Od genealogii moralności do moralnego wychowania. Nietzschego poszukiwania cnoty

• Authors: Stanisław Łojek

Title variants

EN

From the genealogy of morality to moral education. Nietzsche's search for virtue

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszej pracy staram się ukazać zależność między dwoma przedsięwzięciami Nieztscheańskiej filozofii: genealogicznym, krytycznym badaniem źródeł naszych wartości i pozytywnym projektem ustanowienia wielkości i cnoty człowieka. Genealogia, jak pokazuje Nietzsche, pozwala nam dostrzec w różnych rodzajach cnoty i wielkości różne możliwości ludzkiego istnienia. Tym samym przeciwstawia się absolutyzmowi - głoszącemu, że rzeczywistość może udzielić nam tylko jednej, uniwersalnie ważnej, odpowiedzi na pytanie o dobre życie - który jego zdaniem uniemożliwia dzisiaj nadanie moralnego znaczenia pojęciu ludzkiej doskonałości. Absolutyzmowi, który ściśle związał to pojęcie z całkowicie już dla człowieka współczesnego niewiarygodnymi poglądami metafizycznymi. Ukazując rzeczywiste pochodzenie ideałów i miar ludzkiej wielkości (oraz nikczemności), genealogia pomaga nam uporać się z dzisiejszą niewiarą w cnotę, wynikającą w dużej mierze stąd, że jakości oraz wielkości życia nie jesteśmy już w stanie mierzyć wspólną miarą, która dla nas po prostu nie istnieje.

EN

The aim of this paper is to show the correspondence between two basic aims of Nietzsche’s philosophy: genealogically-critical research of the sources of our values and the positive attempt to establish human greatness and virtue. Genealogy can help us to discern in different kinds of virtue and greatness different potentialities of human existence. This is why it opposes moral absolutism, which says that true reality can give us only one, universally valid answer to the question of the good life and which, according to Nietzsche, today prevents endowing the notion of human perfection with moral significance. By showing the real origin of ideals and measures of human greatness, genealogy helps us to get over our unbelief in virtue, which at least partly follows from the fact that we are no longer able to evaluate the quality and greatness of human life according to a common measure which for us simply no longer exists.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2008
• Issue: 18
• Pages: 41-56

Contributors

author

Stanisław Łojek

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Arystoteles [1973] – Arystoteles, Analityki wtóre, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1973.
• Geuss [2001] – R. Geuss, History and Illusion in Politics, Cambridge 2001.
• Jaspers [1991] – K. Jaspers, Nietzsche a chrześcijaństwo, tłum. Cz. Piecuch, [w:] K. Jaspers, Rozum i egzystencja. Nietzsche a chrześcijaństwo, Warszawa 1991.
• Kaufmann [1950] – W. Kaufmann, Nietzsche: Philosopher, Psychologist, Antichrist, Princeton 1950.
• Kaufmann [1959] – W. Kaufmann, The Owl and the Nightingale. From Shakespeare to Existentialism, London 1959.
• MacIntyre [1996] – A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty, tłum. A. Chmielewski, Warszawa 1996.
• Nietzsche [1906] – F. Nietzsche, Z genealogii moralności, tłum. L. Staff, Warszawa 1906.
• Nietzsche [1907] – F. Nietzsche, Poza dobrem i złem, tłum. S. Wyrzykowski, Warszawa 1907.
• Nietzsche [1908] – F. Nietzsche, Ludzkie, arcyludzkie, tłum. K. Drzewiecki, Warszawa 1908.
• Nietzsche [1993] – F. Nietzsche, Filozofia w tragicznej epoce Greków, [w:] F. Nietzsche, Pisma pozostałe 1862-1875, tłum. B. Baran, Kraków 1993.
• Nietzsche [1996] – F. Nietzsche, O poŜytkach i szkodliwości historii dla Ŝycia, tłum. M. Łukasiewicz, [w:] F. Nietzsche, Niewczesne rozwaŜania, Kraków 1996.
• Russel [2000] – B. Russell, Dzieje filozofii Zachodu, tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.18.2008.318