Możliwe kierunki zmian sprawozdawczości finansowej banku centralnego w Polsce

• Authors: Kruszewski Krzysztof , Wielgórska-Leszczyńska Joanna

Title variants

EN

Possible directions of changes in the financial reporting of the central bank in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest próba identyfikacji możliwych kierunków zmian sprawozdawczości finansowej banku centralnego w Polsce. Przedstawiono w nim sprawozdawczość finansową banku przełomu XX i XXI wieku oraz możliwe kierunki jej ewolucji. Metodyka/podejście badawcze: Rozważania oparto na analizie krytycznej literatury przedmiotu, analizie sprawozdawczości finansowej banku centralnego, w tym studium indywidualnego przypadku Narodowego Banku Polskiego (NBP), metodach wnioskowania logicznego oraz obserwacjach i wieloletnich doświadczeniach autorów. Wyniki: Przeprowadzona analiza wskazuje na ewolucyjność sprawozdawczości finansowej NBP oraz na większą jego otwartość na ujawnianie informacji. Sprawozdawczość finansowa powinna iść w kierunku integralności i komplementarności z innymi opracowaniami banku, aby spełnić oczekiwania rozszerzającego się kręgu odbiorców informacji. Oznacza to, że jego rachunkowość powinna być bardziej dostępna (egalitaryzm rachunkowości), a sprawozdawczość powinna dążyć do efektywnej konstrukcji narracji. Ponadto postęp technologiczny daje możliwość stworzenia dualnego systemu sprawozdawczości finansowej (rachunkowość hybrydowa). Rachunkowość hybrydowa, jak też zasilanie sprawozdawczości finansowej informacjami z innych źródeł (statystyka, analizy ekonomiczne), prowadziłyby do stworzenia zróżnicowanej sprawozdawczości finansowej (sprawozdawczość mozaikowa). W przyszłej sprawozdawczości finansowej banku istnieje też miejsce dla współtworzonej przez interesa-riuszy rachunkowości partycypacyjnej oraz na wprowadzenie koncepcji raportowania na żądanie (indywidualizacja sprawozdawczości). Jej zastosowanie byłoby wyrazem demokratyza-cji rachunkowości. Ponadto celem zmian w sprawozdawczości finansowej byłoby uzyskanie holistycznego obrazu banku centralnego. Oryginalność/wartość: Opracowanie stanowi nowatorskie studium nad sprawozdawczością finansową banku centralnego i możliwymi kierunkami jej zmian. Przedstawione propozycje rozwiązań w zakresie sprawozdawczości finansowej mają charakter aplikacyjny i mogą być zastosowane przez bank centralny w ulepszaniu jego sprawozdawczości finansowej.

EN

Purpose: The article identifies the directions of changes in the financial reporting of the central bank in Poland. It presents the bank's financial reporting at the turn of the 20th and 21st centuries and the possible directions of its evolution. Methodology/approach: The considerations were based on a critical analysis of a litera-ture review, analysis of the financial reporting of the central bank, including an individual case study of the National Bank of Poland (NBP), methods of logical reasoning, as well as observations and the authorsʼ many years of experience. Findings: The analysis indicates the evolution of the financial reporting of the NBP and its greater openness to disclosing information. Financial reporting should go towards integrity and complementarity with other bank reports to meet the expectations of a growing group of stakeholders. This means that its accounting should be more accessible (egalitarianism of accounting), and the financial reporting should aim at an effective narrative construction. Technological progress makes it possible to create a dual financial reporting system (hybrid accounting). Hybrid accounting, as well as supplying financial reporting with information from other sources (statistics, economic analyzes), would lead to the creation of differenti-ated financial reporting (mosaic reporting). In the bank's future financial reporting, there is also space for stakeholder-co-created participatory accounting and the introduction of the on-demand reporting concept (individualized reporting). Its application would be an ex-pression of the democratization of accounting. The aim of changes in financial reporting would be to obtain a holistic picture of the central bank. Originality/value: The elaboration is an innovative study on the financial reporting of the central bank and possible directions of its changes. The presented ideas for financial report-ing are applicative and can be used by a central bank to improve its financial reporting.

Keywords

PL

rachunkowość banku centralnego; rachunkowość hybrydowa; sprawozdawczość mozaikowa; raportowanie na żądanie; indywidualizacja sprawozdawczości; egalitaryzm rachunkowości; demokratyzacja rachunkowości

EN

central bank accounting; hybrid accounting; mosaic reporting; reporting on demand; individualization of reporting; accounting egalitarianism; democratization of accounting

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2022
• Issue: 46(3)
• Pages: 119-139

