprawnionych do korzystania z lokalnych usług społecznych.

EN

The aim of this article is to reconstruct the concept of urban citizenship and identify some of the problems in its formal delimitation criteria. For this purpose, an overview of the research into substantive and formal urban citizenship is presented, while indicating the ongoing processual nature of the discussed category. One of the arguments for urban citizenship as a specific category is the independence of political subjectivity from rights arising from living in the city. Here it is posited that interest in the idea of urban citizenship is related to the search for formal solutions in the urban policies of expanding metropolitan areas, where the definition of local citizenship is related not only to issues concerning the sense of belonging to a local civic community, but also to defining the scope of persons entitled to participate in local social services.

Keywords

PL

obywatelstwo miejskie; polityka miejska; usługi społeczne; społeczność

EN

urban citizenship; urban policy; social services; urban community

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2016
• Volume: LXV (65)
• Issue: 1
• Pages: 27-47

Dates

published

2016

Contributors

author

Kowalewski Maciej

• Wydział Humanistyczny, Instytut Socjologii, Zakład Socjologii Zbiorowości Terytorialnych Uniwersytet Szczeciński

References

• Appadurai A. 2010. „Głęboka demokracja – zarządzanie miejskie i horyzont polityki”. Res Publica Nowa 11–12: 201–202.
• Appadurai A., Holston J. 1999. Introduction: Cities and citizenship. W: Cities and citizenship. J. Holston (red.). Durham: Duke University Press.
• Attoh K.A. 2011. “What kind of right is the right to the city?”. Progress in Human Geography 5(35).
• Balibar E. 1999. Is European Citizenship possible? W: Cities and citizenship. J. Holston (red.). Durham: Duke University Press.
• Baranowski M. 2014. Wprowadzenie do socjologicznego ujęcia problemu demokracji i roli obywatela. W: Demokracja i rola obywatela. O napięciu pomiędzy państwem, społeczeństwem i procesami globalizacyjnymi. M. Baranowski (red.). Poznań: wyd. UAM.
• Bartłomiejski R. 2015. Mieszkańcy osiedla w sytuacji konfliktu ekologicznego. Warszawa: Scholar.
• Bauböck R. 2003. “Reinventing urban citizenship”. Citizenship Studies 2(7).
• Błaszczyk M. 2013. W poszukiwaniu socjologicznej teorii rozwoju miast. Meandry ekonomii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Brenner N. 1998. “Global cities, glocal states: global city formation and state territorial restructuring in contemporary Europe”. Review of International Political Economy 1(5).
• Czapiewski T. 2011. Kształtowanie się systemu politycznego Szkocji. Szczecin: Zapol.
• Dahl R.A. 1995. Demokracja i jej krytycy. Przeł. Stefan Amsterdamski. Kraków: Znak.
• Delanty G. 1997. “Models of citizenship: defining European identity and citizenship”. Citizenship Studies 1(3).
• Domaradzka A. 2015. Changing the rules of the game: Impact of the urban movement on the public administration practices. W: Civil society and innovative public administration. M. Friese, F. Paulsen & A. Walter (red.). Baden-Baden: Nomos.
• Dymnicka M. 2013. Przestrzeń publiczna a przemiany miasta. Warszawa: Scholar.
• Gietka E. 2013. „Wnętrze słoika”. Polityka 13(2901).
• Gilbert L. 2014. “Reconceiving citizenship: noncitizen voting in New York City municipal elections as a case study in immigrant integration and local governance”. Journal of Migration and Human Security 2(3).
