O kompetencjach w kontekście Polskiej Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie

• Authors: Renata Góralska , Hanna Solarczyk-Szwec

Title variants

EN

On competences in context of Polish Qualifications Framework for lifelong learning

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego tekstu jest pedagogiczna interpretacja pojęcia kompetencji, które stało się popularne w kręgu pedagogów za sprawą Krajowych Ram Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, gdzie kompetencje społeczne – obok wiedzy i umiejętności – są jedną z trzech kategorii efektów uczenia się. W artykule definiujemy pojęcie kompetencji oraz pokazujemy ich złożoną i wieloaspektową strukturę. Staramy się także odpowiedzieć na pytanie, jakie są cechy charakterystyczne kompetencji społecznych. W wyniku analiz stwierdzamy, że bazą dla rozwijania kompetencji społecznych są kompetencje emocjonalne. Wynika to z funkcji, jakie pełnią emocje w naszym życiu oraz społecznego charakteru kompetencji emocjonalnych. W ostatniej części tekstu staramy się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób organizować warunki dla rozwijania kompetencji (emocjonalnych i społecznych) w praktyce edukacyjnej.

EN

The purpose of this article is to interpret the term ‘competence’ from the pedagogical perspective. The term hast became popular in the pedagogical circle due to the Polish Qualifications Framework for lifelong learning where social competence, next to knowledge and skills, is one of the three categories of learning results. In the article we are defining the term ‘competence’ and are showing its complex and multidimensional structure. We are also trying to answer the question concerning characteristics of social competence. From the analysis we conclude that the basis for developing social competence is emotional competence. This results from the functions fulfilled by emotions in our lives and social character of emotional competence. In the final part of the text we are trying to answer the question on how to organise conditions for developing competences (emotional and social ones) in educational practice.

Keywords

PL

Polska Rama Kwalifikacji; kompetencje; kompetencje społeczne; kompetencje emocjonalne; kapitał ludzki

EN

Polish Qualifications Framework; competences; social competence; emotional competence; human capital

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2012
• Issue: 2(67)
• Pages: 27-41

Contributors

author

Renata Góralska

• Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytet Łódzki ul. Pomorska 46/48 91-408 Łódź

