Biograficzne konteksty pierwszego polskiego podręcznika andragogiki

• Authors: Agnieszka Stopińska-Pająk

Title variants

EN

Biographical contexts of the first Polish andragogy handbook

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ukazuje sylwetki autorów/redaktorów pierwszego polskiego podręcznika andragogiki pt. „Praca oświatowa. Jej zadania, metody, organizacja” (Kraków 1913). Autorka uzasadnia potrzeby badań nad przeszłością polskiej an-dragogiki, w tym zwłaszcza przypominania i wydobywania z niepamięci dokona-nia ludzi znaczących dla kształtowania się andragogiki jako nauki. W artykule wskazano na znaczącą rolę kobiet w rozwoju polskiej andragogiki. Omówione zo-stały przede wszystkim biografie autorek podręcznika (Helena Radlińska, Zofia Daszyńska-Golińska, Władysława Weychert-Szymanowska, Zofia Kruszewska, Maria Orsetti, Jadwiga Dziubińska) pokazano kim były, co było dla nich ważne, jaką rolę odegrały zarówno w tworzeniu podręcznika, jak też w rozwoju polskiej myśli andragogicznej. Autorka artykułu wykazała, iż mimo różnic, łączyła przedstawiane pionierki andragogiki wspólnie przyjmowana postawa wobec własnej pracy, rozumienia jej jako służby społecznej. Pionierki polskiej andragogiki podzielały także pewną wi-zję edukacji dorosłych, edukacji opartej na rozbudzaniu, inspirowaniu dorosłych do podejmowania samodzielnej aktywności edukacyjnej, na oddziaływaniu po-przez różne środki wpływające nie tylko na stronę umysłową dorosłego, ale też na społeczną, estetyczną, emocjonalną i wolicjonalną.

EN

The article presents the authors and editors of the first Polish an-dragogy entitled „Education. Its goals,methods and organization” [„Praca oświa-towa. Jej zadania, metody, organizacja”] (Kraków 1913). The author justifies the need for the study of Polish andragogy's past, especially remembering the accom-plishments of people who played a key part in establishing andragogy as a science. The article also points to the significant role played by women in the development of Polish andragogy. First of all, the biographies of the coursebook's authors are presented (Helena Radlińska, Zofia Daszyńska-Golińska, Władysława Weychert-Szymanowska, Zofia Kruszewska, Maria Orsetti, Jadwiga Dziubińska) and it is shown who they were, what was important for them, what role they played in the coursebook's creation and in broadening Polish andragogy as well. The article's author demonstrated that regardless of their differences, the pioneers common perception of their work, seeing it as a public service, united them. They also shared a vision of adult education, a vision of education based on stimulating, inspiring adults to undertake independant educational activity, using different means to influence not only the mind of an adult, but also the societal, aesthetic, emotional and volitional aspect of it.

Keywords

PL

andragogika; edukacja człowieka dorosłego; historia andragogiki; podręcznik andragogiki; biografie pionierek polskiej andragogiki

EN

andragogy; adult education; history of andragogy; andragogy hand-book; biographies of the pioneers of Polish andragogy

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2010
• Issue: 2(63)

Contributors

author

Agnieszka Stopińska-Pająk

• Zakład Podstaw Pedagogiki i Historii Wychowania Instytut Pedagogiki Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytet Śląski ul. Grażyńskiego 53 40-126 Katowice

