An outline of the actions of the communist security apparatus against the Ukrainian population in Ziemia Lubuska in 1947-1989

• Authors: Słabig Arkadiusz

Title variants

PL

Zarys działań komunistycznego aparatu bezpieczeństwa wobec ludności ukraińskiej na Ziemi Lubuskiej w latach 1947-1989

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Osiedlona po akcji „Wisła” na Ziemi Lubuskiej ludność ukraińska poddana została nadzorowi przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa. Inwigilowano wszystkich przesiedleńców, bez względu na wykazywany stopień lojalności wobec nowej władzy. Praca operacyjna wobec Ukraińców była prowadzona z różnym natężeniem w całym okresie Polski Ludowej. Podejmowane działania miały na celu nie tylko „zneutralizować” zachowania antysystemowe, ale też przyspieszyć procesy integracyjne i asymilacyjne. Represjonowanie ludności ukraińskiej, ograniczenie kontaktów z rodakami za granicą, a także paraliżowanie działalności społecznej i religijnej miało stać się skutecznym środkiem przyspieszającym utratę odrębności narodowej, kulturowej i wyznaniowej.

EN

Settled a/er the “Vistula” Operation in Ziemia Lubuska, the Ukrainian population was supervised by the communist security apparatus. All displaced people were subjected to surveillance, irrespective of the degree of loyalty to the new authority. Operational work on Ukrainians was conducted with varying intensity throughout all the period of the People’s Republic of Poland. e actions taken were not only aimed at “neutralizing” anti-systemic behavior but also accelerating the integration and assimilation processes. The repression of the Ukrainian population, the reduction of contacts with the compatriots abroad, and the paralysis of social and religious activity were to become effective means of accelerating the loss of national, cultural and religious diversity.

Keywords

PL

Ziemia Lubuska; komunistyczny aparat bezpieczeństwa; ludność ukraińska

EN

Ziemia Lubuska; communist security; apparatus; Ukrainian people

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
• Year: 2017
• Issue: 7
• Pages: 137–204

Dates

published

2017

Contributors

author

Słabig Arkadiusz

• Pomeranian University in Słupsk, Poland / Akademia Pomorska w Słupsku, Polska

References

• Akcja “Wisła”. Dokumenty, edit. E. Misiło, Warszawa 1993.
• Balbus T., Rozpracowanie agenturalne środowisk ukraińskich w Polsce w 1949 roku, “Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2001, No. 8.
• Chabasińska A., Kościół prawosławny na Ziemi Lubuskiej po II wojnie światowej, “Studia Lubuskie” 2010, vol. 6.
• Drozd R., Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944-1989, Warszawa 2001.
• Dudra S., Łemkowie. Deportacja i osadnictwo ludności łemkowskiej na Środkowym Nadodrzu w latach 1947-1960, Głogów 1998.
• Hałagida I., “Szpieg Watykanu”. Kapłan greckokatolicki ks. Bazyli Hrynyk (1896-1977), Warszawa 2008.
• Hałagida I., Prowokacja “Zenona”. Geneza, przebieg i skutki operacji MBP o kryptonimie “C-1” przeciwko banderowskiej frakcji OUN i wywiadowi brytyjskiemu (1950-1954), Warszawa 2005.
• Kwestia ukraińska w działalności Służby Bezpieczeństwa PRL. Dokumenty i materiał, introdaction and edit. A. Słabig, Warszawa 2016.
• Majewski M., Teodor Dak i operacja “Pająki”, [in:] Służby bezpieczeństwa Polski i Czechosłowacji wobec Ukraińców, edit. G. Motyka, Warszawa 2005.
• Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970-1989), Kraków 2007.
• Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 1939-1989, Warszawa 1995.
• Plany pracy Departamentu IV MSW na lata 1972-1979, introduction P. Tomasik, selection and edit. M. Biełaszko, A.K. Piekarska, P. Tomasik, C. Wilanowski, Warszawa 2007.
• Słabig A., Od rozpracowania “elementów bandyckich” do przyspieszenia “naturalnej” asymilacji. Zarys działań aparatu bezpieczeństwa wobec Ukraińców na Ziemi Lubuskiej w latach 1947-1970, [in:] Przed i po akcji “Wisła”, edit. A. Chabasińska, P. Leszczyński, B. Orłowska, M. Pecuch, Gorzów Wielkopolski 2012.
• Słabig A., W kręgu sprawy pod kryptonimem “Beta”. Ludność ukraińska na Ziemi Lubuskiej w latach 1970-1980 w świetle materiałów Służby Bezpieczeństwa, “Studia Zachodnie” 2012, No. 14.
• Spohad Iwana Olijara, [in:] Zakerzonnia. Spomynywojakiw UPA, vol. 4, red. B. Huk, Warszawa 1998.
• Syrnyk J., “Po linii” rewizjonizmu, nacjonalizmu, syjonizmu… Aparat bezpieczeństwa wobec ludności niepolskiej na Dolnym Śląsku (1945-1989), Wrocław 2013.
• Syrnyk J., Ludność ukraińska na Dolnym Śląsku (1945-1989), Wrocław 2007.
• Syrnyk J., Organizacja pracy organów bezpieczeństwa w zakresie działania wobec ludności ukraińskiej na Dolnym Śląsku (1947-1989), http://www.iukraina.pl [access on: 10.05.2012].
• Syrnyk J., Sprawa obiektowa “Ortodox” na terenie województwa legnickiego − przyczynek do badań nad rozpracowaniem Cerkwi greckokatolickiej przez aparat bezpieczeństwa PRL, [in:] Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski 1918-1989, t. III, edit. R. Drozd, Słupsk 2007.
• Syrnyk J., Ukraińskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne (1956-1990), Wrocław 2008.
• Śmieja M., Działalność ukraińskich nacjonalistów na Ziemi Lubuskiej i przeciwdziałanie ze strony organów bezpieczeństwa i porządku publicznego w latach 1947-1956, Legionowo 1981, typescript.
• Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2008.