Między stłumieniem a ekscesem – Tennessee Williams w amerykańskim kinie lat 50.

• Authors: Patrycja Włodek

Title variants

EN

Between Suppression and Excess – Tennessee Williams in American Cinema of the 1950s

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jeśli dramaty Tennessee Williamsa zdają się stworzone bardziej dla kina niż teatru, zawdzięczają to kilku filmom nakręconym w latach 50. i 60. w Hollywood, których twórcy potrafili połączyć reżyserski talent i aktorski instynkt z kontrowersyjnymi tematami, a także – mimo obowiązującej wówczas cenzury – umiejętnie podjąć obecne w sztukach kwestie erotyki i przemocy. Adaptatorzy dramatów Williamsa musieli balansować między treściami i postaciami przesyconymi seksem (także tym uważanym za nienormatywny) a wyznacznikami kodeksu Haysa. Interesującym paradoksem jest więc to, że choć znacząco ocenzurowane w procesie adaptacyjnym, nadal zachowywały swój wywrotowy potencjał, wpisujący się zresztą w klimat i konwencje popularne w Hollywood lat 50. (np. melodramat rodzinny) – rozpiętych między stłumieniem i konserwatyzmem obyczajowym a ekscesem i postępującym permisywizmem.

EN

If the plays of Tennessee Williams seem designed more for the cinema than the theatre, they owe it to a number of films shot in the 1950s and 1960s in Hollywood, whose makers were able to combine directorial talent and actors’ instinct with controversial issues, and – despite the censorship present at the time – skillfully present issues related to eroticism and violence present in the arts. Adapters of Williams’ dramas had to balance between content and characters oversaturated with sex (including sex considered to be non-normative) and the determinants of Hays Code. An interesting paradox is that although the plays were significantly censored in the process of adaptation, they still preserved their subversive potential, at the same time fitting the mood and conventions popular in the Hollywood of the 1950s (e.g. family melodrama) – which stretched between suppression and moral conservatism and excess and advancing permissiveness

Keywords

PL

Williams Tennessee; Hollywood

EN

Williams Tennessee; Hollywood

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2014
• Issue: 87-88
• Pages: 83-98

Contributors

author

Patrycja Włodek

• Katedra Mediów i Badań Kulturowych, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

References

• Capote, Truman. 2012. Wspomnienie o Tennessee. W: tenże. Portrety i obserwacje. Eseje, tłum. Robert Lisowski. Warszawa: Albatros.
• Elsaesser, Thomas. 2008. Opowieści o wściekłości i wrzasku: uwagi o rodzinnym melodramacie. Tłum. K. Bobowski. „Studia Filmoznawcze” 29.
• Friedan, Betty. 2012. Mistyka kobiecości. Tłum. A. Grzybek. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
• Madison, Stephen. 2000. Fags, Hags and Queer Sisters. Gender Dissent and Hererosocial Bonds in Gay Culture. London: Palgrave-MacMillan.
• Mulvey, Laura. 1992. Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne. Tłum. J. Mach. W: A. Helman. Panorama współczesnej myśli filmowej. Kraków: Universitas.
• Paller, Michael. 2005. Gentleman Callers. Tennessee Williams, Homosexuality and Mid-Twentieth-Century Drama. London: Pallgrave-MacMillan.
• Palmer, Barton R., William Robert Bray. 2009. Hollywood’s Tennessee. The Williams Films and Postwar America. Austin: University of Texas Press.
• Pitrus, Andrzej. 2004. Nam niebo pozwoli. Kraków: Rabid.
• Schatz, Thomas. 1981. Hollywood Genres. Formulas, Filmmmaking and the Studio System. New York: McGraw-Hill.
• Schatz, Thomas. 1999. Boom and Bust. American Cinema in the 1940s. Berkeley: University of California Press
• Stam. Robert. 2000. Beyond Fidelity: The Dialogics of Adaptation, W: J. Naremore (red.). Film Adaptation. New Brunshwick-New Jersey: Rutgers University Press.