Contributors

author

Kruszewski Krzysztof

• Szkoła Główna Handlowa, Kolegium Zarządzania i Finansów, doktorant

author

Wielgórska-Leszczyńska Joanna

• Instytut Rachunkowości, Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa

References

• Bąk M. (2020), Majątek niewidzialny przedsiębiorstwa z perspektywy rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2020.
• Bindseil U. (2004), Monetary policy implementation: theory, past, and present, Oxford University Press, New York.
• BoE (2022), Annual Report and Accounts 1 March 2021-28 February 2022, Bank of England, London.
• Drescher D. (2021), Blockchain. Podstawy technologii łańcucha bloków w 25 krokach, Helion, Gliwice.
• Dziawgo D. (2011), „Nowe” sprawozdanie finansowe – głos w dyskusji, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 62 (118), s. 83–98.
• FEE Federacja Europejskich Księgowych (2015), Przyszłość sprawozdawczości przedsię-biorstw – kreowanie impulsu dla zmian, FEECogitoPaper_FutureofCorporateReporting _PL.pdf.
• Gmytrasiewicz M. (2003), System informacyjny rachunkowości, [w:] Gmytrasiewicz M. (red.), Rachunkowość, LexisNexis, Warszawa.
• Guideline of the European Central Bank of 1 December 1998 on the legal framework for accounting and reporting in the European System of Central Banks as amended on 15 December 1999 and 14 December 2000 (ECB/2000/18), Official Journal of the European Communities L 33, Volume 44, 2.2.2001.
• IFC Report No 10, Central banks and fintech data, Irving Fisher Committee on Central Bank Statistics, Bank for International Settlements, February 2020.
• Kowalczyk M., Napiecek R. (2021), Technologia blockchain w rachunkowości. CeDeWu, Warszawa.
• Kwiecień M. (2008), Funkcja informacyjna rachunkowości a rachunkowość behawioralna, [w:] Dyhdalewicz A., Klamecka-Roszkowska G., Sikorski J. (red.), Informacyjna funkcja rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Kwiecień M. (2015), Dylematy współczesnej rachunkowości, [w:] Nita B. (red.), Teoria rachun-kowości, sprawozdawczość i analiza finansowa, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 388, s. 123–136.
• Łada M. (2016), Legitymizacja a społecznie odpowiedzialna rachunkowość, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie”, 23 (t. 2), s. 7–15.
• Management Commentary (2021), IFRS Practice Statement, Exposure Draft (ED/2021/6), IASB. Mazurkiewicz K. (2020), Core & More – koncepcja inteligentnej sprawozdawczości informacji korporacyjnych, „Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketingˮ, 24 (73), s. 104–113.
• Messner Z. (1967), Informacja ekonomiczna w przedsiębiorstwie i jej wykorzystanie w zarządzaniu, [w:] Rachunkowość polska, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Michalczuk G., Mikulska T. (2014), Sprawozdanie zintegrowane jako produkt finalny rachun-kowości społecznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finan-sowe. Ubezpieczenia”, 69, s 197–207.
• MNB (2012), Annual Report 2011, Magyar Nemzeti Bank, Budapest.
• Napiecek R. (2015), Rachunkowość partycypacyjna, czyli koniec z monopolem na wiedzę, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 224, e, s. 151–158.
• Samelak J. (2011), Kierunki zmian współczesnej sprawozdawczości finansowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu”, 191, s. 152–159.
• Samelak J. (2013), Zintegrowane sprawozdanie przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzial-nego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Woś R. (2022), Bank centralny, który mówi do ludzi, „Dziennik Gazeta Prawna”, 5–9 stycz-nia, nr 3–4.
• Wytenburg R., Beja A., Darbyshire R. (2020), A central bank’s guide to International Financial Reporting Standards, International Monetary Fund, Washington.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych, Dz. Urz. UE L 317, z 9.12.2019.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz.U. 2022 poz. 492.
• Wytyczne Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2016/2249 z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie ram prawnych rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych (EBC/2016/34), Dz. Urz. UE L 347, z 20.12.2016.
• Wytyczne Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2019/2217 z dnia 28 listopada 2019 r. zmieniające wytyczne (UE) 2016/2249 w sprawie ram prawnych rachunkowości i spra-wozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych (EBC/2019/34), Dz. Urz. UE L 332, z 23.12.2019.
• Bilans Narodowego Banku Polskiego (ujęcie monetarne) (2021), https://www.nbp.pl/home. aspx?f=/statystyka/ pieniezna_i_bankowa/bilans_nbp_mon.html (dostęp 30.11.2021).
• D’Acunto F., Hoang D., Paloviita M., Weber M. (2020), Effective Policy Communication: Targets versus Instruments, SSRN Electronic Journal, January 2020, https://www.resea rchgate.net/publication/346331207_Effective_Policy_Communication_Targets_versus_Instruments#fullTextFileContent.
• https://rachunkowoscspolki.pl/ksiegowosc-hybrydowa/; https://e-biznes.pl/czym-ksiegowosc-hybrydowa?k=wp&r=2017 (dostęp 12.09.2021).
• https://sdw.ecb.europa.eu/ (dostęp 30.11.2021).
• https://www.federalreserve.gov/releases/h41/ (dostęp 30.11.2021).
• https://www.imf.org/external/np/fin/tad/query.aspx (dostęp 30.11.2021).
• Sprawozdanie finansowe NBP na dzień 31 grudnia 2021, https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/ statystyka/rachunkowosc/sprawozdanie.html (dostęp 30.11.2021).
• Stembert N., Harbers M. (2019), Accounting for the human when designing with AI – chal-lenges identified, Conference paper, April 2019, https://www.researchgate.net/publication /332510603_ACCOUNTING_FOR_THE_HUMAN_WHEN_DESIGNING_WITH_AI_-_CHALLENGES_IDENTIFIED
• Stradowski J. (2020), Jak będzie wyglądał człowiek przyszłości? Musimy się przystosować do zmian, 10.08.2020, focus.pl, https://www.focus.pl/artykul/czowiek-epoki-ocieplenia (dostęp 11.09.2021).