• Habermas J. 2005. Faktyczność i obowiązywanie: teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Przeł. A. Romaniuk, R. Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Harvey D. 2012. Bunt miast: Prawo do miasta i miejska rewolucja. Przeł. A. Kowalczyk. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Haupt H-G. 2001. Mieszczanin. W: Człowiek Romantyzmu. F. Furet (red.). Warszawa: Świat Książki.
• Hettne B. 2000. “The fate of citizenship in post-Westphalia”. Citizenship Studies 1(4).
• Hildebrandt-Wypych D. 2013. „Wciąż narodowe czy już postnarodowe? Przemiany koncepcji obywatelstwa wobec doświadczenia transnarodowości”. Studia Edukacyjne 26.
• Holston J. 1998). Spaces of insurgent citizenship. W: Making the invisible visible: A multicultural planning history. L. Sandercock (red.). Berkeley: University of California Press.
• Holston J. 2008. Insurgent citizenship: Disjunctions of democracy and modernity in Brazil, Princeton: Princeton University Press.
• Holston J., Appadurai A. 1996. “Cities and citizenship”. Public Culture 2(8).
• Isin E.F. 2002. City, democracy and citizenship: Historical images, contemporary practices. W: Handbook of citizenship studies. E.F. Isin, B. Turner (red.). London: Sage.
• Isin E.F. 2007. “City-State: critique of scalar thought”. Citizenship Studies 2(11).
• Jacobsson K. 2015. Introduction: The development of urban movements in Central and Eastern Europe. W: Urban grassroots movements in Central and Eastern Europe. K. Jacobsson (red.). London: Ashgate.
• Jałowiecki B. 2007. Globalny świat metropolii. Warszawa: Scholar.
• Kajdanek K. 2012. Suburbanizacja po polsku. Kraków: ZW Nomos.
• Kowalewski M. 2013. „Organizowanie miejskiego aktywizmu w Polsce: Kongres Ruchów Miejskich”. Przestrzeń Społeczna 2(6).
• Krajewski M. 2011. Poza przestrzenią publiczną. W: O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń. M. Nowak, P. Pluciński (red.). Kraków: Korporacja Ha!art.
• Kubicki P. 2012. Niewidzialni mieszkańcy miast. Instytut Obywatelski, 06.03.2012, http://www.instytutobywatelski.pl/5259/blogi/kwestie-miejskie/niewidzialni-mieszkancy-miast
• Lefebvre H. 1996. Writing on cities, Oxford: Blackwell.
• Lelandais G.E. 2013. “Citizenship, minorities and the struggle for a right to the city in Istanbul”, Citizenship Studies 6–7(17).
• Marshall T.H. 2006. Citizenship and social class. W: The welfare state reader. Ch. Pierson, F.G. Castles (red.). Cambridge: Polity Press.
• Martela B. 2013. „Budżet partycypacyjny w Polsce – wdrożenie i perspektywy”. Władza Sądzenia 2.
• Mayer M. 2009. “The ‘Right to the City’ in the context of shifting mottos of urban social movements”. City 2–3(13).
• Michalska-Żyła A. 2010. Psychospołeczne więzi z miastem. Łódź: wyd. UŁ.
• Mouffe Ch. 1993. The return of the political. London: Verso.
• Mushaben J.M. 2006. “Thinking globally, integrating locally: gender, entrepreneurship and urban citizenship in Germany”. Citizenship Studies 2(10).
• Nawratek K. 2008. Miasto jako idea polityczna. Kraków: Korporacja Ha!art.
• Osterhammel J. 2013. Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata. Poznań: wyd. Poznańskie.
• Painter J. 2005. Urban citizenship and rights to the city. Project report. Durham: International Centre for Regional Regeneration and Development Studies.
• Pietrzyk-Reeves D. 2012. Idea społeczeństwa obywatelskiego: współczesna debata i jej źródła. Toruń: WN UMK.
• Płucienniczak P., Gorlach K., Klekotko M. 2013. „Obywatelstwo – społeczeństwo obywatelskie – państwo”. (recenzja z: Jacek Raciborski. Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej). Studia Socjologiczne 1(208).
• Pluciński P. 2012. „‘Prawo do miasta’ jako ideologia radykalnych miejskich ruchów społecznych”. Przegląd Zachodni 1.
• Pluciński P. 2013. „Miejskie (r)ewolucje. Radykalizm retoryki a praktyka reformy”. Praktyka Teoretyczna 3(9).
