Poza sceną, czyli jawne i niejawne w "Dybuku" Szymona An-skiego

• Authors: Lipska Małgorzata

Title variants

EN

Offstage: The revealed and the concealed in An-sky’s The Dybbuk

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Izraelski teatrolog Shimon Levy opisuje twórczość Samuela Becketta, posługując się kategorią „offstage”, czyli tego, co znajduje się poza sceną, za kulisami. Kategoria ta doskonale nadaje się także do opisu fabuły Dybuka Szymona An-skiego. Akcja dramatu o wędrówce duszy przedwcześnie zmarłego kochanka opiera się na ciągłej grze jawnego z niejawnym, odkrytego z zakrytym, obecnego z nieobecnym. Zastosowanie kategorii „offstage” jako narzędzia analitycznego pozwala mówić o ukazanych w dramacie siłach nadprzyrodzonych przy zastąpieniu nomenklatury religijnej zestawem pojęć ze sfery teatru.

EN

The Israeli theatre scholar Shimon Levy describes the works of Samuel Beckett using the category of “offstage,” i.e. what is “backstage” or “behind the scenes.” This notion is also suitable to describe the plot of An-sky’s play The Dybbuk. The plot, which follows the wanderings of the soul of a prematurely deceased lover, is based on a continuous interplay between the explicit and the implicit, the revealed and the concealed, the present and the absent. Applying the category of “offstage” as an analytical tool allows for speaking about the supernatural forces which are depicted in the play, while replacing religious nomenclature with a glossary of terms from the field of theatre.

Keywords

EN

theatre; drama; Judaism; Dybbuk

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Adeptus
• Year: 2016
• Issue: 7
• Pages: 21-35

Dates

published

2016-06-30

Contributors

author

Lipska Małgorzata

• Uniwersytet Warszawski [University of Warsaw], Warszawa [Warsaw], Poland

References

• Anski, S. (2003). Dybuk: Między dwoma światami: Legenda dramatyczna w 4 aktach. (M. Friedman, Tłum.). Warszawa: Teatr Rozmaitości.
• An-ski, S. A. (1922). Na pograniczu dwóch światow: Dybbuk. (J. Joelon & J. Rottersman, Tłum.). Kraków: nakład własny.
• Elior, R. (2014). Dybuki i kobiety żydowskie w historii społecznej, myśli mistycznej i folklorze. (K. Kornacka, Tłum.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Fisher, J. (2001). The theater of Tony Kushner: Living past hope. New York: Routledge.
• Konigsberg, I. (1997). “The only ‘I’ in the world”: Religion, psychoanalysis, and “The Dybbuk”. Cinema Journal, 36(4), 22–42. http://dx.doi.org/10.2307/1225611
• Kos, B. (2003). Dybuk. W Z. Borzymińska & R. Żebrowski (Red.), Polski słownik judaistyczny: Dzieje – kultura – religia – ludzie (T. 1, s. 354). Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Levy, S. (2000). On and offstage: Spiritual performatives in Beckett’s drama. Samuel Beckett Today / Aujourd’hui, 9, 17–29.
• Levy, S. (2009). אחרית דבר: ״אל תגרשוני״ – הערה על הדיבוק ככאוס [Posłowie: „Nie wypędzajcie mnie” – uwaga o „Dybuku” jako chaosie]. W S. Levy & D. Yerushalmi (Red.), “Do not chase me away”: New Studies on The Dybbuk (ss. 267–273). Tel Awiw: Assaph–Safra.
• Lilientalowa, R. (1905). Wierzenia, przesądy i praktyki ludu żydowskiego. Wisła: Miesięcznik Ilustrowany Poświęcony Krajoznawstwu i Ludoznawstwu, 19(2), 148–176.
• Pavis, P. (1992). Theatre at the crossroads of culture. (L. Kruger, Tłum.). London: Routledge.
• Rapoport, S. Z. (2007). Na pograniczu dwóch światów: Dybuk. (A. Hadari, Tłum.). Kraków: Austeria.
• Romanska, M. (2014). The post-traumatic theatre of Grotowski and Kantor: History and Holocaust in “Akropolis” and “The Dead Class”. London: Anthem Press.
• Seidman, N. (2003). The ghost of queer loves past: Ansky’s “Dybbuk” and the sexual transformation of Ashkenaz. W D. Boyarin, D. Itzkovitz, & A. Pellegrini (Red.), Queer theory and the Jewish question (ss. 228–245). New York: Columbia University Press.
• Serper, Z. (2001). “Between two worlds”: The Dybbuk and the Japanese Noh and Kabuki ghost plays. Comparative Drama, 35(3–4), 345–376. http://dx.doi.org/10.1353/cdr.2001.0019
• Sobol, E. (Red.). (2002). Nowy słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Żebrowski, R. (2003). Trzydziestu Sześciu Sprawiedliwych. W Z. Borzymińska & R. Żebrowski (Red.), Polski słownik judaistyczny: Dzieje – kultura – religia – ludzie (T. 2, s. 742). Warszawa: Prószyński i S-ka.

Identifiers

DOI

10.11649/a.2016.002