EN
The article presents the most important legal consequences of the enlargement of the Schengen area based on the post-Amsterdam principles, which can be described as the three-stage accession to the Schengen area. They are defined in the Schengen Protocol and extended in the accession treaties and in EU secondary law. The research area is the rules on the integration of new member states into the Schengen area and the legal consequences of this process. They are crucial reform of the Schengen area and set a new direction for the development of the „area without borders”. The article presents the main hypothesis and two partial hypotheses. The main hypothesis is that the post-Amsterdam principles have become the most important reform of the Schengen acquis, setting out the legal necessity and the new legal implications of the enlargement of the Schengen area. Two partial hypotheses can be made that the development of the post-Amsterdam principles has accelerated the development of the Schengen area and thus strengthened the principles of EU law as the „area without borders”. The second sub-hypothesis indicates that this area should be considered in two aspects: as a legal area and as a territorial area, which are gradually becoming unified through the implementation of the post-Amsterdam principles. The methodology for legal research has been used to analyse the primary EU law of the Schengen acquis as incorporated into EU law by the Amsterdam Treaty (AT).
PL
Artykuł przedstawia najistotniejsze prawne następstwa rozszerzenia strefy Schengen w oparciu o zasady poamsterdamskie, które można określić jako trójetapową akcesję do strefy Schengen. Zostały one zdefiniowane w Protokole Schengen i rozszerzone w traktatach akcesyjnych oraz prawie pochodnym UE. Obszarem badawczym są reguły dotyczące włączania nowych państw do obszaru Schengen oraz prawne konsekwencje tego procesu. Stanowią one kluczową reformę strefy Schengen i wyznaczają nowy kierunek rozwoju „obszaru bez granic”. W artykule postawiono hipotezę główną i dwie hipotezy cząstkowe. Hipoteza główna zakłada, że zasady poamsterdamskie stały się najważniejszą reformą acquis Schengen wyznaczając prawną konieczność oraz nowe prawne następstwa rozszerzenia strefy Schengen. Konsekwentnie można postawić dwie hipotezy cząstkowe, że opracowanie zasad poamsterdamskich przyspieszyło rozwój strefy Schengen, a tym samym wzmocniło „obszar bez granic”. Druga z hipotez cząstkowych wskazuje, że obszar ten należy rozpatrywać dwuaspektowo jako obszar prawa i obszar terytorialny, które poprzez realizację zasad poamsterdamskich ulegają stopniowemu ujednolicaniu. Przy zastosowaniu metodologii badań prawnych dokonano analizy prawa pierwotnego UE oraz unijnego prawa pochodnego w zakresie dorobku Schengen inkorporowanego do prawa UE na mocy Traktatu amsterdamskiego (TA).