• Pobłocki K., Mergler L., Wudarski M. 2013. Anty-Bezradnik przestrzenny: prawo do miasta w działaniu. Warszawa: Fundacja Res Publica.
• Polanska D.V., Piotrowski G. 2015. “The transformative power of cooperation between social movements: squatting and tenants’ movements in Poland”. City 2–3(19).
• Polanska D.V. 2016. Neoliberal post-socialist urban transformation and the emergence of urban social movements in Poland. W: Urban Uprisings. M. Mayer, H. Thorn (red.). London: Palgrave Macmillan.
• Pudzianowska D. 2013. Obywatelstwo w procesie zmian. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Purcell M. 2003. “Citizenship and the right to the global city: reimagining the capitalist world order”. International Journal of Urban and Regional Research 3(27).
• Purcell M. 2006. “Urban democracy and the local trap”. Urban Studies 11(43).
• Putnam R. 1995. Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech. Przeł. J. Szacki. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Raciborski J. 2011. Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej. Warszawa: PWN.
• Raciborski J. 2012. O praktykach obywatelskich Polaków. W: Polska początku XXI wieku: przemiany kulturowe i cywilizacyjne. K. Frysztacki, P. Sztompka (red.). Warszawa: wyd. PAN.
• Sadurski W. 2005. „Obywatelstwo europejskie”, Studia Europejskie 4.
• Sassen S. 2001. The global city: New York, London, Tokyo. Princeton: Princeton University Press.
• Sassen S. 2002. “The repositioning of citizenship: Emergent subjects and spaces for politics”. Berkeley Journal of Sociology 46.
• Siemiatycki M. 2014. “Non-citizen voting rights and urban citizenship in Toronto”. Journal of International Migration and Integration 1(16).
• Smith M.P., McQuarrie M. 2012. Remaking urban citizenship. W: Remaking urban citizenship: Organizations, institutions, and the Right to the City. M.P. Smith, M. MacQuarrie (red.). New Brunswick: Transaction Publishers.
• Smith N. 2002. “New globalism, new urbanism: gentrification as global urban strategy”. Antipode 3(34).
• Staeheli L.A. 1999. “Globalization and the scales of citizenship”. Geography Research Forum 19.
• Stanek Ł. 2011. Henri Lefebvre on space. Architecture, urban research, and the production of theory. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Standing G. 2014. Prekariat: nowa niebezpieczna klasa. Przeł. K. Czarnecki i in. Warszawa: PWN.
• Szczegóła L. 2013. Bierność obywateli. Apatia polityczna w teorii demokratycznej partycypacji. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Szymański A. 2015. „Obywatelstwo miejskie i jego innowacje w miastach Europy”. Kwartalnik Naukowy OAP UW. e-Politikon 13.
• Śleszyński P. 2011. „Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS”. Studia Demograficzne 2(160).
• Theiss M. 2012. „Różne światy lokalnego obywatelstwa społecznego? O zróżnicowaniach gminnej polityki społecznej w Polsce”. Studia Polityczne 30.
• Tonkiss F. 2005. Space, the city and social theory: Social relations and urban forms. Cambridge: Polity Press.
• Trzciński K. 2006. Obywatelstwo w Europie: z dziejów idei i instytucji. Warszawa: Scholar.
• Uitermark J., Rossi U., Van Houtum H. 2005. “Reinventing multiculturalism: urban citizenship and the negotiation of ethnic diversity in Amsterdam”. International Journal of Urban and Regional Research 3(29).
• Van Puymbroeck N., Blondeel P., Vandevoordt R. 2014. “Does Antwerp belong to everyone? Unveiling the conditional limits to inclusive urban citizenship”. Social Inclusion 2(3).
• Wnuk-Lipiński E. 2005. Socjologia życia publicznego. Warszawa: Scholar.

Identifiers

ISSN

0081-6841