The Etruscan Language: New Acquisitions

• Authors: Morandi Aleksandro

Title variants

PL

Język etruski - nowe nabytki

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

Artykuł traktuje o argumentach czysto lingwistycznych, dotyczących nowych nabytków epigraficznych tekstów etruskich, odkrytych w ciągu ostatnich dziesięcioleci XX w. Autor omawia słowa podstawowe, zarówno znane już ze słownika etruskiego, jak i inne, całkiem nowe, biorąc pod uwagę ich precyzyjne znaczenie, również z punktu widzenia lingwistyki porównawczej, zwłaszcza na poziomie języków klasycznych, greki i łaciny. Nie brak jednak też odniesienia do italskiego kompleksu instytucjonalno-lingwistycznego, którego integralną częścią był niewątpliwie świat etruski. Wśród nowych dokumentów szczególnie ważna jest tzw. Tabula Cortonensis. zapisany na niej kontrakt dotyczący zbycia gruntów jest w pełni zrozumiały; wymieniono tu strony zainteresowane zakupem, warunki kontraktu, świadków-gwarantów, nazwę brązowej tabliczki, na której to wszystko zapisano - sparza, nowe słowa: małe, nutce - „widzą”, „gwarantują” (świadkowie). Jest to żywe i wierne zwierciadło życia etruskiego, pomiędzy sprawami publicznymi a prywatnymi. Znacznie trudniejszym zabytkiem, także ze względu na zły stan zachowania, jest aequipondium (odważnik z ołowiu inkrustowany brązem) z Cerveteri. Również on przekazuje nam bezpośrednie dane na temat życia etruskiego, tym razem z zakresu handlu znajdującego się pod boską opieką Turmsa, który był etruskim odpowiednikiem Merkurego/Hermesa. Z czysto lingwistycznego punktu widzenia bardzo interesujący jest czasownik występujący na cippusie z Tragliatella. Jest on zniszczony, ale możliwy do odtworzenia, może jako thełenth(as), tzn. pochodzący bezpośrednio od greckiego etheło, theło. Płytka z Pech Maho, mimo że rozczarowuje w sensie lingwistycznym (choć w momencie odkrycia spodziewano się tutaj grecko-etruskiej bilingwy), również odzwierciedla „aktualne” momenty życia etruskiego na obszarze południowej, śródziemnomorskiej Francji, który z pewnością był otwarty na obcych przybyszy. Wśród nich Etruskowie są już bardzo dobrze udokumentowani - na wybrzeżu morskim i w głębi lądu, w dolinach rzek - poprzez importy i inskrypcje. Dzięki dokumentom epigraficznym opisanym w artykule (oddanym do druku w 2007, ale zaktualizowanym) język etruski jest obecnie znacznie lepiej znany; zwłaszcza dzięki dużej liczbie nowych słów można mieć nadzieję, że język etruski jawić się będzie jako bogaty leksykalnie i otwarty na inne języki, czyli wcale nie zamknięty i spenetrowany tylko przez jakieś pomniejsze zapożyczenia, i to głównie z greki.

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2012
• Volume: Tom VII (XLVIII), fasc. A
• Pages: 31-40

Contributors

author

Morandi Aleksandro