Religijna rzeczywistość Śląska doby wojen husyckich w oryginale i przekładach powieści Lux perpetua Andrzeja Sapkowskiego

• Authors: Dziwisz Marcin

Title variants

EN

The Religious Life of Silesia During the Hussite Wars in the Original and Translations of Andrzej Sapkowski’s Novel Lux Perpetua

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematyka niniejszego artykułu oscyluje wokół problematyki przekazu w tekście przekładu specyfiki religijnej rzeczywistości Śląska czasów wojen husyckich. Badana problematyka obejmuje sposób oddania w tekście docelowym autorskiej wizji róż-nych sfer życia religijnego, takich jak: kwestie wyznaniowe, obrzędy religijne, podejście do problemu dogmatów chrześcijańskich, podejście do miejsc kultu religijnego, przedmiotów liturgicznych oraz organizacji życia religijnego na Śląsku w XV wieku. Obserwacje pro-wadzone są na podstawie porównania tekstu oryginalnego z przekładami na język rosyjski i ukraiński. Głównym założeniem danego tekstu jest pokazanie sposobów przekazu leksyki religijnej pomiędzy językiem polskim a językami rosyjskim i ukraińskim. Co więcej, niezwykle istotną kwestią staje się tu również problem transferu tego typu słownictwa na grunt kultur, w których dominują wpływy Kościołów wschodnich. Przeprowadzone badania pokazują, że tłumacz stosuje różne techniki przekazu leksyki religijnej. Można odnaleźć wśród nich: transkrypcję, a więc wprowadzenie zapożyczenia, uznane ekwi-walenty, zastąpienie realiów katolickich terminologią prawosławną czy też unicką, jak również nierzadkie przykłady opuszczania konkretnych elementów tekstu oryginalnego.

EN

This article revolves around the issue of Silesian religious life, specifically in a translated text during the Hussite wars. The studied issues include the way in which the target text reflects the author’s vision of various spheres of religious life, such as religious issues, religious rites, approach to the problem of Christian dogmas, approach to places of religious worship, liturgical objects and organization of religious life in Silesia in the 15th century. An analysis was conducted based on a comparison of the original text with translations into Russian and Ukrainian. The main premise of a given text is to show the ways of transmitting a religious lexicon between Polish, Russian and Ukrainian. Moreover, the problem of transferring this type of vocabulary to cultures dominated by the influence of Eastern churches is becoming an extremely important issue here. The conducted research shows that the translator uses various techniques of transmitting religious lexis. One can find among them: transcription, i.e. the introduction of borrowings, recognized equivalents, replacement of Catholic elements with Orthodox or Uniate terminology, as well as rare examples of omitting specific elements of the original text.

Keywords

EN

translation; cultural differences; religious vocabulary; adaptation; exoticization; Sapkowski

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Acta Polono-Ruthenica
• Year: 2020
• Volume: Tom 4 Nr XXV
• Pages: 163-176

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Dziwisz Marcin

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Polska

References

• Bednarczyk Anna. 2002. Kulturowe aspekty przekładu literackiego. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Janikowski Przemysław. 2008. Obrazy religijności. Odmienność religijna w przekładzie. W: Odmienność kulturowa w przekładzie Red. Fast P. Katowice–Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe Śląsk–Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej: 53–66.
• Mocarz Maria. 2002. Przekaz leksyki religijnej w przekładzie wobec oczekiwań odbiorców. W: Przekład – język – kultura. Red. Lewicki R. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 105–111.
• Sapkowski Andrzej. 2006. Lux perpetua. Warszawa: superNOWA
• Słownik terminologiczny sztuk pięknych. 1996. Red. Kubalska-Sulkiewicz K. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tokarz Bożena. 2008. Bariery kulturowe w przekładzie. W: Odmienność kulturowa w przekładzie. Red. Fast P. Katowice–Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe Śląsk– Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej: 7–23.
• Uniwersalny słownik języka polskiego. 2006–2008. Red. Dubisz S. T. I–IV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wideł-Ignaszczak Małgorzata. 2012. Kontekst kulturowy w przekładzie leksyki religijnej (na materiale polsko-rosyjskim). W: Przekład – język – kultura. Red. Lewicki R. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 145–154.
• Агапкина Т.А. 2002. Мифопоэтические основы славянского народного календаря. Весен-не-летний цикл. Москва: ИНДРИК.
• Большой толковый словарь русского языка. 2004. Ред. Кузнецов С.А. Санкт-Петербург: НОРИНТ.
• Сапковский Анджей. 2009. Свет вечный. Москва: АСТ.
• Сапковський Анджей. 2019. Вічне світло. Харків: Клуб Сімей