Polsko-czechosłowackie konwencje turystyczne jako przykład współpracy transgranicznej

• Authors: Lewkowicz Łukasz

Title variants

EN

Polish-Czechoslovak tourist conventions as an example of transfrontier cooperation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu była ogólna charakterystyka polsko-czechosłowackich konwencji turystycznych z okresu między- i powojennego. Przedstawione zostały uwarunkowania podpisania tych unikatowych umów międzynarodowych, proces decyzyjny, poddano analizie również podstawowe założenia konwencji. Generalnie konwencje turystyczne to specyficzny rodzaj, najczęściej bilateralnych, umów międzynarodowych służących uproszczeniu zasad ruchu transgranicznego w obrębie atrakcyjnego turystycznie regionu, w tym przypadku pogranicza karpackiego i sudeckiego. Polska i Czechosłowacja były prekursorami tego rodzaju współpracy transgranicznej w całej Europie. Pierwsza konwencja turystyczna została podpisana w 1925 roku jako bezpośredni rezultat tzw. protokołów krakowskich mających na celu uregulowanie kwestii gospodarczych, komunikacyjnych i turystycznych z Czechosłowacją po zakończeniu konfliktu o Jaworzynę Spiską. Kolejna umowa turystyczna z 1955 roku przyjęta została jako efekt postalinowskiej odwilży, która pozwoliła na pewną liberalizację reżimu granicznego między obu państwami. Umowa była nowelizowana i poszerzana w latach 1961-1962 i obowiązywała do początku lat 80. XX wieku. Doświadczenia funkcjonowania konwencji turystycznych stały się wzorcem dla tworzących się na badanym obszarze euroregionów. Stanowiły również wzorzec dla władz centralnych podejmujących działania liberalizujące reżim graniczny w latach 90.

EN

The article provides a general description of Polish-Czechoslovak tourist conventions from inter- and post-war periods. It presents the conditions of signing of these unique international agreements, the decision-making process, as well as the basic principles of the conventions. Overall, the tourist conventions are special kinds mostly bilateral international agreements aimed at simplifying the rules of transfrontier traffic within a region attractive to tourists, such as the Carpathian and Sudetic borderlands. Poland and Czechoslovakia were the precursors of this kind of transfrontier cooperation across Europe. The first tourist convention was signed in 1925 as a direct result of so-called Cracow Protocols, which aimed at regulating economic, communication and tourist issues with Czechoslovakia after the Jaworzyna Spiska conflict. The next tourist agreement of 1955 was adopted as a result of the post-Stalinist Thaw, which allowed a certain liberalization of the border regime between the two countries. The agreement was amended and extended in 1961-1962, and was in force till the early 1980s. The experiences of the functioning of the tourist conventions became a model for Euroregions which stared to emerge in the area under discussion. Moreover, they also served as a model for central authorities in liberalizing the border regime in the 1990s.

Keywords

EN

tourist conventions; tourism; borderland; transfrontier cooperation

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Sprawy Narodowościowe
• Year: 2014
• Issue: 45
• Pages: 125-136

Dates

published

2014-12-31

Contributors

author

Lewkowicz Łukasz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej [Maria Curie-Skłodowska University], Lublin, Poland