author

Hanna Solarczyk-Szwec

• Wydział Nauk Pedagogicznych UMK Ul. Asnyka 2a 87-100 Toruń

References

• 1. Bandura A. (2007), Teoria społecznego uczenia się, PWN, Warszawa.
• 2. Binder P., Palska H., Pawlik W. (2009), Zaproszenie do socjologii emocji, [w:] Binder P., Palska H., Pawlik W. (red.) (2006), Emocje a kultura i życie społeczne, Wyd. IFiS PAN, Warszawa.
• 3. Bruner J. (2006), Kultura edukacji, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• 4. Czerepaniak-Walczak M. (1999), Kompetencja: słowo kluczowe czy „wytrych” w edukacji?, „Neodidagmata”, nr XXIV.
• 5. Czerepaniak-Walczak M. (1994), Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• 6. Czerepaniak-Walczak M. (1995), O celach akademickiej edukacji (z perspektywy emancypacyjnej teorii pedagogicznej), „Pedagogika Szkoły Wyższej”, nr 2.
• 7. Domański A. (2009), Emocje w zachowaniach zbiorowych i działaniu zbiorowym, [w:] Binder P., Palska H., Pawlik W. (red.), Emocje a kultura i życie społeczne, Wyd. IFiS PAN, Warszawa.
• 8. Frijda N.H. (1998), Emocje są funkcjonalne – na ogół, [w:] P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• 9. Góralska R. (2008), Uczenie się i emocje. Pedagogiczne następstwa wybranych koncepcji kognitywnych, „Rocznik Andragogiczny”.
• 10. Illeris K. (2006), Trzy wymiary uczenia się. Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy uczenia się, Wydawnictwo DSW, Wrocław.
• 11. Isen A.M., (2005), Pozytywny afekt a podejmowanie decyzji, [w:] M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• 12. Jarvis P. (2012), Transformatywny potencjał uczenia się w sytuacjach kryzysowych, „Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja”, nr 3 (59).
• 13. Jasielska A., Leopold M. A. (2000), Kompetencja a inteligencja emocjonalna – pojęcia tożsame czy różne?, „Forum Oświatowe”, nr 2.
• 14. Jasińska-Kania A. (2006), Socjologiczne odkrywanie emocji, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1–2.
• 15. Kozłowski T. (2006), Ułuda racjonalności? O emocjonalnych podstawach społecznego funkcjonowania człowieka, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1–2.
• 16. Kurantowicz E. (2007), O uczących się społecznościach. Wybrane praktyki edukacyjne ludzi dorosłych, Wydawnictwo DSW, Wrocław.
• 17. Leopold M. (2006), Elementy składowe kompetencji emocjonalnej, „Czasopismo Psychologiczne”, nr 2.
• 18. Madalińska-Michalak J., Góralska R. (2012), Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa.
• 19. Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo DSW, Wrocław.
• 20. Maruszewski T. (2005), Emocje w naszym życiu (przedmowa do wydania polskiego), [w:] Oatley K., Jenkins J.M., Zrozumieć emocje, PWN, Warszawa.
• 21. Maruszewski T., Ścigała E. (1998), Emocje − aleksytymia − poznanie, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• 22. Matczak A. (2001), Kwestionariusz kompetencji społecznych, Pracowania Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• 23. Matczak A. (2008), Do czego może być potrzebne pojęcie inteligencji emocjonalnej?, [w:] Śmieja M., Orzechowski R. (red.), Inteligencja emocjonalna. Fakty, mity, kontrowersje, PWN, Warszawa.
• 24. Matusiak A., Solarczyk-Szwec H. (red.), Portfolio uczenia się kompetencji społecznych, referat na seminarium: Szkoła wyższa – kompetencje społeczne – rynek pracy, Toruń, 15.11.212, w druku.
• 25. Męczkowska A. (2003), Kompetencja, [w:] Pilch T. (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. II, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa.
• 26. Oatley K., Jenkins J.M. (2005), Zrozumieć emocje, PWN, Warszawa.
• 27. Saarni C. (1999), Kompetencja emocjonalna i samoregulacja w dzieciństwie, [w:] Salovey P., Sluyter D.J. (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Problemy edukacyjne, REBIS, Poznań.
• 28. Saarni C. (2005), Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego, [w:] Lewis M., Haviland-Jones J.M., Psychologia emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• 29. Taracha M. (2010), Inteligencja emocjonalna a wykorzystanie potencjału intelektualnego, Wyd. UMCS, Lublin.
• 30. Turner J.H., Stets J.E. (2009), Socjologia emocji, PWN, Warszawa.
• 31. Chmielecka E., Kompetencje personalne i społeczne, [w:] Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego, dostępny na: http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/fundusze-europejskie/program-operacyjny-kapital-ludzki/krajowe-ramy-kwalifikacji/, (otwarty 20.10.2012).
• 32. Future Work Skills 2020, dostępny na: http://www.iftf.org/our-work/global-landscape/work/future-work-skills-2020, (otwarty: 05.10.2012).
• 33. Nowak-Dziemianowicz M., Kompetencje społeczne jako jeden z efektów kształcenia w Krajowych Ramach Kwalifikacji w kontekście pytań o cele i funkcje edukacji, dostępny na: http://kwalifikacje.org.pl/pl/publikacje, (otwarty: 05.10.2012).
• 34. Raport Polska 2030, Warszawa, dostępny na: http://zds.kprm.gov.pl/raport-polska--2030-wyzwania-rozwojowe, (otwarty na: 06.10.2012).
• 35. Słownik KRK, dostępny na: http://www.ibe.edu.pl/images/wydawnictwo/ulotki/slownik-krk.pdf, (otwarty: 05.10.2012).