Epistemologiczne aspekty dyskursu o uniwersytecie

• Authors: Solska Ewa

Title variants

EN

Epistemological Aspects of the Discourse on University

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The subject of the article oscillates around selected topics of science and technology studies in relation to the university space of institutionalization of science. The present proposition to extend metascience so that it comprises studies on the university and the anthropocene discourse is combined with an attempt to present these studies in the perspective of deep humanities, through consilience and the outline of the socio-cultural history of the university. Hence, I present here the view of social epistemology in the science in context discourse (in the style of Alvin Goldman rather than Thomas Kuhn), understood as a science about the social dimensions of knowledge, with an emphasis on epistemic processes and practices that provide space for the main factors influencing our beliefs, especially acts of communication and institutional structures. In this respect, this text can also be treated as a gloss to the contemporary dispute about the university and a reminder that this dispute should also be a reference point for the theory of social knowledge, taking into account the different contexts of interactions and their institutional complexity in which scientific facts (and most cognitive acts) are made.

Keywords

PL

uniwersytet; studia nad nauką i technologią; konsiliencja; humanistyka głęboka; antropocen

EN

university; Science and Technology Studies; consilience; deep humanities; anthropocene

• Publisher: Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 125–147

Contributors

author

Solska Ewa

• Instytut Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

References

• A History of the University in Europe, t. 1–3, red. W. Rüeg, Cambridge 1992, 1996, 2004.
• Afeltowicz Ł., Modele, artefakty, kolektywy. Praktyka badawcza w perspektywie współczesnych studiów nad nauką, Toruń 2012.
• Alexia Panayiotou, Fascynacja bezsensownymi wskaźnikami, neoliberalnymi ideologiami i „kulturami audytu” szybko zmienia oblicze i cel akademii, universityrightswatch.wordpress.com/2018/08/15/alexia-panayiotou-fascynacja-wskaznikami-i-kulturamiaudytu-szybko-zmienia-oblicze-i-cel-akademii/ [dostęp 7.09.2021].
• Bacon F., Eseje, tłum. C. Znamierowski, Warszawa 1959.
• Chiang T., Catching Crumbs from the Table, „Nature” t. 405, 2000, nr 6786, s. 517, DOI 10.1038/35014679.
• Chiang T., Ewolucja ludzkiej nauki, [w:] Historia twojego życia, tłum. D. Kopociński, Poznań 2016.
• Christian D., Anthropocene Epoch, [w:] The Berkshire Encyclopedia of Sustainability, t. 10, The Future of Sustainability, red. R. Anderson et al., Barrington MA, 2012.
• Christian D., Opowieść o początku. Wielka historia wszystkiego, tłum. A. Wojciechowski, Poznań 2019.
• Commencement Address Delivered by Steve Jobs, news.stanford.edu/2005/06/14/jobs-061505/ [dostęp 7.09.2021].
• Crow M.M., Dabars W.B., The Fifth Wave: The Evolution of America Higher Education, Baltimore 2020, DOI 10.1353/book.73164.
• Crutzen P.J., The “Anthropocene”, [w:] Earth System Science in the Anthropocene, red. E. Ehlers, T. Krafft, Cambridge MA 2006, s. 13–18.
• Etzkowitz H., Leydesdorff L.A., The Triple Helix of University-Industry-Government Relations: A Laboratory for Knowledge Based Economic Development, „EASST Review”
• t. 14, 1995, nr 1, s. 14–19.
• Graham S., Vertical. The City from Satelites to Bunkers, London 2016.
• Hofstadter D., Gödel, Escher, Bach: an Eternal Golden Braid, New York 1999.
• James Webb Space Telescope, Goddard Space Flight Center, jwst.nasa.gov/ [dostęp 7.09.2021].