References

• Biedrzycki, A. (1966). Informator o tatrzańskim obszarze konwencji turystycznej w CSRS. Zakopane: Miejski Ośrodek Sportu, Turystyki i Wypoczynku Tatry.
• Chybiński, A. (1923). Jaworzyna dla Polski. Wierchy, 1.
• Ćwikła, L. (2011). Prawne aspekty rozwoju turystyki w Polsce w latach 1918-1939. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Dropiowski, T. (1925). Konwencja turystyczna z Czechosłowacją. Wierchy, 3.
• Dyląg, D. (2012). O konwencję turystyczną ze Słowacją. W P. Sadowski (Red.), Rozwój turystyki kulturowej i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim. Nowy Targ: Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa.
• Dziennik Ustaw RP. (1926, czerwiec 11). Nr 57, poz. 333.
• Gawron, K. (2004). Stosunki polsko-czechosłowackie w latach 1918–1939 jako przyczynek do badań nad konfederacją polsko-czechosłowacką 1939–1943. W P. Tomaszewski (Red.), Historia i polityka: studia z historii myśli politycznej i idei (T. 1, ss. 47–78). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Goetel, W. (1925a). Spór o Jaworzynę Spiską a Park Narodowy Tatrzański. Wierchy, 3.
• Goetel, W. (1925b). The great program of Poland and Czechoslovakia for national parks. Zoological Society Bulletin, (2).
• Goetel, W. (1927). Idea łączności wśród turystyki słowiańskiej. Wierchy, 5.
• Herz, L. (1962). Rejon Tatr: obszar konwencji turystycznej w CSRS. Warszawa: Sport i Turystyka.
• Jak biegnie pas turystyczny polsko-czechosłowacki? (1932). Przegląd Turystyczny, (1).
• Javorina – Naša. (1923). Krásy Slovenska, (6).
• Jelinek, P. (2009). Zahraničně-politické vztahy Československa a Polska 1918–1924. Opava.
• Konwencja między Polską Republiką Ludową a Republiką Czechosłowacką o małym ruchu granicznym. (b.d.). Pobrano 15 czerwca 2014, z http://www.traktaty.msz.gov.pl/fd.aspx?f=P0000013769.pdf
• Konwencja turystyczna włosko-austrjacka. (1934). Przegląd Turystyczny, (10).
• Konwencja turystyczna z Czechosłowacją i układ P.T.T. z towarzystwami turystycznemi czechosłowackiemi i jugosłowiańskiemi. (1925). Przegląd Turystyczny, (2).
• Korkuć, M. (2010). Słowacki udział w wojnie. Okupacja polskiego Spiszu i Orawy. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, (1–2).
• Malendowski, W., & Ratajczak, M. (2000). Euroregiony: polski krok do integracji. Wrocław: Atla2.
• Mazurski, K. R. (2012). Historia turystyki sudeckiej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Wierchy” Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK.
• Modelski, T. (1924). Na marginesie sporu o Jaworzynę. Wierchy, (2).
• Morawska-Nowak, B. (1998). Tatry otwarte – Tatry zamknięte, czyli granice a turystyka tatrzańska. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego, 7.
• Naszym zdaniem. (1957). Turysta, (1 (54)).
• Orlof, E. (1980). Dyplomacja polska wobec sprawy słowackiej w latach 1938–1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Orłowicz, M. (1922). Jaworzyna Spiska. Ziemia, (1).
• Orłowicz, M. (1926). Konwencja turystyczna polsko-czechosłowacka. Wierchy, 4.
• Pas turystyczny polsko-czesko-słowacki. (1932). Przegląd Turystyczny, (8).
• Przed rozszerzeniem pasa turystycznego polsko-czechosłowackiego. (1933). Przegląd Turystyczny, (2 (5)).
• Roszkowski, J. (2004). Kształtowanie się południowej granicy Polski na odcinku słowackim 1918–1938. Prace Komisji Historii Wojskowości, (3), 52–67.
• Rozszerzenie pasa turystycznego. (1933). Przegląd Turystyczny, (1 (4)).
• Rycerski, T. (1961). Wszystko o konwencji. Światowid, (2).
• Sosnowski, S. (1976). Obszar konwencji turystycznej w Czechosłowacji. Warszawa.
• Szklarska-Lohmannowa, A. (1967). Polsko-czechosłowackie stosunki dyplomatyczne w latach 1918–1925. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
• V otázke Javoriny. (1923). Krásy Slovenska, (4).
• Więckowski, M. (2004). Przyrodnicze uwarunkowania kształtowania się polsko-słowackich więzi transgranicznych. Warszawa: PAN. IGiPZ.
• Wójcik, W. A. (2012). Zarys dziejów polsko-czechosłowackich konwencji turystycznych. W Studia i materiały z dziejów krajoznawstwa polskiego: tożsamość Towarzystwa budowana przez pokolenia krajoznawców. Warszawa: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Zarząd Główny. Komisja Historii i Tradycji,.
• y. x. [Krygowski W.]. (1961). Rozszerzenie umowy turystycznej z Czechosłowacją. Wierchy, 30.
• Żwanowa, L. (1957). W Tatry Słowackie: informator. Warszawa: Sport i Turystyka.

Identifiers

DOI

10.11649/sn.2014.027