References

• 1. Bauman Z.: Życie na przemiał. Kraków 2004.
• 2. Bauman Z.: Płynna nowoczesność. Kraków 2006.
• 3. Brykalska M.: Aleksander Świętochowski. Biografia. T. I i II. Warszawa 1987
• 4. Daszyńska Z.: Szkice metodologiczne. Zastosowanie obserwacji i ekspe-rymentu w naukach gospodarczych. Lwów 1892.
• 5. Dormus K.: Kazimiera Bujwidowa 1867-1932. Życie i działalność społecz-no-oświatowa. Kraków 2002.
• 6. Emerson R.: Myśli. Lublin 1997.
• 7. Górnicka-Boratyńska A.: Stańmy się sobą. Cztery projekty emancypacji (1863-1939). Izabelin 2001.
• 8. Hulewicz J: Udział Galicji w walce o szkołę polską. W: B. Nawroczyński: Nasza walka o szkołę polską 1901-1917. Opracowania, wspomnienia, do-kumenty. T.II. Warszawa 1934.
• 9. Hulewicz J.: Walka kobiet polskich o dostęp na uniwersytety. Warszawa 1936.
• 10. Jamrożek W.: Aktywność edukacyjna galicyjskiego Towarzystwa Uniwer-sytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza. W: E. Sapia-Drewniak (Red.): Towarzystwa społeczne i ich działalność oświatowa. Konteksty historyczne i teraźniejszość. Dąbrowa Górnicza 2009.
• 11. Jamrożek W.: Kobiety polskie w ruchu oświatowym w Galicji na przełomie XIX i XX wieku. W: W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk (Red.): Działal-ność kobiet polskich na polu oświaty i nauki. Poznań 2003.
• 12. Jamrożek W.: Oświata pozaszkolna w koncepcjach i działalności Towarzy-stwa Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza. W: E. Sapia-Drewniak, A. Stopińska-Pająk (Red.): Z tradycji polskiej teorii i praktyki andrago-gicznej. Toruń 1997.
• 13. Kieniewicz S.: Historia Polski 1795-1918. Warszawa 1996.
• 14. Krzywicki L.: Wspomnienia. T.3. Warszawa 1959.
• 15. Kubica G.: Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku. Kraków 2006.
• 16. Kwieciński Z.: Pedagogiczne aspekty wyzerowania. W: Wesołowska E. Anna (Red.): Człowiek i edukacja. Płock 2004.
• 17. Miąso J.: Uniwersytet dla Wszystkich. Warszawa 1960.
• 18. Nawroczyński B. (Red.): Nasza walka o szkołę polską 1901-1917. Opraco-wania, wspomnienia, dokumenty. T.II. Warszawa 1934.
• 19. Owadowska R.: Zofia Daszyńska-Golińska. O nurt reformistyczny w poli-tyce społecznej. Poznań 2004.
• 20. Praca oświatowa. Jej zadania, metody, organizacja. Podręcznik opracowany staraniem Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza. Przez T. Bobrow-skiego, Z. Daszyńską-Golińską, J. Dziubińską, Z. Gargasa, M. Heilperna, Z. Kruszewską, L. Krzywickiego, M. Orsetti, H. Orszę, St. Posnera, M. Stępowskiego, T. Szydłowskiego, Wł. Weychert-Szymanowską. Kraków 1913. Nakładem Michała Arcta w Warszawie.
• 21. Radlińska H.: Śp. Jadwiga Dziubińska „Praca Oświatowa” 1937, nr 3.
• 22. Radlińska H., Lepalczyk I. (Oprac.): Stanisława Michalskiego autobiogra-fia i działalność oświatowa. Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
• 23. Radlińska H.: Pisma pedagogiczne. T.III: Z dziejów pracy społecznej i oświatowej. Wyb. i oprac. W. Wyrobkowa-Pawłowska. Wrocław-Warszawa-Kraków 1964.
• 24. Stopińska-Pająk A.: Pierwszy polski podręcznik andragogiki. W: Sapia-Drewniak E., Stopińska-Pająk A. (Red.): Z tradycji polskiej teorii i praktyki andragogicznej. Toruń 1997.
• 25. Szacki J. (Wyb. tekstów i red): Sto lat socjologii polskiej. Od Supińskiego do Szczepańskiego. Warszawa 1995.
• 26. Wojciechowska J.: Maria Orsetti niestrudzona reformatorka. Warszawa 1985.
• 27. Życiorysy zasłużonych kobiet. Dr Zofia Daszyńska-Golińska. Pionierka wiedzy gospodarczo-społecznej w Polsce. Notatki autobiograficzne. Kraków 1932.