• Janik J., Nacher A., Pałasz M., Twardoch-Raś E., Zarządzanie nie tylko ludzkie? Formy i formuły odpowiedzi na antropocen, „Przegląd Kulturoznawczy” t. 47, 2021, z. 1, s. VII–XVIII.
• Lem S., Głos Pana, Warszawa 2008.
• Licklider J.C.R., Man-Computer Symbiosis, „IRE, Transactions on Human Factors in Electronicts” t. HFE-1, marzec 1960, s. 4–11, groups.csail.mit.edu/medg/people/psz/Licklider.html [dostęp 7.09.2021].
• MacFarlane R., Podziemia. W głąb czasu, tłum. J. Konieczny, Poznań 2019.
• MacIntyre A., Bóg, filozofia, uniwersytet. Wybrane zagadnienia z historii katolickiej tradycji filozoficznej, tłum. A. Łagocka, Warszawa 2013.
• Pietrzak B., Ward A., Cheung M.K. et al., Education for the future, „Science” t. 360, 2018, nr 6396, s. 1409–1412, DOI 10.1126/science.aau3877.
• Rana Z., Why the Future Belongs to Polymaths, medium.com/personal-growth/the-expertgeneralist-why-the-future-belongs-to-polymaths-46b0e9edc7bc [dostęp 7.09.2021].
• Segre M., Higher Education and the Growth of Knowledge: A Historical Outline of Aims and Tensions, New York 2015, DOI 10.4324/9781315818825.
• Shivaram D., Cornel West Has Announced He’s Leaving Harvard And Says The School Has Lost Its Way, www.npr.org/2021/07/13/1015632217/cornel-west-has-announced-hes-leaving-harvard-and-says-the-school-has-lost-its-w?t=1630668511023 [dostęp 7.09.2021].
• Snow C.P., Dwie kultury, tłum. T. Baszniak, Poznań 1999.
• Snow C.P., The Two Cultures and the Scientific Revolution, Cambridge 1959.
• Stiegler B., Wstrząsy. Głupota i wiedza w XXI wieku, tłum. M. Krzykawski, Warszawa 2017.
• Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów, red. E. Bińczyk i A. Derra, Toruń 2014.
• Szahaj A., Uniwersytet jest po nic, „Rzeczpospolita” 4.07.2018 r., www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art1864731-szahaj-uniwersytet-jest-po-nic [dostęp 7.09.2021].
• Szczeklik A., Dwie kultury, „PAUza” 2009, nr 55, s. 1.
• Szostak P., Google rzuca wyzwanie uniwersytetom? Tanie programy szkoleniowe wytrenują siłę roboczą XXI w., „Gazeta Wyborcza” 11.12.2020 r., wyborcza.biz/biznes/7,177150,26387272,google-rzuca-wyzwanie-uniwersytetom-tanie-programy-szkoleniowe.html [dostęp 7.09.2021].
• Taleb N.N., Czarny Łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym z życiem, tłum. O. Siara, Poznań 2020.
• Taleb N.N., Na własne ryzyko. Ukryte asymetrie w codzienny życiu, tłum. A. Unterschuetz, Poznań 2019.
• Trischler H., The Anthropocene: A Challenge for the History of Science, Technology, and the Environment, „NTM Zeitschrift für Geschichte der Wissenschaften, Technik und Medizin” t. 24, 2016, nr 3, s. 309–335, DOI 10.1007/s00048-016-0146-3.
• Uniwersytety. 700 lat sporów. Historia pouczająca dla studentów i profesorów, „Niezbędnik Inteligenta” 2014, nr 4.
• Watts P., Echopraksja, tłum. W.M. Próchniewicz, Warszawa 2018.
• Watts P., Ślepowidzenie, tłum. W.M. Próchniewicz, Warszawa 2018.
• Webb – seeing farther, The European Space Agency, www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Webb [dostęp 7.09.2021].
• Why Nature Needs to Cover Politics Now More than Ever. Science and Politics Are Inseparable, „Nature” t. 586, 2020, s. 169–170, DOI 10.1038/d41586-020-02797-1.
• Wilson E.O., Consilience. The Unity of Knowledge, New York 1998.
• Wilson E.O, Konsiliencja, tłum. J. Mikos, Poznań 2012.
• Young R., The Idea of Chrestomathic University, [w:] Logomachia. The Conflict of Faculties, red. R. Rand, London 1992, s. 97–126.
• Zabala S., The Philosophy of Warnings, iai.tv/articles/the-philosophy-of-warnings-auid-1646&_auid=2020 [dostęp 7.09.2021].
• Zalasiewicz J., Waters J.C., The Anthropocene, [w:] The Oxford Research Encyclopedia, Environmental Science, Oxford 2015, s. 4–5.

Identifiers

DOI

10.4467/0023589XKHNT.22.007.15443