O nieistniejących kościołach Zamojskich

• Authors: Bartko-Malinowska Anna

Title variants

EN

Nonexisting churches in Zamość

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Zamość jest miastem atrakcyjnym turystycznie ze względu na wyjątkowy, „idealny” układ przestrzenny, niespotykany w innych miastach Polski i Europy oraz ze względy na ciekawą manierystyczną architekturę. Warto pamiętać jednak, że nie wszystkie dzieła zachowały swój pierwotny wygląd, a niektóre obiekty, zwłaszcza sakralne, między innymi na skutek przebudowy miasta na twierdzę i utworzenia w Zamościu koszarów wojskowych, przestały istnieć. Artykuł poświęcony jest tym kościołom, które zostały zniszczone, rozebrane, zsekularyzowane i zapomniane, a które stanowiły o bogatej kulturowo i historycznie przeszłości miasta. Do kościołów tych należą: kościół św. Krzyża na Przedmieściu Lwowskim, kaplica Matki Bożej Loretańskiej, kościół św. Katarzyny na Przedmieściu Lubelskim, kościół ormiański pw. Chwalebnego Wniebowzięcia Bogarodzicy Maryi Panny, cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego na Przedmieściu Lwowskim, zespół szpitalno-klasztorny ojców bonifratrów, z kościołem, w którym znajdowała się cudami słynący obraz Matki Bożej i klasztor z kościołem św. Anny należący do sióstr klarysek na Rynku Wodnym. Niektóre z tych obiektów istnieją pełniąc funkcje niesakralne, zatraciwszy zupełnie swój charakter, lecz prowadzone były prace, m.in. przy kościele klarysek, przywracające ich pierwotny wygląd.

EN

Because of its unique “ideal” spatial arrangement unknown in other cities of Poland and Europe and because of its interesting mannerist architecture, Zamość is a tourist attraction. It is worth remembering, however, that not all monuments have retained their original appearance and some buildings, especially the religious ones, have ceased to exist, among other reasons because of building army barracks in the city and changing it into a fortress. The article is devoted to the churches which were destroyed, dismantled, secularized and forgotten and which constituted the rich cultural and historical past of the city. These are: the Church of the Holy Cross in the Przedmieście Lwowskie, the Chapel of Our lady of Loreto, the Church of St. Catherine in Przedmieście Lubelskie, the Armenian Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary, the Orthodox Church of the Ascension in Przedmieście Lwowskie, monastery and hospital of Brothers Hospitallers, with the church in which the miraculous picture of Mother of God could be found as well as the Convent of Clarisse Sisters with the Church of St. Anne in Rynek Wodny. Some of these objects still exist but have non-sacral functions and have lost their character. However some works have been conducted to restore their original appearance.

Keywords

PL

Zamoyski; Zamość; kościół; ormiański; nieistniejący; drewniany; klaryski; bonifratrów; cerkiew; kaplica

EN

Zamoyski; Zamość city; Church; nonexisting; the Convent of Clarisse Sisters; chapel; Brothers Hospitallers

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2017
• Volume: 127
• Pages: 201-219

Contributors

author

Bartko-Malinowska Anna

References

• Opracowania
• Atras Z., Krótka historia zakonu bonifratrów i jego trzech konwentów fundacji biskupa Mikołaja Świrskiego, „Nestor. Czasopismo Artystyczne”, nr 2(16), 2011.
• Barącz S., Rys dziejów Ormiańskich, Tarnopol 1869.
• Chrząszczewski J., Kościoły Ormian polskich. Katalog zabytków ormiańskich, t. I, Warszawa 2001.
• Gil A., Jan Zamoyski wobec zagadnień wyznaniowych na przykładzie Zamościa przełomu XVI i XVII w., „Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne”, t. 3, Zamość 2005.
• Gil A., Opis unickiej cerkwi p.w. św. Mikołaja w Zamościu z 1828 r. na tle dziejów tamtejszych bazylianów, Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne”, t. 1, Zamość 2003.
• Horodyski B., Najstarsza lustracja Zamościa, „Teka Zamojska”, nr 4, 1938.
• Kędziora A., Dawna architektura i budownictwo Zamościa, Zamość 1990.
• Kędziora A., Encyklopedia miasta Zamościa, Chełm 2000.
• Kondraciuk P., Opiekunka chorych. Historia obrazu M.B. Bonifraterskiej, „Zamojski Kwartalnik Kulturalny”, nr 2-3 (56), 1998.
• Kossowski A., Z dziejów zakonu bazylianów w Zamościu, „Teka Zamojska” nr 4, 1938.
• Kościoły, cerkwie i klasztory Lubelszczyzny w świetle badań archeologicznych, red. E. Banasiewicz-Szykuła, Lublin 2013.
• Kowalczyk J., Kolegiata w Zamościu, Warszawa 1968.
• Kowalczyk J., Kościół ormiański w Zamościu z XVII wieku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. 25/2, Warszawa 1980.
• Kowalczyk J., Morando Bernardo, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 21, 1976, s. 693-694.
• Kowalczyk J., O wzajemnych relacjach planu miasta Zamościa i kolegiaty zamojskiej, „Biuletyn Historii Sztuki”, R. XXIV, 1962 nr 3/4.
• Partyka W., Opieka społeczna w Ordynacji Zamojskiej w XVII-XVIII w., Lublin 2008.
• Pawlicki M., Odkrycie fundamentów kościoła ormiańskiego w Zamościu w 1968 roku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. 25/2, Warszawa 1980.
• Pietnoczko B., Bazylianie polscy. Ostatnie lata w Królestwie, [w:] Śladami Unii Brzeskiej, Lublin-Supraśl 2010.
• Próchniak D., Cechy armeńskie i niearmeńskie w architekturze kościoła Ormian zamojskich, [w:] Dzieje Lubelszczyzny, t. 6, Między wschodem a zachodem, cz. III, Kultura artystyczna, red. T. Chrzanowski, Lublin 1985.
• Sroczyńska B., Rozwój przestrzenny przedmieść Zamościa w latach 1580- 1939, [w:] Konserwatorska Teka Zamojska: Zamość w XIX stuleciu, red. L. Krzyżanowskiego, Zamość 1986.
• Szykuła-Żygawska A., Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej z Przedmieścia Lubelskiego w Zamościu i twórca jego wyposażenia Ignacy Burczyński, [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzezina, P. Oszczanowski, Wrocław 2011.
• Zamość – miasto idealne. Studia z dziejów rozwoju przestrzennego i architektury, red. J. Kowalczyka, Lublin 1980.
• Ziółek E. M., Przeniesienie Sióstr Miłosierdzia z Zamościa do Szczebrzeszyna w 1812 roku (czyli o potrzebie studiowania źródeł), [w:] Narrata de fontibus hausta. Studia nad problematyką kościelną, polityczną i archiwistyczną ofiarowane Janowi Skarbkowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Barańska, W. Matwiejczuk, Lublin 2010.